By m.vasilakis

Εκπαιδευτικό σύστημα, τυπική εκπαίδευση και Οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών

Δρ. Σωτήρης Πετρόπουλος,

Συνιδρυτής HIGGS

Αν κάποιος αναζητήσει φωτογραφίες από τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες σε σχολεία σε πολλές χώρες του κόσμου, ιδιαίτερα, δε, του σκανδιναβικού χώρου, θα εντοπίσει σχεδόν ευδιάκριτα την παρουσία κοινωνικών ζητημάτων εντός των σχολικών αιθουσών. Περιβαλλοντικά ζητήματα, θέματα συμπερίληψης, στοιχεία δεξιοτήτων ενεργών πολιτών βρίσκουν τη θέση τους εντός της τυπικής εκπαίδευσης, μέσα στα σχολεία, συχνά προσφερόμενα με πολύ πρακτικό τρόπο.

By m.vasilakis

«Διατροφοπεριπέτειες» – ένα διαδραστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την προώθηση της υγιεινής διατροφής στα σχολεία

Αφροδίτη Βελουδάκη, MA, PhD
Γενική Διευθύντρια Ινστιτούτου Prolepsis

Στοχευμένες δράσεις προαγωγής της υγείας στο σχολείο με τη συνεργασία της εκπαιδευτικής κοινότητας

Η εκπαίδευση αποτελεί βασικό πυλώνα του Ινστιτούτου Prolepsis, ήδη από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του τη δεκαετία του ’90 (www.prolepsis.gr). Έχοντας πάντοτε στο επίκεντρο την προαγωγή της υγείας, σχεδιάζουμε, υλοποιούμε και αξιολογούμε εκπαιδευτικές και ανθρωπιστικές δράσεις, πολλές από τις οποίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του σχολείου και της τυπικής εκπαίδευσης.

Ήδη, από το 2012, με το Πρόγραμμα Σίτισης και Προώθησης Υγιεινής Διατροφής – ΔΙΑΤΡΟΦΗ (diatrofi.prolepsis.gr) στηρίζουμε μαθητές που φοιτούν σε δημόσια σχολεία που επιλέγονται με κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια. Προσφέρουμε καθημερινά δωρεάν υγιεινά γεύματα, προάγοντας παράλληλα την υγιεινή διατροφή μέσα από δράσεις και εκπαιδευτικό υλικό. Συνολικά, έχουν επωφεληθεί 887 σχολεία με 122.936 μαθητές σε διάφορες περιοχές όλης της χώρας. Πέρα όμως από το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ, μέσα από τη συνεργασία με εκπαιδευτικά ιδρύματα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, είχαμε τη δυνατότητα να υλοποιήσουμε κατά τη διάρκεια των ετών, πληθώρα δράσεων για μαθητές, αλλά και εκπαιδευτικούς και γονείς. Οι δράσεις αφορούσαν σημαντικά θέματα για την υγεία των παιδιών και εφήβων, όπως τη διατροφή, τη σωματική άσκηση και το κάπνισμα, καθώς και ζητήματα ψυχικής υγείας.
Οι «Διατροφοπεριπέτειες» αποτελούν ένα τέτοιο παράδειγμα. Πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που ξεκίνησε το 2021 και έχει ήδη φτάσει σε περίπου 20.000 μαθητές. Το πρόγραμμα υλοποιείται μέσω της τηλεκπαίδευσης, η οποία μας επιτρέπει να βρεθούμε σε σχολεία σε διάφορες περιοχές της χώρας, όπως Αττική, Θεσσαλονίκη, Βόλο, Κρήτη, Δράμα, Βέροια, Πάτρα, Ρόδο, Κεφαλονιά, αλλά και σε πιο απομακρυσμένες, όπως Ορεστιάδα και Κάλυμνο.

Στο πρόγραμμα συμμετέχουν μαθητές δημόσιων σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στόχος είναι η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών από μικρή ηλικία, λαμβάνοντας υπόψη το κενό που υπάρχει στη σχολική εκπαίδευση σχετικά με τη διατροφή. Η παιδική ηλικία είναι ιδιαίτερα σημαντική τόσο για την ψυχική όσο και για τη σωματική ανάπτυξη του ανθρώπου. Για τον λόγο αυτό, είναι και ιδιαίτερα σημαντικό να υλοποιούνται σχετικές πρωτοβουλίες μέσα στο σχολείο, στο πλαίσιο της τυπικής εκπαίδευσης. Η διατροφή κατά την παιδική ηλικία, για παράδειγμα, παίζει πρωταρχικό ρόλο, καθώς αφενός υπάρχουν ιδιαίτερες ανάγκες για ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, αφετέρου δε, σε αυτήν την ηλικία αναπτύσσονται και οι διατροφικές συνήθειες που συνήθως μας συνοδεύουν σε όλη τη μετέπειτα ζωή μας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να βεβαιωθούμε ότι τα παιδιά έχουν μια θρεπτική διατροφή που τα βοηθάει να αναπτύσσονται και προάγει την υγεία τους.

Τις «Διατροφοπεριπέτειες» συντονίζει και υλοποιεί η επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Prolepsis, έχοντας λάβει σχετική άδεια από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Στην ομάδα του προγράμματος συμμετέχουν διαιτολόγοι – διατροφολόγοι, ειδικοί προαγωγής υγείας και επικοινωνίας της υγείας, παιδαγωγοί και θεατρολόγοι. Το πρόγραμμα υλοποιείται με την ευγενική υποστήριξη της ΑΒ Βασιλόπουλος.

Η ανάπτυξη των δράσεων είναι βασισμένη σε πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, ερευνητικά ευρήματα και στους Εθνικούς Διατροφικούς Οδηγούς για Βρέφη, Παιδιά και Εφήβους, οι οποίοι αναπτύχθηκαν από το Ινστιτούτο Prolepsis με Φορέα Λειτουργίας το Υπουργείο Υγείας. Επίσης, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι είναι ειδικά και κατάλληλα σχεδιασμένες για την κάθε ηλικιακή ομάδα. Έτσι, οι μικρότεροι μαθητές (Α’, Β’ και Γ’ Δημοτικού), με τη βοήθεια και των θεατρολόγων, έχουν την ευκαιρία να ταξιδέψουν στη Χώρα των Νόστιμων Βασιλείων. Μέσα από ένα θεατρικό παιχνίδι γεμάτο γρίφους, χρώματα και φαντασία, προσπαθούν να βρουν όλα τα κομμάτια του παζλ της υγιεινής διατροφής! Οι μεγαλύτεροι μαθητές (Δ’, Ε’ και Στ’ Δημοτικού), από την άλλη πλευρά, μέσα από διαδραστικά παιχνίδια γνώσεων, ομαδικές δραστηριότητες και κίνηση, μαθαίνουν για τις βασικές έννοιες της διατροφής, τη συχνότητα κατανάλωσης των γευμάτων, καθώς και την ανάγκη μείωσης της σπατάλης τροφίμων για τη φροντίδα του περιβάλλοντος.

Τα βασικότερα οφέλη για τους μαθητές:
Μέσα από το παιχνίδι και τη συζήτηση, οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τις ομάδες τροφίμων, να αναγνωρίσουν τρόφιμα και να εμβαθύνουν στα θρεπτικά τους συστατικά. Μαθαίνουν πώς μπορούμε να φτιάξουμε εύκολα και υγιεινά γεύματα, με έμφαση στο πρώτο γεύμα της ημέρας, το πρωινό. Τους δίνεται επίσης η δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με επιστήμονες της υγείας και να λύσουν απορίες, ενώ φαίνεται να αντιλαμβάνονται πόσο σημαντικό είναι να τρώνε υγιεινά για να έχουν ένα γερό και δυνατό σώμα, όπως αναφέρουν οι ίδιοι.

Διασύνδεση της δράσης με την περιβαλλοντική εκπαίδευση και τη μείωση σπατάλης τροφίμων. Ανταποκρινόμενοι στην ανάγκη να εντάξουμε και το περιβάλλον στις δράσεις μας, συζητάμε με τους μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων για την ανάγκη της φροντίδας του περιβάλλοντος μέσα από μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή. Ανακαλύπτουμε μαζί με τα παιδιά εύκολες και πρακτικές λύσεις, ώστε να μειώσουμε τη σπατάλη τροφίμων, αλλά και τι μπορούν να προτείνουν οι ίδιοι στις οικογένειές τους. Τοιδιαίτεροενδιαφέρον των μαθητών για την προστασία του περιβάλλοντος είναι πραγματικά συγκινητικό και ελπιδοφόρο.

Η σημασία της συνεργασίας με τους εκπαιδευτικούς και η συμβολή τους στη διάδοση της γνώσης σε θέματα υγιεινής διατροφής.

Η υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος, καθώς και κάθε εκπαιδευτικής δράσης του Ινστιτούτου στα σχολεία, δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την πολύτιμη συνεργασία και συμβολή της εκπαιδευτικής κοινότητας. Οι διευθυντές και εκπαιδευτικοί παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία οποιαδήποτε πρωτοβουλίας, τόσο κατά την προετοιμασία, όσο και κατά την υλοποίησή της. Όπως το πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ, έτσι και οι «Διατροφοπεριπέτειες» είναι ένα πρόγραμμα που έχει αγκαλιαστεί από τη σχολική κοινότητα. Η υποδοχή μας στις σχολικές τάξεις, τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τους μαθητές είναι ιδιαίτερα θερμή, γεγονός που μας δίνει πάντα χαρά. Σε συνδυασμό με την καλή συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και πρωτοβουλίες που ήδη τρέχουν στα σχολεία, διασφαλίζονται οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε να υλοποιήσουμε μία εποικοδομητική και ωφέλιμη για όλους δράση.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ένα δημοτικό σχολείο στην Πιερία, όπου οι εκπαιδευτικοί είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι γύρω από τη διατροφή. Μαζί με τα παιδιά, συχνά ετοιμάζουν γεύματα με λαχανικά που έχουν καλλιεργήσει στον δικό τους λαχανόκηπο, στο προαύλιο του σχολείου. Αυτό μας βοήθησε πολύ στο να εμβαθύνουμε και να συζητήσουμε τις απορίες των μαθητών, τον σωστό συνδυασμό των γευμάτων, αλλά και τη σημασία της ισορροπίας και του μέτρου και στη διατροφή μας.

Τόσο οι «Διατροφοπεριπέτειες», αλλά ακόμα περισσότερο το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ, που υλοποιήθηκε φέτος για 12η συνεχόμενη σχολική χρονιά, δείχνουν πόσο σημαντικές είναι οι πρωτοβουλίες των φορέων και των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών. Αναδεικνύουν επίσης πόσο σημαντικό είναι να υλοποιούνται σε συνεργασία με το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας, αλλά και με την ίδια την οικογένεια. Η πληροφόρηση σχετικά με το σχολείο, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής, τα τρέχοντα προγράμματα και τις παράλληλες δράσεις, καθώς και η ανατροφοδότηση εκπαιδευτικών και μαθητών σχετικά με το εκπαιδευτικό υλικό των φορέων και τη διαδικασία που ακολουθεί η κάθε δράση, αποτελούν στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε κάθε στάδιο υλοποίησης τέτοιων προγραμμάτων. Σε συνδυασμό με τη διατήρηση ανοικτών καναλιών επικοινωνίας με όλους τους συμμετέχοντες σε κάθε στάδιο, αποτελούν κρίσιμα στοιχεία για επιτυχείς συμπράξεις, καθώς και για την αποτελεσματικότητα των πρωτοβουλιών.

Στοχεύουμε στη συνεργασία και σκοπός μας είναι, οι εκπαιδευτικές μας δράσεις να είναι μόνο η αρχή για εποικοδομητικές και ενδιαφέρουσες συζητήσεις μέσα στη σχολική αίθουσα, που ενισχύουν την κριτική σκέψη και βοηθούν στην αλλαγή συμπεριφορών όσον αφορά στην υγεία.

By m.vasilakis

Η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα ως μέρος της προσχολικής εκπαίδευσης

Χριστίνα Λυδία Σπυράτου

Παιδικός Σταθμός – Νηπιαγωγείο: Πετάει Πετάει

Καμιά φορά μας ρωτούν να περιγράψουμε με λίγα λόγια τη φιλοσοφία του «πετάει πετάει». Είναι ίσως η πιο δύσκολη ερώτηση, καθώς πρόκειται για ένα σχολείο που ακουμπά πάνω στις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου, και η αλήθεια είναι πως ο άνθρωπος του σήμερα είναι ατελείωτος, πολύπλευρος και συνεχώς μεταβαλλόμενος.

Ωστόσο ίσως η παρακάτω σκέψη να είναι αρκετά κοντά στη φύση του συγκεκριμένου σχολείου:
Σε κάθε μικρή ή μεγάλη γωνιά του «πετάει πετάει» εξελίσσεται από τα παιδιά συνεχώς μια μοναδική ιστορία ζωής. Και αν παρατηρήσει κανείς, όλες οι ιστορίες που δημιουργούνται αντανακλούν την κοινωνία, τις σχέσεις των ανθρώπων, τη δράση τους απέναντι στη φύση, τις αξίες της ζωής. Και κάπου εκεί εμείς αναρωτιόμαστε : Ποια κοινωνία θέλουμε πραγματικά να έχουμε; Πώς επιθυμούμε να δρούμε με τους υπόλοιπους ανθρώπους και τα πλάσματα αυτού του τόπου; Πώς ονειρευόμαστε τον πλανήτη γη; Ποιο είναι το νόημα και η ουσία της ύπαρξης;

Ανοίγοντας αυτιά, μάτια, διάθεση και καρδιά, κάθε άνθρωπος που υπάρχει μέσα στο “πετάει πετάει”, μεγάλος ή μικρός, δε μπορεί παρά να αντιληφθεί αμέσως ότι η ουσία της ύπαρξης είναι η συνύπαρξη. Από την πρώτη στιγμή που o άνθρωπος αρχίζει να αλληλεπιδρά, χρειάζεται να επικοινωνήσει, να παίξει, να μοιραστεί, να αγαπηθεί, να μιμηθεί, να “παρεήσει” και κατά τη γνώμη μας όλα αυτά τα χρειάζεται ως το τέλος της ζωής του. Δεδομένου ότι ο χρόνος ή καλύτερα το τέλος αυτού είναι η μοναδική σταθερά που γνωρίζουμε και κοινός παρονομαστής κάθε ανθρώπου, αξίζει ίσως κανείς να αναλογιστεί πώς θα τον χρησιμοποιήσει. Για εμάς το να δημιουργούμε ενταξιακά και συμπεριληπτικά περιβάλλοντα με γνώμονα τον σεβασμό στη μοναδικότητα του καθένα, τη διατήρηση της ελευθερίας και της δημοκρατίας και την προστασία του φυσικού κόσμου που μας φιλοξενεί και που τόσο έχουμε ταλαιπωρήσει, είναι τα γρανάζια ενός καλοκουρδισμένου εργαλείου που ονομάζεται σχολείο και η δική μας επιλογή στο πώς αξιοποιούμε τον χρόνο που μας δόθηκε στο σύμπαν.

Στην πράξη, και με βάση την παραπάνω συλλογιστική, ως δομή επιδιώκουμε συνεχώς να εμπλεκόμαστε και να σχετιζόμαστε με φορείς και οργανισμούς που στοχεύουν κι εκείνοι στην ίση και δίκαιη μεταχείριση των πλασμάτων και της φύσης. Τα παιδιά μας θυμούνται καλά τη μέρα που οι “Σκύλοι Οδηγοί Ελλάδος” επισκέφθηκαν το σχολείο μας μαζί με τους εκπαιδευτές και τους κατόχους τους, μας σύστησαν έναν καινούργιο κόσμο και μας παρακίνησαν να παρατηρούμε πάντα προσεκτικά το περιβάλλον. Έτσι, σύντομα καταλάβαμε τί μπορούμε να κάνουμε για να το διορθώσουμε. Όπως λένε τα παιδιά μας πια, δεν υπάρχει άνθρωπος με πρόβλημα, αλλά δρόμος με πρόβλημα, πεζοδρόμιο με πρόβλημα, κτήριο με πρόβλημα, μαγαζί με πρόβλημα, θέατρο με πρόβλημα, σούπερ μάρκετ με πρόβλημα, λεωφορείο με πρόβλημα. Και φυσικά εννοούν ότι ο άνθρωπος είναι σε θέση να κάνει τα πάντα αρκεί το περιβάλλον να φτιαχτεί ή να διορθωθεί γι’ αυτόν.

Βολτάροντας επίσης κάποιος στο σχολείο, σίγουρα θα ακούσει από κάποιο παιδί “Το πάρκο μας χρειάζεται νερό” ή “Πότε θα επισκεφθούμε το δάσος μας” ή “Έφτιαξα μια ταμπέλα για τον κήπο μας”. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια πρωτοβουλία του σχολείου να στηρίξουμε το πράσινο της πόλης. Σε συνεργασία με την “Οργάνωση Γη” τα παιδιά πριν λίγο καιρό φύτεψαν, πότισαν και έπαιξαν μέσα σε ένα καινούργιο μικρό πάρκο που δημιουργήθηκε πρόσφατα στη γειτονιά μας. Από τότε το προσέχουν είτε μαζί μας είτε με τους γονείς τους περνώντας από εκεί κι έχουν σχηματίσει την εντύπωση ότι είναι κατά κάποιον τρόπο δικό τους ή καλύτερα ότι έχουν αναλάβει να το κρατήσουν δροσερό και ζωντανό. Η “Οργάνωση Γη” φρόντισε να βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν την έννοια του “Πάρκου Τσέπης” και να δώσει μέσα από τα παιδιά φρέσκια πνοή στις γειτονιές, θυμίζοντας μας λίγο τις μακρινές αλλά τόσο αγαπημένες πολύβουες αλάνες.

Η επόμενη δράση που σύντομα έρχεται προβλέπει έναν πολυπολιτισμικό αέρα που θα φυσήξει προς τα μέρη μας. Τα παιδιά μας πρόκειται να γνωρίσουν διάφορα μέρη του κόσμου και τις ανάγκες τους, μέσα από τους “Γιατρούς Χωρίς Σύνορα”, καθώς εξαιρετικοί εκπρόσωποι του φορέα έχουν οργανώσει να μας επισκεφθούν. Μέσα από βιωματικά παιχνίδια και εργαστήρια θα μπούμε για λίγο στα παπούτσια του άλλου, θα προσπαθήσουμε να τον καταλάβουμε, να τον κατανοήσουμε και τελικά να συμβάλλουμε στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής του.

Στο “πετάει πετάει” πιστεύουμε σθεναρά ότι η αλληλεγγύη, η αγάπη και η δράση απέναντι στη ζωή είναι τα βασικά εργαλεία που χρειάζονται τα μικρά παιδιά για να κατανοήσουν έννοιες όπως δημοκρατία, ελευθερία και δικαιοσύνη, αξίες με τις οποίες ονειρευόμαστε να πορεύεται τούτος ο κόσμος.

Οι συνεργασίες με φορείς που προάγουν την συμπερίληψη και τον σεβασμό απέναντι στον άνθρωπο και το περιβάλλον, είναι για εμάς αναγκαίες, καθώς αναγκαία είναι και η λύση που τα ίδια τα παιδιά προτείνουν: “Να φτιάξουμε μια γη με ανθρώπους που όλοι γελάνε γιατί ο ένας προσέχει τον άλλον”
Και αναρωτιόμαστε.

Μήπως να αφήσουμε τα πολλά λόγια και να ακούσουμε καλύτερα τα παιδιά;

By m.vasilakis

Οι δράσεις του Υπουργείου Εσωτερικών για την ενίσχυση της Κοινωνίας των Πολιτών

Γράφει η Υφυπουργός Εσωτερικών Παρασκευή (Βιβή) Χαραλαμπογιάννη

Το προηγούμενο διάστημα στο Υπουργείο Εσωτερικών, σε στενή συνεργασία με την υπόλοιπη κεντρική διοίκηση, σχεδιάστηκε ένα ολοκληρωμένο πλάνο ενεργειών, προκειμένου να ενισχυθεί η δράση των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών (Ο.Κοι.Π.), και να διασφαλιστεί η απαραίτητη διαφάνεια, η λογοδοσία, η ακεραιότητα και η χρηστή διαχείρισήτους.

Για την εκπλήρωση αυτών των σκοπών ψηφίστηκε ο νόμος 4873/2021, ο οποίος προβλέπει τη σύσταση εξειδικευμένης οργανικής μονάδας σε επίπεδο διεύθυνσης στο Υπουργείο Εσωτερικών, τη Διεύθυνση Ο.Κοι.Π. και Κοινωφελών Φορέων, και τη δημιουργία στους κόλπους της ενός σύγχρονου πληροφοριακού συστήματος με δύο βάσεις δεδομένων, τη Δημόσια Βάση Δεδομένων και το Ειδικό Μητρώο, στο οποίο καταχωρίζονται και εγγράφονται οι Ο.Κοι.Π., όταν επιθυμούν να λάβουν κρατική επιχορήγηση.

Ο νέος νόμος θέτει, για πρώτη φορά στη χώρα, τις βάσεις για την καταγραφή και τη χαρτογράφηση των κοινωφελών φορέων. Αυτό επιτυγχάνεται με ενιαίο τρόπο εντός ενός πληροφοριακού συστήματος. Έτσι καλύπτεται ένα μεγάλο κενό, καθώς, για να μπορέσει το κράτος να στηρίξει αποτελεσματικά τη δράση των Ο.Κοι.Π., προφανώς πρέπει να γνωρίζει βασικά στοιχεία και πληροφορίες που τις αφορούν, όπως τον αριθμό τους, τους τομείς και την περιφέρεια δραστηριοποίησής τους, αλλά και το μέγεθός τους, προκειμένου να μπορεί να τις ενισχύει δίκαια και αποτελεσματικά, με όρους διαφάνειας και την απαραίτητη λογοδοσία από μέρους τους.

Επισημαίνεται ότι η δημιουργία δύο βάσεων δεδομένων αποτελεί μια απολύτως στοχευμένη επιλογή, ώστε να διευκολυνθεί και να τύχει ενίσχυσης, χωρίς αποκλεισμούς, το σύνολο των οργανώσεων της χώρας, από τις πολύ μικρές έως και τις μεγάλες και πολύ μεγάλες. Συγκεκριμένα, στη δημόσια βάση δεδομένων καταχωρίζονται υποχρεωτικά, με την προσκόμιση απλών και λίγων δικαιολογητικών οι Ο.Κοι.Π και κοινωφελείς φορείς που λαμβάνουν ετήσια κρατική επιχορήγηση έως του ποσού των 50.000 ευρώ, ενώ για ποσά κρατικής επιχορήγησης 50.000 ευρώ και άνω απαιτείται υποχρεωτικά η εγγραφή τους στο ειδικό μητρώο, με την προσκόμιση ορισμένων επιπλέον δικαιολογητικών, που κυρίως αφορούν σε οικονομικά στοιχεία και καταστάσεις. Εξίσου, ωστόσο, σημαντική πρόβλεψη του νόμου είναι η παροχή σημαντικών φορολογικών κινήτρων για τις Ο.Κοι.Π., και ειδικά για αυτές που εγγράφονται στο ειδικό μητρώο. Ας σημειωθεί ότι μία οργάνωση, ακόμη κι εάν δεν λαμβάνει κρατική επιχορήγηση, μπορεί, εάν το επιθυμεί, να εγγραφεί σε όποια βάση δεδομένων επιλέξει, αφενός μεν προκειμένου να συναριθμείται στις Ο.Κοι.Π της χώρας, αφετέρου δε για να εξασφαλίσει τις προαναφερόμενες φορολογικές απαλλαγές και κίνητρα. Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί ότι η δημόσια βάση δεδομένων παρουσιάζει τη συνολική εικόνα των Ο.Κοι.Π., καθώς με μέριμνα της Διεύθυνσης Ο.Κοι.Π. και κοινωφελών φορέων, όσες οργανώσεις εγγράφονται στο ειδικό μητρώο αυτόματα εμφανίζονται και στη δημόσια βάση δεδομένων.

Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη του πληροφοριακού συστήματος έχει γίνει με γνώμονα το πλαίσιο του σύγχρονου κράτους και της απλοποίησης των διαδικασιών, με την αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που παρέχει η τεχνολογία. Πρόκειται για ένα σύστημα σύγχρονο και εύκολα προσβάσιμο, φιλικό προς τον χρήστη, στο οποίο έχουν ενσωματωθεί όλες οι δυνατές διαλειτουργικότητες και διασυνδέσεις με άλλα συστήματα του δημόσιου τομέα, προκειμένου να μειωθεί το διοικητικό και γραφειοκρατικό βάρος και να διευκολυνθεί το σύνολο των χρηστών.

Όσον αφορά στην εφαρμογή του νόμου και την υλοποίηση των αναφερόμενων σε αυτόν προβλέψεων, έχει ήδη ολοκληρωθεί πλήρως η δευτερογενής νομοθεσία, που περιλαμβάνει την τροποποίηση ενός προεδρικού διατάγματος και την έκδοση μιας κοινής υπουργικής απόφασης, έχει αναπτυχθεί πλήρως η δημόσια βάση δεδομένων, ενώ αναμένεται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και η ολοκλήρωση του ειδικού μητρώου.

Τα παραπάνω αποτελούν μόνο το πρώτο, αλλά πολύ σημαντικό βήμα. Στο Υπουργείο Εσωτερικών, πάντοτε σε συνεργασία με τα άλλα εμπλεκόμενα Υπουργεία και φορείς, σχεδιάζονται ήδη με γοργούς ρυθμούς οι επόμενες κινήσεις, με στόχο η ενίσχυση της δράσης της κοινωνίας των πολιτών να γίνεται με ακόμη καλύτερο και πιο οργανωμένο τρόπο, προς όφελος των πολιτών και του κράτους. Πιστεύουμε ότι το ενιαίο πληροφοριακό σύστημα θα αποτελέσει τη βάση της καταγραφής και χαρτογράφησης του συνόλου των οργανώσεων και εργαζόμαστε συστηματικά, ώστε με περαιτέρω τεχνολογικές προβλέψεις και προσαρμογές να οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα τεχνολογικής επάρκειας. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι, άλλωστε, η κεντρική κατεύθυνση για τη δημόσια διοίκηση σε όλα τα επίπεδα.

Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζει το σύνολο της κοινωνίας των πολιτών είναι ότι η Πολιτεία και η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα συνεχίσει να συνδράμει με όλες τις δυνάμεις της το σπουδαίο έργο που επιτελούν οι κοινωφελείς φορείς, και είναι δέσμευσή της αυτό να γίνεται με την ελάχιστη δυνατή κρατική παρέμβαση και πάντοτε με σεβασμό της ανεξάρτητης δράσης και οργάνωσής τους.

By m.vasilakis

Τα προγράμματα του ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ και η συμβολή του στην εκπαίδευση

Κωνσταντίνος Φύσσας
Project Manager ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ – Psychology Lecturer, Derby University -Εκπαιδευτής Ενηλίκων

Το ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ είναι ένας ανεξάρτητος μη κυβερνητικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 2013 για τη προαγωγή του παιχνιδιού κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και τη διασφάλιση του δικαιώματος των παιδιών στο παιχνίδι. Το ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ιδρύθηκε με σκοπό να συμβάλει στην βελτίωση της υγείας των παιδιών και στην αναγνώριση της αξίας του παιχνιδιού για όλη την κοινωνία. Στη δεκαετή διαδρομή τουέχει λάβει μέρος σε αρκετά προγράμματα και έργα.

To ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ συμμετέχει στο έργο ERASMUS + με τίτλο “Education Out of the Box” που στοχεύει στην ανάπτυξη δράσεων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για τη δημιουργία μιας αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων. Το έργο στοχεύει στην ισορροπία μεταξύ ψηφιακής διδασκαλίας/ψηφιακής εκπαίδευσης, μη τυπικής εκπαίδευσης και εκπαίδευσης στο εξωτερικό χώρο. Ο στόχος είναι να επιλυθεί η πραγματική ανάγκη αναδιοργάνωσης της εκπαίδευσης γύρω από την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και να υποστηριχθούν οι εκπαιδευτικοί βελτιώνοντας τις ψηφιακές τους δεξιότητες.

Το έργο ”Education Out of The Box” έχει δημιουργήσει μια διαδικτυακή πλατφόρμα (https://education-outofthebox.eu/) που συγκεντρώνει μεθόδους, εργαλεία και πρακτικές από όλο τον κόσμο και προσφέρει δωρεάν διαδικτυακά μαθήματα για μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς.

Το έργο συντονίζεται από τον οργανισμό FAPEL από το Λουξεμβούργο και συμμετέχουν οι οργανισμοί: Henellux από το Βέλγιο, SLA από τη Λιθουανία, Bulgarian National Union of Teachers από τη Βουλγαρία, Institute For Entrepreneurship Development, ΙDEC και το ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ από την Ελλάδα.

Το έργο:
1. Υποστηρίζει τους εκπαιδευτικούς ώστε να αναπτύξουν ψηφιακές δεξιότητες σύμφωνα με τις πραγματικές μαθησιακές ανάγκες των μαθητών τους
2. Απαντάει στην ανάγκη εκσυγχρονισμού & ψηφιακού μετασχηματισμού των συστημάτων εκπαίδευσης & κατάρτισης σε όλη την Ευρώπη
3. Ενισχύει την ικανότητα των σχολείων να παρέχουν υψηλής ποιότητας ψηφιακή εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς
4. Αναπτύσσει υψηλής ποιότητας ψηφιακό περιεχόμενο, διαδικτυακών πόρων και εργαλείων

Το ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ επίσης συμμετέχει στο έργο ERASMUS + με τίτλο “LISTEN- Community Learning for Social Inclusion”, που συνδέει σχολεία και οργανισμούς που δίνουν έμφαση στην κοινωνική ένταξη.
Το έργο συντονίζεται από τον οργανισμό Liberi Tutti στη Ιταλία και συμμετέχουν οι οργανισμοί: Family and Job απο την ΤσεχίαAκαταΜάκατα από την Ελλάδα, Baby Erasmus – Escuela Infantil Conde de Elda από την Ισπανία και ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ από την Ελλάδα.
Το έργο στοχεύει στην ανάπτυξη ενός υψηλής ποιότητας μοντέλου πρώιμης παιδικής ηλικίας και φροντίδας που προάγει την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών και εμπλέκοντας ενεργά τις τοπικές κοινότητες. Οι εταίροι θα συν-σχεδιάσουν καινοτόμα περιβάλλοντα μάθησης χρησιμοποιώντας τυπικές και μη τυπικές μεθοδολογίες για την ενίσχυση του διαλόγου και της συνεργασίας μεταξύ των παιδιών, των εκπαιδευτικών, των οικογενειών και μιας ευρύτερης κοινωνίας των πολιτών.

Με βάση τα παραπάνω o οργανισμός έχει διαπιστώσει ότι η συνεργασία με τα τυπικά πλαίσια εκπαίδευσης προσφέρει βελτιωμένες ευκαιρίες μάθησης καθώς έχουμε τη δυνατότητα να προσφέρουμε τεχνογνωσία, πόρους και εμπειρίες από τον πραγματικό κόσμο που μπορούν να εμπλουτίσουν το μαθησιακό περιβάλλον στα σχολεία.

Μέσα από τα έργα που υλοποιεί ο οργανισμός έχει τη δυνατότητα να επικεντρωθεί σε συγκεκριμένα κοινωνικά ζητήματα, όπως τα δικαιώματα των παιδιών και θέματα που αφορούν την ένταξη και την ενσωμάτωση όλων των παιδιών. Η συνεργασία αυτή επιτρέπει στα σχολεία να διευρύνουν το πρόγραμμα σπουδών τους και να ενσωματώσουν αυτά τα σημαντικά θέματα, βοηθώντας παιδαγωγούς και εκπαιδευτικούς να αναπτύξουν μια βαθύτερη κατανόηση αυτών των ζητημάτων και ενισχύοντας την αίσθηση της ευθύνης τους.

Ίσως όμως το πιο σημαντικό είναι ότι ο οργανισμός έχει τη δυνατότητα να προάγει τη βιωματική μάθηση επιτρέποντας στους συμμετέχοντες να αποκτήσουν πρακτικές δεξιότητες μέσω της βιωματικής μάθησης. Αυτός ο τρόπος μάθησης προάγει την κριτική σκέψη, την επίλυση προβλημάτων, την ομαδική εργασία και την ενσυναίσθηση. Επιπλέον ενισχύει τους δεσμούς με την τοπική κοινότητα. Μέσω κοινών πρωτοβουλιών, τα σχολεία μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτά τα δίκτυα και να προωθήσουν τη συμμετοχή της κοινότητας, δημιουργώντας την αίσθηση του ανήκειν και ενθαρρύνοντας όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας να γίνουν ενεργοί και υπεύθυνοι πολίτες.

Μέσω της συνεργασίας που έχει ο οργανισμός με τα σχολεία μπορούμε να συμβάλουμε σε σημαντικές κοινωνικές αλλαγές. Με την αύξηση της ευαισθητοποίησης, τη συμμετοχή παιδαγωγών και εκπαιδευτικών και την υλοποίηση έργων που καλύπτουν πραγματικές ανάγκες, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τοπικές και ευρωπαϊκές προκλήσεις. Αυτή η συνεργασία βοηθά να ενσταλάξει το αίσθημα της κοινωνικής ευθύνης και δίνει τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να αναλάβουν δράση, έχοντας ουσιαστικό αντίκτυπο στις κοινότητές τους.

Η συνεργασία μας με τα σχολεία και τους παιδικούς σταθμούς ενισχύει τις εκπαιδευτικές εμπειρίες, προωθεί τη συμμετοχή της κοινότητας και καλλιεργεί την αίσθηση της ευθύνης στους εκπαιδευτικούς και στους μαθητές.

By m.vasilakis

Ο οργανισμός “The Tipping Point” στην Τυπική Εκπαίδευση

Αμαλία Κωνσταντακοπούλου
Co-founder & Director

Ο οργανισμός The Tipping Point (TTP), έχει ως σκοπό να αποτελέσει το σημείο καμπής για χιλιάδες μαθητές και μαθήτριες ανά την Ελλάδα, δηλαδή τη μαγική εκείνη στιγμή που μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο σκέψης και λήψης αποφάσεων ενός ανθρώπου.

Στο Tipping Point, καλύπτοντας σχεδόν το 20% των σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα, επαγγελματίες, μέντορες όπως τους αποκαλούμε, είτε ένας μηχανικός από τη NASA είτε ένας καλλιεργητής μανιταριών, αλληλοεπιδρούν καθημερινά μέσω live video με μαθητές/-τριες που βρίσκονται ακόμη και στο πιο απομακρυσμένο χωριό της Ελλάδας, με αποτέλεσμα οι μαθητές να διευρύνουν τους ορίζοντες, τις επιλογές τους και να παίρνουν πιο συνειδητοποιημένες αποφάσεις για την ακαδημαϊκή και επαγγελματική τους μετέπειτα πορεία. Η καθημερινότητα ενός μαθητή από το Καστελόριζο μπορεί να τέμνεται με αυτή ενός επιστήμονα στο CERN, δημιουργώντας μια σύνδεση η οποία με τη σειρά της διαταράσσει τα παρωχημένα μοτίβα σκέψης.

Αυτόματα, λοιπόν, οι νέοι δεν περιορίζονται σε ένα στενό κύκλο “δικών” τους ανθρώπων που διαμορφώνουν τις αντιλήψεις τους για τον κόσμο αλλά μαθαίνουν να ανοίγονται σε αυτόν, προετοιμάζοντάς τους έτσι για την κοινωνία και το εργασιακό περιβάλλον του αύριο στο οποίο θα κληθούν να ζήσουν.

Μόνο το εύρος του δικτύου των σχολείων και των εκπαιδευτικών του TTP (1.700+ εκπαιδευτικοί) αποδεικνύουν τη σημαντικότητα αυτού που πραγματεύεται, καθιστούν πιο χειροπιαστή την ανάγκη την οποία έρχεται να καλύψει ο οργανισμός και επισημαίνουν τα οφέλη τα οποία επικοινωνούν ως πρεσβευτές οι συμμετέχοντες.

Αφενός οι μαθητές ακούγοντας τις προσωπικές ιστορίες, εμπειρίες και συμβουλές των μεντόρων συγχρονίζονται με τον παλμό της αγοράς εργασίας, ενημερώνονται για σπουδές κι επαγγέλματα, εμπνέονται να ακολουθήσουν τα όνειρά τους, και καθίστανται πλέον πιο σίγουροι για τις επιλογές τους. Αφετέρου, οι μέντορες, έχουν την ευκαιρία να μεταφέρουν τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους καθώς συνδέονται με τη νέα γενιά. Εν ολίγοις, τους δίνεται η ευκαιρία να αποτελέσουν καταλύτες για την εξέλιξη των νέων στην μετέπειτα πορεία τους και να τους παρέχουν κάτι που και οι ίδιοι παραδέχονται πως είχαν ανάγκη όντας, χρόνια πριν, στη θέση τους: καθοδήγηση και ενθάρρυνση. Οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί δε, ανάγουν την μαθησιακή διεργασία σε υψηλότερο επίπεδο, καθιστούν το μάθημα πιο βιωματικό και δίνουν στους μαθητές κίνητρο να εμπλακούν πιο εντατικά στα μαθήματα του σχολείου. Επιπλέον, συμβάλλουν στην πολύπλευρη ανάπτυξη των μαθητών τους διασφαλίζοντας πως οι δεύτεροι διαθέτουν δεξιότητες που υπερβαίνουν τις τυπικές έννοιες του μαθήματος, πράγμα απαραίτητο για την μετέπειτα επιτυχία και ευτυχία τους. Συμβάλλουν συνολικά στο να δημιουργηθεί στο σχολείο τους ένα περιβάλλον ευνοϊκό προς την απόκτηση γνώσης και εν καιρώ αναπτύσσεται μια κουλτούρα συνεργασίας, επικοινωνίας και συνοχής.

Παράλληλα, η ραγδαία διαδοχή εξελίξεων, κυρίως στους τομείς της τεχνολογίας και των όμορων αυτής, καθιστά αναγκαιότητα το να συμβαδίζει η εκπαίδευση με τις επιταγές αυτού του γεγονότος. Οι ψηφιακές και οριζόντιες δεξιότητες τίθενται στο επίκεντρο καθώς και η δεξιότητα του να θέτουμε στοχευμένες ερωτήσεις. Στο TTP, αναγνωρίζοντας τις παραπάνω ανάγκες και λίγο μετά την εμφάνιση του ChatGPT, Νοέμβριο του 2022, προκειμένου να υποστηρίξουμε την εκπαιδευτική κοινότητα στη νέα πραγματικότητα που δημιουργεί η δυναμική είσοδος εργαλείων παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης (GenAI), προχωρήσαμε στο σχεδιασμό μιας νέας δράσης η οποία είχε ως στόχο την καλλιέργεια μιας υγιούς σχέσης του ανθρώπου με τις GenAI μηχανές, την ενίσχυση της δεξιότητας του να θέτει κανείς καλύτερες/πιο στοχευμένες ερωτήσεις καθώς και της ανάπτυξης οριζόντιων δεξιοτήτων όπως η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα και η επίλυση προβλήματος, οι οποίες μπορούν να συντελέσουν ουσιαστικά στην παραγωγική και ασφαλή συνεργασία ανθρώπου-μηχανής. Η συγκεκριμένη πιλοτική δράση είχε ιδιαίτερη αξία τόσο για εμάς, όσο και για τα συμμετέχοντα σχολεία, λαμβάνοντας υπόψη και την ανάγκη που μας ανέδειξαν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί: το βαρύ ρόλο που φέρουν πλέον, με βάση τις νέες συνθήκες να προετοιμάσουν τα παιδιά για την αποδοχή, την ορθή και ηθική χρήση της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης στη ζωής μας, καθώς και την ανάπτυξη απαραίτητων δεξιοτήτων για την προσαρμογή τους στη νέα πραγματικότητα.

Τέλος, η αφετηρία όλων των μη κερδοσκοπικών οργανισμών είναι η παραδοχή πως το έργο τους ξεκινά καλύπτοντας κενά τα οποία έχουν δημιουργηθεί στο σύστημα εν γένει και αποσκοπούν, σε ένα ιδανικό κοινωνικά σενάριο, να πάψουν να υπάρχουν με την δημιουργία θεσμών μέσω των οποίων το ίδιο το κράτος δύναται να παρέχει κάλυψη της ανάγκης που αποτελεί αντικείμενο του εκάστοτε οργανισμού. Έτσι και το Tipping Point θα συνεχίσει να δίνει αυτή τη μικρή «ώθηση» σε παιδιά σε όλη την Ελλάδα και την ομογένεια να καθορίσουν το μέλλον τους, εωσότου η παιδεία διαμορφωθεί με τρόπο που θα καταστήσει τη συμβολή του πλέον περιττή. Έως τότε, αποτελεί μια από τις κυριότερες δεσμεύσεις του οργανισμού να συνεχίσει να στηρίζει το χώρο της εκπαίδευσης στους άξονες που χρήζει ενίσχυσης, να τον εκσυγχρονίζει στο βαθμό που είναι εφικτό, εισάγοντας νέες ιδέες, όρους και πρακτικές και να βοηθά ώστε να συμβαδίζει με τις τελευταίες εξελίξεις σε κλάδους που επηρεάζουν ή άπτονται αυτού.

By m.vasilakis

Εκπαιδευτικά προγράμματα ως “εμπειρίες συμμετοχής” για μαθητές/-τριες κι εκπαιδευτικούς

Ιδρύτρια και διαχειρίστρια της ΑΜΚΕ “Τέχνες στο μίξερ- παραστατικές τέχνες”
Κατερίνα Αδαμάρα – εκπαιδευτικός δημοτικής εκπαίδευσης, θεατροπαιδαγωγός Μ.Α.

Εργάζομαι ως εκπαιδευτικός δημοτικής εκπαίδευσης σε δημόσια σχολεία της Αττικής και της Κρήτης από το 2017. Οι σπουδές μου όμως σε μεταπτυχιακό επίπεδο στην Θεατροπαιδαγωγική με οδήγησαν τα προηγούμενα χρόνια να εργαστώ σε εταιρείες που εντάσσονται στις ΟΚοιΠ. Υλοποιώντας, ως εμψυχώτρια, προγράμματα σε σχολεία αναγνώρισα πολλά οφέλη για τους/τις συμμετέχοντες/-ουσες. Αρχικά, μέσα σε περιορισμένο χρόνο (συνήθως 90 λεπτά, δηλαδή δύο διδακτικές ώρες) έρχονται σε επαφή με μια θεματική από ανθρώπους που εξειδικεύονται σε αυτήν (περιβάλλον, τέχνη, κοινωνία και υγεία συνήθως), οι οποίες συχνά δεν αναπτύσσονται εκτενώς στα πλαίσια του σχολικού αναλυτικού προγράμματος. Ταυτόχρονα, το ζήτημα της σύντομης διάρκειας αποτελεί και μειονέκτημα καθώς η υλοποίηση ενός προγράμματος μία μόνο φορά δεν δίνει την δυνατότητα εμβάθυνσης και δημιουργίας σχέσεων μεταξύ των ομάδων. Παρ΄ όλα αυτά συχνά σε αυτές τις δράσεις οι μαθητές/-τριες αντιδρούν διαφορετικά απ΄ότι στο “τυπικό μάθημα” και συχνά βλέπεις να συμμετέχουν άτομα που συνήθως δεν τολμούν ή δεν το συνηθίζουν, καθώς τους δίνεται ένα διαφορετικό πλαίσιο. Έτσι ενισχύεται η ανάληψη πρωτοβουλιών και η ελεύθερη κριτική έκφραση.

Από το 2018 συν-ίδρυσα μια ΑΜΚΕ που αναλάμβανε – μεταξύ άλλων – και την υλοποίηση προγραμμάτων σε σχολεία τυπικής εκπαίδευσης. Από τον ρόλο της διοργανώτριας, ήρθα αντιμέτωπη με γραφειοκρατικά εμπόδια. Αρχικά για να γίνει ένα πρόγραμμα αποδεκτό από τον Σύλλογο Διδασκόντων απαιτείται άδεια από το ΙΕΠ του Υπουργείου Παιδείας. Σε διαφορετική περίπτωση αντιμετωπίζεται με δυσπιστία. Η διαδικασία αυτή είναι καθαρά τυπική και οι προθεσμίες υποβολής αυτών των αιτημάτων είναι την προηγούμενη σχολική χρονιά. Επιπλέον και ειδικά στην Αττική, λειτουργούν δίκτυα προώθησης προγραμμάτων μέσω συγκεκριμένων ατόμων, τα οποία “χωρίζουν” τα σχολεία μεταξύ τους κι επικοινωνούν μαζί τους προωθώντας τα αντίστοιχα προγράμματα. Εάν μια εταιρία στηρίζεται στις δικές τις δυνάμεις προώθησης, βρίσκεται σίγουρα σε δυσκολότερη θέση.

Προσπάθησα μέσω της ΑΜΚΕ που διαχειρίζομαι να βελτιώσω μειονεκτήματα που είχα εντοπίσει με την εργασιακή μου εμπειρία στις άλλες εταιρίες. Ένα στοίχημα ήταν πώς μέσα σε πολύ λίγο χρόνο θα καταφέρουμε την μεγαλύτερη δυνατή εμβάθυνση. Είχα δει ότι προγράμματα που στηρίζονταν απλά στην ενημέρωση με μορφή “διάλεξης” και δεν ενέπλεκαν τους/τις μαθητές/-τριες πρακτικά, παρέμεναν σε ένα επιφανειακό επίπεδο. Έτσι η “βιωματική προσέγγιση” για την ΑΜΚΕ μας είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες. Κάνοντας επέρχεται βαθύτερη αφομοίωση, ανατροφοδότηση και η εφαρμογή γίνεται ευκολότερη. Συνδυάζουμε συχνά κοινωνικά θέματα με τις παραστατικές τέχνες και δημιουργούμε εμπειρίες συμμετοχής και προβληματισμού.

Από την αρχή της ένταξής μου στο διδακτικό δυναμικό του εκάστοτε σχολείου προωθούσα την υλοποίηση εκπαιδευτικών και καλλιτεχνικών δράσεων από ΟΚοιΠ μέσα στο σχολείο. Συχνά ο Σύλλογος Διδασκόντων δεν συμφωνούσε με αυτό καθώς το αντιμετώπιζε ως “χάσιμο διδακτικών ωρών”. Δεν ήταν λίγες οι φορές που κριτήριο επιλογής αποτελούσε το εάν η συμμετοχή των εκπαιδευτικών κρίνεται υποχρεωτική ή όχι. Προτιμητέα ήταν τα προγράμματα, στα οποία η συμμετοχή των εκπαιδευτικών ήταν προαιρετική κι άρα η ώρα εκείνη μπορούσε να αξιοποιηθεί είτε για διόρθωση, προετοιμασία μαθήματος ή ξεκούραση. Το ζήτημα της συμμετοχής που ανέφερα παραπάνω αφορά και τους εκπαιδευτικούς. Η δική τους συμμετοχή θα μπορούσε να λειτουργήσει “επιμορφωτικά” και να τους δώσει εναύσματα και αφορμές να το συνεχίσουν, επεκτείνουν, εξελίξουν στην συνέχεια μέσα στις τάξεις τους.

Στην επαρχία (Κρήτη), λίγα είναι τα σχολεία που συνεργάζονται με ΟΚοιΠ. Προσωπικά έτυχε μόνο μία φορά σε τρεις σχολικές χρονιές να πάρει μέρος το σχολείο σε κάποια τέτοια δράση.

Μιλώντας είτε ως εκπαιδευτικός, είτε ως σχεδιάστρια προγραμμάτων, είτε ως διαχειρίστρια ΑΜΚΕ, είτε ως εμψυχώτρια κρίνω αναγκαία την συνεργασία των ΟΚοιΠ με την τυπική εκπαίδευση σε θέματα ισότητας (φύλων), διακρίσεων, σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, υγείας, βίας/bullying και κλιματικής αλλαγής.

By m.vasilakis

Η εμπειρία της Ενωσης Γονέων Α/θμιας & Β/θμιας Εκπαίδευσης Δήμου Χαλκηδόνος

Βαλσαμάκη-Γαλάνη Στέλλα
Πρόεδρος Ένωσης Γονέων Δήμου Χαλκηδόνος

Η ενασχόληση μου μέσα από την Ένωση Γονέων Α/θμιας & Β/θμιας Εκπαίδευσης Δήμου Χαλκηδόνος, μου έχει δώσει την δυνατότητα μαζί με τους συνεργάτες μου να αναπτύξουμε, να σχεδιάσουμε αλλά και να υλοποιήσουμε καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα με αντίκτυπο όχι μόνο στην σχολική μας κοινότητα αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Β. Ελλάδος. Η ενεργή συμμετοχή μας ως γονείς αλλά και ως κοινωνία των πολιτών έχει σημαντικά οφέλη στους ωφελούμενους και συγκεκριμένα στους μαθητές /τριες, εκπαιδευτικούς, γονείς, τοπική κοινωνία.

Συγκεκριμένα:
1. Άνοιγμα σε συνεργασίες και διεύρυνση πνεύματος
2.Γνωριμία με νέες τεχνολογίες και ψηφιακή αναβάθμιση
3.Εθελοντισμός και καλλιέργεια δεξιοτήτων
4.Σχεδιασμός και συμμετοχικότητα
5.Ενθουσιασμός και καινοτομία
6.Υπεθυνότητα και εξωστρέφεια

Συγκεκριμένη δράση σε ένα σχολείο δεν μπορώ να πω ότι έχω ξεχωρίσει γιατί όλα τα σχολεία κάνουν αξιόλογη δουλεία. Όμως αυτό που ξεχώρισε και ένα μεγάλη αίσθηση όταν σαν Ένωση Γονέων Δήμου Χαλκηδόνος σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε σε συνεργασία με το ΕΚΕΤΑ και το Ίδρυμα Ευγενίδη, την ΖΩΗΒΟΤ το πρώτο ελληνικό ρομπότ και επισκεφθήκαμε δημοτικά σχολεία της Β.Ελλάδος. Αυτό μπορώ να σας πώ με βεβαιότητα ότι ήταν το πιο εντυπωσιακό Project μας, που αγκαλιάστηκε από τα παιδιά ,τους εκπαιδευτικούς, Συλλόγους Γονέων & Κηδεμόνων πανελλαδικά, έχοντας πολύ μεγάλη απήχηση. Η πρόκληση αυτή ήταν η μεγαλύτερη διότι το επίπεδο «ψηφιακής ωριμότητας» της χώρας μας υστερεί σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Δημιουργήσαμε το EMS /Βελτιώνω το σχολείο μου, μια καινοτόμα εφαρμογή που πρώτη φορά που υλοποιείται κάτι ανάλογο στην Ελλάδα. Φιλοδοξούμε να αποτελέσει το εφαλτήριο της ψηφιακής αναβάθμισης και εξέλιξης των σχολικών κοινοτήτων προς μια σύγχρονη εποχή με νέες τεχνολογίες. Αφού, λοιπόν, αφουγκραστήκαμε και συζητήσαμε για τις αγωνίες των γονέων, δουλέψαμε επί μήνες αθόρυβα, συντεταγμένα, συγκροτημένα, αλλά και συνάμα ουσιαστικά, ώστε να υλοποιήσουμε το ψηφιακό project, για να εφαρμόσουμε καινοτόμες λύσεις αλλά και αναβαθμίσεις στις σχολικές κοινότητες όλης της χώρας. Μια εφαρμογή, μέσα από την οποία θα μπορεί πλέον ο κάθε γονέας/σύλλογος γονέων να ενημερώνει άμεσα για τυχόν προβλήματα που εντοπίζονται στις σχολικές δομές/κοινότητες είτε μέσα είτε γύρω από το κάθε σχολείο. Τιμητικό για εμάς το τηλεφώνημα από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κ. Σακελλαροπούλου, η οποία ούτως η άλλως ασχολείται και στηρίζει πάντα καινοτόμες δράσεις, αλλά και της υπουργού παιδείας, Νίκης Κεραμέως.

Οι εκπαιδευτικοί σήμερα έχουν αλλάξει την νοοτροπία τους. Έχουν ξεφύγει από τα στεγανά του παρελθόντος. Πλέον έχουν να αντιμετωπίσουν την ψηφιακή εποχή και σε αυτό μας βρίσκουν και θα μας βρίσκουν αρωγούς .

Οι δράσεις μας έχουν ως κίνητρο, μέσα από την ενεργή συμμετοχή και συνεργασία σε δραστηριότητες που αφορούν αυθεντικά προβλήματα να έχουν ενδιαφέρον για τους εμπλεκόμενους. Πιστεύουμε ότι είναι η διερεύνηση της ανάπτυξης κινήτρων στις μαθήτριες /τες και μέσα από την αξιοποίηση των ποικιλόμορφων δράσεων μπορούν να να ανοίξουν νέοι ορίζοντες, νέες προκλήσεις. Οι μαθητές /τριες μπορούν να οραματιστούν, να αισθανθούν, να ανακαλύψουν την ευρηματικότητα.

Πιστεύοντας ακράδαντα, ότι ο ψηφιακή εποχή πρέπει να ενσωματωθεί στα σχολεία με όποια μέσα μπορούμε όλοι να βοηθήσουμε, ώστε να φύγουμε από τον ψηφιακό αναλφαβητισμό. Είναι κάτι που διψάει η σχολική κοινότητα.
Οι σχέσεις μεταξύ τυπικής εκπαίδευσης και Οργανωμένης Κοινωνίας πολιτών είναι ακόμη στα σπάραγμα Χρειάζεται μεθοδική δουλεία για να χτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης. Προσωπικά είμαι υπέρ αυτών των συμπράξεων γιατί μόνο οφέλη μπορεί να έχει η κοινωνία. Εμείς το πετύχαμε αυτό στην περιοχή μας μέσα από σοβαρή και ουσιαστική δουλεία ,μέσα από συνεργασίες που αναπτύξαμε.
Αγκαλιάστηκαν και συνεχίζουν αγκαλιάζονται οι ιδέες μας από όλους τους συνεργάτες μας -παλιούς και νέους-χτίζοντας μια νέα κοινωνία ανοιχτή στις προκλήσεις και τους ευχαριστούμε για αυτό.

Να ευχαριστήσω φυσικά και το HIGGS και όλη την ομάδα, που μας αγκάλιασε και μας καθοδηγεί σε όλα μας τα βήματα.

By m.vasilakis

Κοινωνία των Πολιτών και τυπική εκπαίδευση: μια ευεργετική και φυσική σύμπραξη

Σεβαστή-Σοφία Ανθοπούλου

Εμπειρογνώμων της Εκπαίδευσης και της Διοίκησης Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών, Executive Coach, Γενική Διευθύντρια Ιδρύματος Λαμπράκη

Η εκπαίδευση και η μάθηση νοηματοδοτούνται όταν συνδέονται με τη ζωή, δηλαδή με την καθημερινότητα και τα ενδιαφέροντα εκείνων που βρίσκονται σε θέση «μαθητή/μαθήτριας», αλλά και με το περιβάλλον -το στενό και το παγκόσμιο- μέσα στο οποίο εκείνοι/ες ζουν. Η σύνδεση της εκπαίδευσης με την κοινωνία αποτελεί μία από τις θεμελιώδεις προϋποθέσεις για έγκυρη, αποτελεσματική, βιώσιμη, αλλά και ευχάριστη μάθηση. Οι δραστηριοποιούμενες/οι στην Κοινωνία των Πολιτών (ΚτΠ) πολίτες και οργανώσεις, οι οποίες/οι εργάζονται για τη δημιουργία θετικής κοινωνικής αλλαγής και για την αντιμετώπιση τοπικών, εθνικών ή και παγκόσμιων προκλήσεων,αποτελούν πολύτιμο εκπαιδευτικό πόρο. Είναι σε θέση να προσφέρουν τροφοδότηση τόσο σε επίπεδο γνωστικό και ανάπτυξης δεξιοτήτων όσο και σε επίπεδο κοινωνικο-πολιτικό. Εκείνο που χρειάζεται προκειμένου να αξιοποιηθεί η εκπαιδευτική δυναμική της ΚτΠ είναι α) να υφίστανται στην τυπική εκπαίδευση χώρος και μηχανισμός δημιουργικής υποδοχής της συμβολής της και β) να πλαισιώνεται η εκάστοτε προερχόμενη από την ΚτΠ πρόταση παιδαγωγικά και με βάση τις σύγχρονες αρχές μάθησης και διδακτικής, ώστε να εντάσσεται γόνιμα στο προοριζόμενο εκπαιδευτικό πλαίσιο.

Το ελληνικό σύστημα τόσο της σχολικής όσο και της μεταδευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσηςείναι προσανατολισμένο σε γνωστικά αποτελέσματα και ως κεντρικά κυρίως διοικούμενο, δεν προσφέρει σε διδασκόμενους/ες και διδάσκοντες/ουσες τη δυνατότητα να προσεγγίζουν σε επαρκή βαθμό κοινωνικά θέματα σαν αυτά που συνήθως πραγματεύονται οι οργανώσεις και φορείς της ΚτΠ. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι συνεργασίες μεταξύ της σχολικής εκπαίδευσης και των οργανώσεων της ΚτΠ, καθώς ο θεσμός των εργαστηρίων δεξιοτήτων συνοδεύτηκε από πρόσκληση του Υπουργείου Παιδείας προς φορείς και οργανώσεις, να καταθέσουν τις προτάσεις τους προς έγκριση. Τα εργαστήρια δεξιοτήτων δίνουν τη δυνατότητα σε εκπαιδευτικούς να εισηγηθούν στα παιδιά διάφορες θεματικές της επιλογής τους εντός του κανονικού ωρολογίου προγράμματος. Έγκειται στις οργανώσεις της ΚτΠ να δημιουργήσουν άρτιο, έγκυρο και ελκυστικό περιεχόμενο, εντάξιμο στην ελληνική σχολική πρακτική, ώστε να αξιοποιηθεί από την τυπική εκπαίδευση η δυναμική και η τεχνογνωσία τους. Ούτε το πλαίσιο ένταξης των θεματικών που εισηγείται η ΚτΠ είναι ιδανικό ούτε ο μηχανισμός αξιολόγησης των προτάσεων από το Υπουργείο. Όμως σαφώς υπάρχει πεδίο συνεργασίας.

Στο Ίδρυμα Λαμπράκη αξιοποιούμε αυτό το πεδίο σε πολύ μεγάλο βαθμό. Κεντρικός άξονας του κοινωφελούς μας έργου είναι η πίστη μας στη διαμορφωτική ισχύ της εκπαίδευσης ως μοχλού προόδου της χώρας και κοινωνικής αλλαγής. Αναπτύσσουμε προγράμματα και δράσειςεκπαίδευσης, μάθησης και ενδυνάμωσης που συμβάλλουν στην αναβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου και των μαθησιακών και αναπτυξιακών ευκαιριών για συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, αλλά και για τον γενικό πληθυσμό της Ελλάδας, ανεξαρτήτως ηλικίας ή άλλων χαρακτηριστικών. Το ίδρυμά μας συνεργάζεται διαχρονικά με το Υπουργείο Παιδείας, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του μέχρι και σήμερα. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι το ίδρυμα Λαμπράκη αποτελεί κατ΄ εξοχήν παράδειγμα συνεργασίας ενός οργανισμού της ΚτΠ με την τυπική εκπαίδευση, αφού επί 32 χρόνια η πολιτεία αξιοποιεί τους πόρους που το ίδρυμα Λαμπράκη θέτει -πάντα δωρεάν- στη διάθεσή της. Πρόκειται για περιεχόμενο (δοσμένο το ‘90 σε βιντεοκασέτες, CD και έντυπες εκδόσεις και αργότερα με πιο σύγχρονα μέσα, ψηφιακό υλικό, πλατφόρμες κ.λπ.), για τεχνογνωσία (στην επιστήμη της εκπαίδευσης, στην εκπαιδευτική πρακτική, αλλά και στην εκπαιδευτική πολιτική) και για ανθρώπινους πόρους (επιμορφωμένο προσωπικό της δημόσιας κυρίως, αλλά και της ιδιωτικής εκπαίδευσης, κοινότητες μάθησης, δίκτυα εκπαιδευτικών, σχολείων και μαθητών κ.ά.).

Σήμερα έχουν ενταχθεί τα εξής 4 προγράμματα του ιδρύματός μας στο ωρολόγιο σχολικό πρόγραμμα ως κατ΄ επιλογήν εργαστήρια:
• «Νοιάζομαι και Δρω»: Καλλιέργεια του εθελοντισμού και της αλληλεγγύης
• «Ενεργώ ως Πολίτης»
• «Έλα στη θέση μου!»: Στερεότυπα και ανισότητες φύλου
• «Επιδημίες: μια διαχρονική απειλή, μια πρόκληση για το μέλλον».
Για την ερχόμενη χρονιά ετοιμάζουμε ακόμα δύο.

Όμως ανεξάρτητα και από τα εργαστήρια -και πριν από την ίδρυσή τους- υπήρχε πάντα τρόπος να συνεργάζεται η ΚτΠ με το Υπουργείο. Για παράδειγμα, το 2007 η Μορφωτική Πρωτοβουλία (σύμπραξη οκτώ των Κοινωφελών Ιδρυμάτων) εισήγαγε τις εσχάρες αξιολόγησης στα σχολεία που συμμετείχαν στο Δίκτυο Σχολικής Καινοτομίας (ΔΣΚ), οι οποίες μέσα στα επόμενα 4 χρόνια ενσωματώθηκαν στα αναλυτικά προγράμματα των σχολικών αντικειμένων. Τον ίδιο καιρό η Μορφωτική Πρωτοβουλία εισήγαγε στα σχολεία του ΔΣΚ το πλαίσιο ανάπτυξης της σχολικής μονάδας, το οποίο περιλάμβανε αυτοαξιολόγηση. Στοιχεία της μεθοδολογίας αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας υιοθετήθηκανμετά από 3 χρόνια από το Υπουργείο Παιδείας.

Το 2015 μέσω του προγράμματος «Νοιάζομαι και Δρω» που ανέπτυξε το Ίδρυμα Λαμπράκησε συνεργασία με τον Δεσμό, εισηγηθήκαμε το εκτεταμένο άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία, αφού ενσωμάτωσε στη σχολική ρουτίνα τη συνεργασία σχολείου-εταίρων (ΜΚΟ, επιχειρήσεων, τοπικών αρχών, επιστημονικών, πολιτιστικών , αθλητικών ή άλλων φορέων κ.λπ.). Για να επιτευχθεί αυτό, το Ίδρυμα Λαμπράκη δούλεψε τόσο με τα σχολεία όσο και με τους φορείς για να γεφυρώσει τις δράσεις τους. Σε συνέχεια της εξοικείωσης του σχολείου με τους φορείς αυτούς, το Υπουργείο Παιδείας εξέδωσε πρόσκληση προς τους φορείς για την ένταξη των εκπαιδευτικών τους προγραμμάτων στα εργαστήρια δεξιοτήτων κατόπιν σχετικής αξιολόγησης.

Το 2021 στο πλαίσιο του προγράμματος «Ενεργώ ως Πολίτης» το Ίδρυμα Λαμπράκη άνοιξε στο σχολείο τον διάλογο για γόνιμες μορφές δημόσιας τοποθέτησης ή/και πάλης, μιλώντας στην τάξη για θέματα ταμπού, όπως είναι η κατάληψη, η τρομοκρατία, η νομιμότητα κ.ά.

Κάθε χρόνο, από το 2018 ως το 2021 που πραγματοποιείτο στην Ελλάδα το Singularity University Greece Summit, το Ίδρυμα Λαμπράκη μεσολαβούσε για την δωρεάν διαδικτυακή πρόσβαση μαθητών, σπουδαστών, φοιτητών και νέων ερευνητών στην καινοτόμο αυτή εκδήλωση.

Ένα πολύ σημαντικό ποσοστό των εκπαιδευτικών και στελεχών της εκπαίδευσης που αξιοποιεί το Υπουργείο σε θέσεις επιμορφωτών/τριών ή σε επιτελικούς και συμβουλευτικούς ρόλους έχουν επιμορφωθεί και πιστοποιηθεί σε συγκεκριμένες θεματικές από το ίδρυμά μας. Με αυτό εννοώ ότι πέρα από τις επίσημες μορφές που μπορεί να έχει μια συνεργασία, είναι η ίδια η κοινωφελής φύση της ΚτΠ και η αποστολή των φορέων της που την καθιστούν πολύτιμη συνεργάτιδα της πολιτείας, ακόμα και σε περιπτώσεις που η συνεργασία αυτή δεν είναι άμεσα ορατή.

Είναι πολλά ακόμα τα παραδείγματα του πώς η ΚτΠ μπορεί να συνεργάζεται με την τυπική εκπαίδευση και η σχολική μας εκπαίδευση είναι τελικά πιο ανοικτή από ό,τι δείχνει. Εκείνο που πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου είναι ότι και η εκπαίδευση αποτελεί διακριτό επιστημονικό τομέα και για να γίνεται σωστά θέλει τρόπο. Νομίζω ότι γενικά ακολουθούμε μια πορεία προόδου όσον αφορά στη συνεργασία ΚτΠ και τυπικής εκπαίδευσης. Ήδη υπάρχουν γύρω μας λαμπρά παραδείγματα και στο μέλλον θα δούμε ακόμα περισσότερα.

By m.vasilakis

Συνεργασία Σχολείων – Κοινωνικών Οργανώσεων. Οφέλη και εμπειρίες

Κλεάνθης Βουλαλάς
Διευθυντής του 132ου Δημοτικού σχολείου Αθηνών

Το σχολείο μας βρίσκεται στο σχολικό συγκρότημα της Γκράβας, στα Πατήσια, και ο πληθυσμός του αποτελείται κυρίως από μετανάστες (75%) με ένα σημαντικό αριθμό προσφύγων τα τελευταία χρόνια. Πολλοί γονείς του σχολείου μας, μετανάστες και Έλληνες, αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά, κοινωνικά και προσωπικά προβλήματα που οξύνθηκαν ακόμη περισσότερο στη διάρκεια της πανδημίας.

Για να αντιμετωπίσουμε τα σύνθετα αυτά προβλήματα που αποτυπώνονται στην καθημερινότητα του σχολείου, και με δεδομένη την έλλειψη επαρκών δημόσιων δομών και ειδικών (ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί κ.ά.) στα σχολεία, αναζητήσαμε από νωρίς συνεργασία με διάφορες οργανώσεις και δομές στήριξης και αλληλεγγύης με σκοπό να ενισχυθούν όχι μόνο οι οικογένειες και οι μαθητές μας , αλλά και εμείς οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί πάνω στα ζητήματα που μας απασχολούσαν και αντιλαμβανόμαστε ότι χρειαζόμαστε εξωτερική βοήθεια και νέα εργαλεία.

Η πρώτη σημαντική συνεργασία του σχολείου, πριν από είκοσι χρόνια ήταν με το ΚΕΘΕΑ, πάνω σε ένα πρόγραμμα ψυχικής υγείας, για την ενίσχυση των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων των μαθητών, για το οποίο κάναμε βιωματική και μακρά εκπαίδευση και μας πρόσφερε ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τη διαχείριση των σχέσεων και συγκρούσεων των μαθητών/τριών μας. Μακροχρόνια συνεργασία είχαμε επίσης με τα Παιδικά Χωριά SOS και τη Βαβέλ για συμβουλευτική των εκπαιδευτικών πάνω σε ζητήματα ψυχικής υγείας και μαθησιακών προβλημάτων των μαθητών/τριών, για απευθείας υποστήριξη συγκεκριμένων παιδιών και οικογενειών από ειδικούς (γνωματεύσεις, θεραπείες), ακόμη και για κοινές δράσεις μέσα στο σχολείο κυρίως με μετανάστες γονείς. Αξίζει να αναφερθεί ότι με τα Παιδικά Χωριά SOS είχαμε καθιερώσει επί τέσσερα χρόνια να κάνουμε συναντήσεις κάθε μήνα οι εκπαιδευτικοί του σχολείου με παιδοψυχίατρο και κοινωνικό λειτουργό για να συζητάμε συγκεκριμένες περιπτώσεις παιδιών/οικογενειών που μας απασχολούσαν.

Έχουμε συνεργαστεί και με άλλες δομές που παρέχουν υποστήριξη σε παιδιά και οικογένειες, όπως η Άρσις, το Ένα παιδί ένας κόσμος, η Μετάδραση, που μας προσφέρει πολύ χρήσιμες υπηρεσίες διερμηνείας, και τελευταία συμμετέχουμε σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα που στηρίζεται από διάφορους φορείς, την Πρωτοβουλία για την Ψυχική Υγεία παιδιών και εφήβων, που φιλοδοξεί να αναπτύξει εργαλεία για εκπαιδευτικούς και γονείς για την καλύτερη αναγνώριση και αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας.

Μία άλλη κατηγορία ΜΚΟ με τις οποίες έχουμε συνεργαστεί είναι αυτές που προσφέρουν στέγαση σε οικογένειες προσφύγων και μας φέρνουν τα παιδιά τους για εγγραφή στο σχολείο. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται μια μεγάλη και μακροχρόνια προσπάθεια για την επιτυχή ένταξη αυτών των παιδιών στο σχολείο, με δεδομένο το μαθησιακό και γλωσσικό έλλειμμα, αλλά λείπει το απαραίτητο και σταθερό προσωπικό από πλευράς δομών που θα εξασφαλίσει την επικοινωνία του σχολείου με την οικογένεια, καθώς και τη βοήθεια για τη σταθερή παρακολούθηση του σχολείου. Δυστυχώς οι προσπάθειές μας με τους πρόσφυγες καταλήγουν συνήθως σε ματαίωση, καθώς μετά από ένα-ενάμιση χρόνο αυτά τα παιδιά εξαφανίζονται από το σχολείο και οι δομές στέγασης μας στέλνουν μόνο μια τυπικήειδοποίηση ότι πλέον δεν φιλοξενούν αυτές τις οικογένειες χωρίς να μπορούν να μας δώσουν κανένα στοιχείο επικοινωνίας.

Καταλήγοντας, με βάση την εμπειρία μας, μπορούμε να πούμε ότι τα σχολεία, ιδιαίτερα αυτά με ευάλωτες οικογένειες, μπορούν να ωφεληθούν πολλαπλά από τη συνεργασία με κοινωνικές οργανώσεις εφόσον βέβαια μπορούν να ξεκαθαρίζουν τις ανάγκες τους και τα οφέλη από κάθε συνεργασία. Σημαντικοί τομείς στους οποίους μπορεί να αναπτυχθεί συνεργασία είναι η ενίσχυση εκπαιδευτικών, παιδιών και οικογενειών σε ζητήματα ψυχικής υγείας, μαθησιακών δυσκολιών και κάλυψης άλλων βασικών αναγκών που επηρεάζουν τη φοίτηση των παιδιών, κυρίως για ευάλωτες οικογένειες και μετανάστες-πρόσφυγες (στέγαση, υλική βοήθεια, πρόσβαση σε υπηρεσίες, διερμηνεία). Προβλήματα από την άλλη που έχουν αναδειχθεί σε συνεργασίες με κοινωνικές οργανώσεις είναι συνήθως η έλλειψη επικοινωνίας με το σχολείο όταν ασχολούνται με παιδιά και τις οικογένειές τους (στέγαση, γνωματεύσεις, θεραπείες), η απουσία σταθερών προσώπων αναφοράς επειδή το προσωπικό αλλάζει συχνά και η έλλειψη συνέχειας σε πολλές δράσεις λόγω περιορισμένων πόρων.