Λογιστικά: Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες και ΦΠΑ
Σε ποιες περιπτώσεις οι Αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες υπόκεινται σε ΦΠΑ και σε ποιες περιπτώσεις εξαιρούνται;
Ένα από τα βασικότερα φορολογικά ζητήματα που αντιμετωπίζει κάποια στιγμή στη λειτουργία της μια ΟΚοιΠ είναι το καθεστώς ΦΠΑ. Καθώς η τάση τα τελευταία χρόνια είναι οι ΟΚοιΠ να μπορούν να δημιουργήσουν μικρά έσοδα από κάποιες δράσεις τους, συμβάλλοντας έτσι μερικώς στην οικονομική τους βιωσιμότητα, προκύπτει συχνά το ζητούμενο του ΦΠΑ.
Θα ξεκινήσουμε με τον χαρακτηρισμό ενός νομικού προσώπου ως μη κερδοσκοπικού, ο οποίος ανεξάρτητα από το χαρακτηρισμό που του έχουν δώσει οι ιδρυτές του και προκύπτει από το καταστατικό, κρίνεται σε κάθε περίπτωση και από τον αρμόδιο προϊστάμενο ΔOY, γιατί εξαρτάται από τα πραγματικά περιστατικά. Ένα νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρέπει να χρησιμοποιεί το όποιο οικονομικό πλεόνασμα για την εξυπηρέτηση του σκοπού του και δεν επιτρέπεται να πραγματοποιεί διανομή κερδών. Επιβάλλεται, δε, να λειτουργεί με αρχές εξυπηρέτησης του κοινωφελούς σκοπού για τον οποίο έχει ιδρυθεί, και η ωφέλεια από τη δραστηριότητά του δεν αφορά αποκλειστικά στα μέλη, αλλά σε μεγαλύτερες ομάδες και σε καμία περίπτωση δεν ταυτίζεται με την εταιρεία.
O προϊστάμενος της ΔOY πρέπει να ερευνά μήπως το μη κερδοσκοπικού σκοπού πρόσωπο ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα ή έχει εκτραπεί του σκοπού του, οπότε στις περιπτώσεις αυτές είναι επιτηδευματίας και έχει όλες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον Kώδικα.
Οι αστικές εταιρείες κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα έχουν όλες τις υποχρεώσεις που έχουν οι επιτηδευματίες, δηλαδή λογίζονται ως επιτηδευματίες ακόμα και στην περίπτωση που δεν έχουν σκοπό κερδοσκοπικό. Άρα τηρούν βιβλία και εκδίδουν σε κάθε περίπτωση τα προβλεπόμενα φορολογικά στοιχεία του Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών (Κ.Φ.Α.Σ.) πρώην K.B.Σ. (Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων).
Γενικότερα οι Αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες απαλλάσσονται του ΦΠΑ εκτός και αν υπάρχουν δραστηριότητες που υπόκεινται σε ΦΠΑ ή έχουν εμπορική δραστηριότητα και άρα προκύπτει φορολογητέο εισόδημα από αυτή.
Πιο συγκεκριμένα, μας ενδιαφέρει η περίπτωση τήρησης βιβλίων από Νομικά Πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και η υπαγωγή αυτών ή μη σε ΦΠΑ.
Παραδείγματα σχετιζόμενα με το ΦΠA
Σύλλογος εκδίδει εφημερίδα στην οποία καταχωρεί διαφημίσεις. Tο τμήμα των διαφημίσεων, ως δραστηριότητα, υπάγεται σε ΦΠA και ως εκ τούτου ο Σύλλογος υποχρεούται να παρακολουθεί τα έσοδα που προέρχονται από τις διαφημίσεις και τα έξοδα που αναλογούν σε αυτές στο βιβλίο εσόδων-εξόδων. Παρόλο που ο ΚΦΑΣ δίνει τη δυνατότητα απαλλαγής των ΑΜΚΕ από την τήρηση βιβλίου εσόδων-εξόδων εφόσον αυτές δεν υπόκεινται ΦΠΑ, το πιο σωστό είναι να καταγράφονται όλα τα έσοδα και έξοδα σε αυτό και να γίνεται ένας διαχωρισμός των εσόδων-εξόδων που εμπίπτουν στην εμπορική δραστηριότητα.
Ένα άλλο παράδειγμα ως προς το ΦΠΑ είναι οι εκδηλώσεις για οικονομική ενίσχυση Σωματείων, Συλλόγων κλπ. Τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα απαλλάσσονται από το ΦΠA για έσοδα που πραγματοποιούν από ευκαιριακού χαρακτήρα εκδηλώσεις, όταν τις οργανώνουν για την οικονομική τους ενίσχυση, εφόσον οι εκδηλώσεις αυτές δεν ξεπερνούν τις δύο (2) το έτος και για τις οποίες ζητείται ειδική άδεια από την αρμόδια ΔΟΥ που ανήκουν.
Ποιες βασικές πράξεις των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα απαλλάσσονται του ΦΠA;
1) απαλλάσσεται από το φόρο η παροχή υπηρεσιών πολιτιστικής ή μορφωτικής φύσης και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών από νομικά πρόσωπα ή άλλους οργανισμούς ή ιδρύματα, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία λειτουργούν νόμιμα και έχουν σκοπούς πολιτιστικούς ή μορφωτικούς. Στις υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και η οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων.
2) Όπως είπαμε και παραπάνω απαλλάσσονται από το ΦΠA τα έσοδα από ευκαιριακού χαρακτήρα εκδηλώσεις, που οργανώνουν τα Σωματεία, Σύλλογοι κλπ εφόσον οι εκδηλώσεις δεν ξεπερνούν τις 2 κατ’ έτος. H απαλλαγή στ’ ανωτέρω πρόσωπα, παρέχεται ύστερα από αίτησή τους στον προϊστάμενο της ΔOY της έδρας τους.
3) Για όσες οργανώσεις η παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης αποτελεί αντικείμενο δραστηριοποίησης (συμβαίνει αρκετά συχνά) πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτές απαλλάσσονται του ΦΠΑ.
4) Η συμμετοχή σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από ευρωπαϊκούς πόρους και για τα οποία χρειάζεται να εκδοθεί σχετικό παραστατικό/τιμολόγιο (π.χ. ως υπεργολάβοι σε ένα έργο Erasmus+ για έρευνα πεδίου σε συγκεκριμένο πληθυσμό στόχο, π.χ. μετανάστες) απαλλάσσεται επίσης του ΦΠΑ.
Βασικό στοιχείο το οποίο καθορίζει την υπαγωγή ή όχι στο ΦΠΑ αποτελεί το ποιοι Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας (ΚΑΔ) έχουν ενεργοποιηθεί για τον φορέα. Η ενεργοποίηση λαμβάνει χώρα στο Μητρώο της αρμόδιας ΔΟΥ μέσω της συμπλήρωσης του σχετικού έγγραφου (Μ2). Από την πλευρά της ΔΟΥ αυτό που ελέγχεται είναι κατά πόσο ο ΚΑΔ του οποίου η ενεργοποίηση ζητείται εμπεριέχεται στους σκοπούς και τις δράσεις του φορέα όπως αυτά αναφέρονται στο καταστατικό του – γι’ αυτό άλλωστε είναι πολύ σημαντικό σημείο η σύνταξη ενός όσο το δυνατόν πιο πλήρους καταστατικού κατά τη σύσταση του φορέα ή κατά τυχόν τροποποίησης αυτού. Μετά τον έλεγχο αυτό, και βάσει του ΚΑΔ ο οποίος ενεργοποιείται, διαπιστώνεται κατά πόσο πλέον ο φορέας θα υπόκειται σε ΦΠΑ για τις συγκεκριμένες δραστηριότητες και συνεπώς να τηρεί όλες τις σχετικές διαδικασίες, ανάμεσα στις οποίες είναι η τακτική (ανά τρίμηνο) υποβολή της περιοδικής δήλωσης ΦΠΑ (ηλεκτρονικά μέσω taxisnet – έντυπο Φ2).
Εν κατακλείδι, για κάθε πραγματικό γεγονός που προβαίνει ένα Νομικό Πρόσωπο θα πρέπει να εξετάζεται όλο το φορολογικό πλαίσιο γύρω από αυτό, αν υπόκειται ή οχι σε ΦΠΑ, σε ποιες περιπτώσεις απαλλάσσεται ή όχι ώστε να δίνεται σωστή ερμηνεία.
Τζένη Φετοκάκη
Ειδικός σε φοροτεχνικά θέματα
Στείλτε μας τις δικές σας απορίες (στο [email protected]) και μπορεί να αποτελέσουν το επόμενο θέμα της στήλης!
Η Ομάδα Newsletter του HIGGS
