Εθελοντισμός και Πανεπιστήμια: Τόσο κοντά αλλά και τόσο μακριά
Μια από τις σημαντικότερες αναμνήσεις των παιδικών μου χρόνων, ήταν η καθιερωμένη χριστουγεννιάτικη επίσκεψη με τη γιαγιά μου στο κατάστημα της UNICEF. Αυτή, χωρίς να το γνωρίζω, ήταν και η πρώτη μου επαφή με το χώρο της κοινωφελούς προσφοράς. Χαιρόμουν πολύ στην ιδέα ότι βοηθούσαμε παιδιά που πάλευαν για την επιβίωσή τους μέσα σε αντίξοες συνθήκες, χωρίς όμως να αντιλαμβάνομαι με ποιο τρόπο προσφερόταν αυτή η βοήθεια.
Έπειτα, κατά τη διάρκεια των σχολικών μου χρόνων, ολοένα και πιο συχνά αντιλαμβανόμουν και συμμετείχα σε εθελοντικές δράσεις που εκτυλίσσονταν γύρω μου. Τέτοιες πρωτοβουλίες ήταν κυρίως δράσεις για τον καθαρισμό κοινόχρηστων χώρων, η διοργάνωση bazaar αλλά και η συγκέντρωση τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης με σκοπό να δοθούν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Παρόλο που τέτοιες δράσεις είχαν καθιερωθεί, επί της ουσίας, δεν αναπτύξαμε με βιωματική και συνεργατική προσέγγιση τα κοινωνικά θέματα ώστε να καλλιεργήσουμε σε βάθος τις αξίες της αλληλεγγύης, της προσφοράς και του αλτρουισμού.
Σε ουσιαστική επαφή με το οικοσύστημα των ΟΚοιΠ και με τον εθελοντισμό γενικότερα ήρθα λίγο πριν ενηλικιωθώ μέσω της μητέρας μου. Η ενασχόληση της με ποικίλες εθελοντικές δράσεις αλλά κυρίως η δραστηριότητα της ως πρόεδρος μιας ΟΚοιΠ με έδρα την Κρήτη ήταν η κατάλληλη συγκυρία για να μπορέσω να κατανοήσω τον μηχανισμό δράσης τους αλλά και να διαμορφώσω τη δική μου θέση αναφορικά με τον εθελοντισμό. Έτσι, έγινα και εγώ εθελόντρια (στη ΟΚοιΠ), αποκτώντας μοναδικές εμπειρίες, ενισχύοντας τις καλές πλευρές του χαρακτήρα μου, διαμορφώνοντας ένα καλύτερο πρόσωπο.
Σήμερα, κάνοντας μία ανασκόπηση, ως τελειόφοιτος, ενός τμήματος αμιγώς ανθρωπιστικών επιστημών, δηλώνω με σιγουριά ότι αν δεν είχα την εμπειρία μέσα από τη μητέρα μου, δεν θα ερχόμουν εύκολα σε επαφή με τον κόσμο των ΟΚοιΠ ούτε μέσα από το πανεπιστήμιο θα αποκτούσα τα ερεθίσματα για να ευαισθητοποιηθώ με τα ζητήματα κοινωνικής προσφοράς.
Το συμπέρασμά μου αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι το πανεπιστήμιο δεν προσπάθησε ποτέ να μας φέρει σε ουσιαστική επαφή με τις ΟΚοιΠ, δεν έγιναν ποτέ ενημερώσεις ή έστω αναφορές στην ύπαρξη, τη δράση κα το ρόλο τους. Υπήρχε μια στάση αδιάφορη απέναντι σε όλους τους εθελοντικούς φορείς και μια καχυποψία απέναντι στο ρόλο και τη δράση τους.
Ειδικά σε κρίσιμες κοινωνικές συνθήκες τα πανεπιστήμια και γενικότερα οι εκπαιδευτικοί φορείς οφείλουν να είναι ανοιχτοί στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον και να αναπτύσσουν δυναμικό, προς την κοινωνία και τους προβληματισμούς της, προσανατολισμό. Οφείλει επίσης, να αναπτύσσει αμφίδρομη σχέση με τα ζητήματα κοινωνικής ευαισθησίας, να καλλιεργείται η εγρήγορση των νέων ανθρώπων και το ιδεώδες της συλλογικής προσφοράς.
Στον αντίποδα των παραπάνω έρχεται η ελληνική πραγματικότητα να επιβεβαιώσει το χάσμα μεταξύ εκπαίδευσης και εθελοντισμού. Διατρέχουμε μια περίοδο πολυεπίπεδης κρίσης, όπου ο εθελοντισμός είναι εξαιρετικά αναγκαίο να αποτελεί πρωταρχικό ρόλο στις δράσεις μας.
Με βάση την έως σήμερα εμπειρία μου, αν θα μπορούσα να συμβάλω στη βελτίωση των σχέσεων ΟΚοιΠ και Πανεπιστημίων θα πρότεινα τις ακόλουθες προτάσεις.
Αρχικά, θα ήταν πολύ αποτελεσματικό οι ΟΚοιΠ να προσέγγιζαν τους ακαδημαϊκούς φορείς προκειμένου να «συστηθούν» στο ευρύ κοινό και δει στο νεανικό, γνωστοποιώντας τη δράση τους. Η προσέγγιση εκ μέρους των ΟΚοιΠ, μπορεί να γίνει με ποικίλους τρόπους, καθώς πρόκειται για ένα ευπρόσιτο κοινό. Ο πιο εύκολος τρόπος είναι η τοποθέτηση περιπτέρων, σε χώρους όπου η διέλευση ή η συνάθροιση νέων είναι έντονη, με εκπροσώπους των εκάστοτε ΟΚοιΠ και η διανομή φυλλαδίων με σκοπό την άμεση ενημέρωση.
Επιπλέον, μπορούν να προσεγγίσουν φορείς του πανεπιστημίου ή φοιτητικούς συλλόγους και να συνδιοργανώσουν εκδηλώσεις ή προγράμματα με κοινωφελή σκοπό, μέσω των οποίων να ενεργοποιήσουν τους νέους να δραστηριοποιηθούν σε διαφόρους τομείς αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες που σχετίζονται με την ευαισθητοποίηση τους για πλήθος ζητημάτων.
Από την άλλη πλευρά, και οι φορείς των Πανεπιστημίων μπορούν να υλοποιήσουν αρκετές ενέργειες προσέγγισης των ΟΚοιΠ. Μπορούν να προσκαλέσουν διακεκριμένες προσωπικότητες στον χώρο των ΟΚοιΠ, όπου μέσα από διαλέξεις θα παρουσιάσουν το έργο τους, και τα αποτελέσματα που έχει αυτό στο κοινωνικό γίγνεσθαι, θα μιλήσουν για τις εμπειρίες που έχουν αποκομίσει με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν και να εμπνεύσουν το κοινό.
Επίσης, τα γραφεία διασύνδεσης των πανεπιστημίων, μπορούν να προσεγγίσουν ακόμη περισσότερες ΟΚοιΠ εντάσσοντας τες στη δομή των πρακτικών ασκήσεων που προσφέρονται για την απασχόληση των φοιτητών. Μέσα από αυτή την ενασχόληση, ο φοιτητής θα έχει τη δυνατότητα να καταλάβει την πραγματική φύση, δράση και τον σκοπό που έχουν οι ΟΚοιΠ και παράλληλα να έρθει σε επαφή με το κομμάτι του εθελοντισμού αποκτώντας και εργασιακή εμπειρία.
Κλείνοντας, εύχομαι να αναπτυχθεί ένας «ανοιχτός» δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών και να μεταδοθεί το μήνυμα της εκούσιας και ανιδιοτελούς προσφοράς προς το κοινωνικό σύνολο και να εδραιωθεί η σπουδαιότητά του στη συνείδηση των ανθρώπων, ιδιαίτερα των νέων, μαθητών και σπουδαστών, οι οποίοι είναι γεμάτοι όνειρα και θέληση να αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο.
Γιασμίνα Δουμάνη,
Απόφοιτος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης & ασκούμενη στο HIGGS
