By m.vasilakis

Η ανάγκη για ένα συνέδριο για τη Φιλανθρωπία και την Κοινωνία των Πολιτών

Ήδη από τα χρόνια της πανδημίας συζητούσαμε στο HIGGS το πόσο η απουσία σημείων συνάντησης μας έχουν απομακρύνει από εκείνες τις τυχαίες ή λιγότερο τυχαίες συζητήσεις ανάμεσα σε οργανώσεις ή οργανώσεις και άλλους stakeholders (όπως κοινωφελή ιδρύματα, εταιρείες, ακαδημαϊκούς, δημοσιογράφους). Συζητήσεις που κατ’ ελάχιστο προσέφεραν την ευκαιρία γνωριμίας, δημιουργίας διαπροσωπικών σχέσεων, ενώ μπορούσαν να αποτελέσουν την εκκίνηση γόνιμων διαλόγων, ακόμα και συνεργασιών.

Και αν και οι περιορισμοί της πανδημίας μας οδήγησαν στο να εξοικειωθούμε με τις δυνατότητες εξ αποστάσεως συναντήσεων, πάντα αναγνωρίζαμε την υπέροχη δυναμική της δια ζώσης επικοινωνίας, της δυνατότητας έναρξης αυθόρμητων συζητήσεων όπου όχι μόνο δύο αλλά και περισσότεροι συνομιλητές μπορούσαν να συμμετάσχουν. Άλλωστε, οι όποιες πρόσφατες συναντήσεις μέρους του οικοσυστήματος σε διάφορες εκδηλώσεις αυτό επιβεβαιώνουν. Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκε και η δράση Civil Society Happy Hour που συνδιοργανώνουμε με τη φανταστική ομάδα της Σχεδίας.

Παράλληλα, πέρα από κατά καιρούς συναντήσεις γύρω από συγκεκριμένες, συχνότερα αρκετά αυστηρά τομεακά προσδιορισμένες, θεματικές, διαπιστώναμε ότι απουσιάζει ένα πλαίσιο συζήτησης για θέματα που αφορούν σε όλο το οικοσύστημα. Ένα σημείο, δηλαδή, συνάντησης όπου θα τοποθετούνται διαφορετικοί δρώντες επί ενός ζητήματος που μας αφορά όλους, και όπου θα προκύπτει μια ζύμωση και, γιατί όχι, κάποια πρόοδος στον τρόπο που διαχειριζόμαστε εκφάνσεις αυτού.

Αναπόφευκτα, λοιπόν, αποφασίσαμε ότι οφείλουμε να δημιουργήσουμε κάτι σχετικό. Συνάδει, άλλωστε, με έναν από τους βασικούς ρόλους του HIGGS, το άνοιγμα ουσιαστικών διαλόγων και η ανάδειξη καλών πρακτικών σε θέματα που αφορούν σε όλο το οικοσύστημα της Κοινωνίας των Πολιτών. Με αυτό το σκεπτικό, έχουμε θεσμοθετήσει το ετήσιο συνέδριο Φιλαθρωπία 2.0 ως ένα κορυφαίο σημείο συνάντησης και διαλόγου για τις κοινωφελείς οργανώσεις, τα κοινωφελή ιδρύματα, τις επιχειρήσεις, τους δημόσιους φορείς, και τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι στο αξιακό μας σύστημα είναι ενταγμένη η πρόθεση να αποτελούμε έναν facilitator στο οικοσύστημα, στηρίζοντας την ενδυνάμωσή του, χωρίς απαραίτητα να καθορίζουμε εμείς όλες τις πτυχές των εργαλείων που δημιουργούμε. Έτσι, και η ετήσια θεματική στόχευση του συνεδρίου προέκυψε και θα προκύπτει στο μέλλον από τις τοποθετήσεις του ίδιου του οικοσυστήματος, στο πλαίσιο μιας «από τα κάτω» διαμόρφωσης της ετήσιας ατζέντας. Έτσι, φέτος το Φιλανθρωπία 2.0 εστιάζει στο ζήτημα του κοινωνικού αντικτύπου και της μέτρησής του – μέσα από την εμπειρία μας και την επαφή με τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, διαπιστώσαμε ότι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα τελευταία χρόνια, είναι η ανάδειξη του ρόλου και του αποτυπώματός τους. Το συνέδριο θα εστιάσει στη σημασία του κοινωνικού αντίκτυπου αντικτύπου ως μοχλού ανάπτυξης της κοινωνίας, και φιλοδοξούμε να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για όλους μέσα από την ανάδειξη καλών πρακτικών και παραδειγμάτων, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό.

Σωτήρης Πετρόπουλος – Συνιδρυτής HIGGS

By m.vasilakis

Μετρήσεις με σύνεση – Τράπεζα Τροφίμων

Η Τράπεζα Τροφίμων είναι ανεξάρτητο και αυτοδιοίκητο Κοινωφελές Ίδρυμα. Ιδρύθηκε με ΦΕΚ το 1995 από τον Γεράσιμο Βασιλόπουλο, και έκτοτε λειτουργεί χωρίς να έχει πάρει καμία κρατική ή κοινοτική χρηματοδότηση. Βάση της κείμενης νομοθεσίας, αλλά και της στρατηγικής μας, από το 2015 οι οικονομικές καταστάσεις της Τράπεζας Τροφίμων συντάσσονται σύμφωνα με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, τις υποβάλλουμε στο Υπουργείο Οικονομικών, ενώ η Deloitte διενεργεί probono τον ετήσιο οικονομικό έλεγχο (audit), και γι’ αυτό και την ευχαριστούμε πολύ.

Τα παραπάνω, είναι μια -ίσως λίγο άχαρη- εισαγωγή στο θέμα «τι μετράμε αλλά και πως μετράμε». Δεν απαντάνε στο ερώτημα τι προσφέρει η Τράπεζα Τροφίμων στην κοινωνία, αλλά σίγουρα περιγράφουν βασικά θέματα που αφορούν την λειτουργία μας, τον τρόπο σκέψης μας, και αποτελούν μέρος της ταυτότητας της Τράπεζας Τροφίμων.

Για τις δράσεις μας, τα τελευταία 5 χρόνια δημοσιεύουμε το έντυπο ‘Στατιστική Αποτύπωση’ (περισσότερα). Σκοπός μας είναι να παρουσιάσουμε την προσπάθειά μας, να ευχαριστήσουμε όσους μας στηρίζουν και να παροτρύνουμε περισσότερους. Μέσα από την Στατιστική Αποτύπωση περιγράφουμε το έργο της Τράπεζας Τροφίμων, παρουσιάζοντας τα βασικά νούμερα που το αφορούν (Key Performance Indicators) καθώς και μερικές δράσεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Όλα τα νούμερα προκύπτουν με συγκεκριμένους μετρήσιμους τρόπους. Πχ. οι δωρεές τροφίμων εκφράζονται σε κιλά, τα οποία προκύπτουν από το εξειδικευμένο λογισμικό που χρησιμοποιούμε για την διακίνηση των προϊόντων (Softone), στο οποίο καταχωρούνται οι δωρεές τροφίμων σύμφωνα με τα δελτία αποστολής. Και εκεί που αναπόφευκτα πρέπει να γίνουν κάποιες προσεγγίσεις, πάντα χρησιμοποιούμε τα πιο συντηρητικά νούμερα.

Καθημερινά ερχόμαστε σε επικοινωνία και βοηθάμε πολλές οργανώσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων δεν είναι μεγάλες. Κάνουν όλες σημαντική και φιλότιμη δουλειά, η οποία αν και δεν φαίνεται, βοηθάει τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη, και έτσι ‘χτίζεται’ σιγά-σιγά μια καλή μαρτυρία για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (ΟΚοιΠ). Η διαχείριση των αριθμών και των αποτελεσμάτων, συνήθως δεν είναι στις προτεραιότητες αυτών των οργανώσεων. Προέχει να ολοκληρωθεί το έργο της κάθε μέρας, να φθάσει η βοήθεια στους ανθρώπους που περιμένουν. Νομίζω όμως ότι, χρειάζεται και λίγος χρόνος και για τα νούμερα. Δεν αφορά απλά την προβολή της οργάνωσης και την ενίσχυση του ‘brand’, αλλά την ανάγκη να λογοδοτούμε για όσα καλά μας προσφέρουν οι δωρητές μας, προσελκύοντας νέους, και διασφαλίζοντας την αξιοπιστία και την βιωσιμότητά της οργάνωσης.

Το σεμινάριο που πρόσφατα παρακολούθησα από το Higgs για την Ανάλυση Κοινωνικού Αντικτύπου ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον και χρήσιμο (κι ευχαριστώ το ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα για την δυνατότητα που μου έδωσε). Οι κατ’ ιδίαν συζητήσεις με τον Σωτήρη Πετρόπουλο ακόμα περισσότερο. Μπορέσαμε να αποτυπώσουμε κάποια στοιχεία για ένα ιδιαίτερο πρόγραμμα της Τράπεζας Τροφίμων. Επιπλέον, η εμπειρία ήταν πολύτιμη για την βελτίωση της ετήσιας Στατιστικής Αποτύπωσής μας.

Το ‘impact’ είναι ένα ευρύ θέμα, και νομίζω διεθνές. Η εκτίμηση του αντικτύπου σε χρηματική αξία (μεθοδολογία SROI – Social Return On Investment) είναι πολύ πιο δύσκολη πρόκληση. Τα αποτελέσματα πολλές φορές υπερβάλλουν τον θετικό αντίκτυπο.Γι’ αυτό και στους προβληματισμούς μου, συνήθως έπαιρνα την απάντηση ότι κατά βάση αυτές οι μεθοδολογίες μας βοηθάνε να καταλαβαίνουμε καλύτερα την δράση μας και να βελτιώνουμε εκείνες τις συνιστώσες που έχουν μεγαλύτερο όφελος στην κοινωνία. Εν τέλει, κοιτάμε την μεταβολή των δεικτών, ώστε να δούμε την εξέλιξή μας στον χρόνο, και όχι τα αποτελέσματα καθ’ αυτά.
Παρακολουθώντας τις δημοσιεύσεις διαφόρων οργανώσεων, μπορεί κανείς να δει υπερβολικά πράγματα. Ταπεινή μου γνώμη, ότι κι αυτό δεν βοηθάει. Καταλαβαίνω ότι είναι ένας πειρασμός για τα στελέχη, να δείχνουμε όλο και καλύτερα νούμερα και να περιγράφουμε με νέους, πιο ‘πιασάρικους’ τρόπους το καλό που αναμφισβήτητα προσφέρουμε. Θέλει όμως προσοχή.Καλό είναι, η κάθε οργάνωση να ορίσει εσωτερικά κάποιες κόκκινες γραμμές, να αποφεύγουμε τα ‘ψιλά’ γράμματα και να μην αθροίζουμε μεγέθη που κανονικά δεν μπορούν να αθροιστούν.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα το 28% του πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (Eurostat), πράγμα που σημαίνει ότι το έργο των ΟΚοιΠ δεν είναι πολυτέλεια, ούτε μια καλή συνήθεια λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Οι άνθρωποι αυτοί περιμένουν την βοήθειά μας, και θα πουν και μια καλή κουβέντα για εμάς. Σημαντικό όμως, μέρος της κοινωνίας βλέπει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών με δισταγμό – τουλάχιστον. Ο έλεγχος των οικονομικών των ΟΚοιΠ, από κάποια εταιρία ορκωτών λογιστών και η δημοσίευση των βασικών αριθμών που περιγράφουν τα αποτελέσματα, χωρίς πολλές φωτοβολίδες, μπορούν να πείσουν και την κοινωνία και τους δωρητές, που είναι κι αυτοί μέρος της.

Δημήτρης Νέντας – Γενικός Διευθυντής Τράπεζας Τροφίμων

By m.vasilakis

Οι αριθμοί πίσω από τον άνθρωπο

Το «καταφύγιο» με τους αριθμούς είναι απαραίτητο όχι μόνο ως μέσο επικοινωνίας ή ως χρηματοδοτικό εργαλείο, μα κυρίως για να αναμετρηθούμε με τις ίδιες μας τις δυνάμεις, εσωτερικά.

«Σχεδία» δεν είναι οι αριθμοί, αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος και ο αγώνας των συνανθρώπων μας εκείνων που δοκιμάζονται σκληρά από την κοινωνική και οικονομική κρίση να ξανακερδίσουν τη ζωή τους, είναι η ανθρωπιά, η αλληλεγγύη, τα χαμόγελα, η σχέση αγάπης μεταξύ αγνώστων, μεταξύ του ανώνυμου πωλητή και του ανώνυμου αναγνώστη-υποστηρικτή. Αναπόφευκτα, ωστόσο, η καταγραφή της εξέλιξης, των συναισθημάτων, των απόψεων των ωφελούμενων, αλλά και των αναγνωστών και υποστηρικτών του ελληνικού περιοδικού δρόμου, ο απολογισμός του έργου, η μέτρηση και η αποτύπωση του κοινωνικού και οικονομικού αντίκτυπου, προϋποθέτουν, συχνά, τη χρήση αριθμών.
Από τα πρώτα χρόνια, αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε ότι ήτανόχι απλώς χρήσιμο, αλλά απαραίτητο αυτό το «καταφύγιο» με τους αριθμούς, όχι μόνο ως μέσο επικοινωνίας προς τρίτους ή ως χρηματοδοτικό εργαλείο (που, αναμφισβήτητα, είναι), μα κυρίως για να αναμετρηθούμε με τις ίδιες μας τις δυνάμεις εσωτερικά, να καταλάβουμε ακόμη καλύτερα αυτά που συνέβαιναν και συμβαίνουν εντός της «σχεδίας» μας μα και γύρω μας, τι κάνουμε σωστά, πώς θα μπορούσαμε να γίνουμε ακόμη πιο αποτελεσματικοί στην προσπάθειά μας να υποστηρίξουμε ευάλωτους συνανθρώπους μας, ώστε να είναι σε θέση να υποστηρίξουν οι ίδιοι τους εαυτούς τους, τι κάνουμε λάθος και τι πρέπει να επανεξετάσουμε ή ακόμη και να αναθεωρήσουμε.

Προς αυτή την κατεύθυνση, η αρχή έγινε, το 2016,με την ανάθεση σε μια μεγάλη εταιρεία συμβουλευτικών υπηρεσιών («Deloitte») μιας έρευνας για τον κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο που προκύπτει από την κυκλοφορία του περιοδικού δρόμου «σχεδία». Η έρευνα, πέρα από την οικονομική ανάλυση, περιλάμβανε επί μέρους έρευνες μεταξύ των πωλητών, των αναγνωστών, ακόμη και μεταξύ των «stakeholders»(δωρητές, συνεργάτες, προμηθευτές, δημοσιογράφοι κ.λπ.).

Η «έρευνα για τον κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο του περιοδικού δρόμου “σχεδία”» παρουσιάστηκε σε δύο συνεχόμενα τεύχη στις αρχές του 2017 και η σύνοψή της βρίσκεται έκτοτε αναρτημένη στην ιστοσελίδα www.shedia.gr. «Αντί για πολλά λόγια, αφήνουμε τους αριθμούς να “μιλήσουν”. Να μιλήσουν και να εξηγήσουν τι, αλήθεια, μπορεί να σημαίνει αυτό το “τετράευρω”, η παρουσία στο “πόστο”, μια “καλημέρα”, μια απλή κουβέντα ενθάρρυνσης και αγάπης, όπως το “μπράβο σας, μη το βάζετε κάτω”, που ακούν συχνά-πυκνά οι διανομείς της “σχεδίας” από τις πολλές χιλιάδες άγνωστους φίλους τους και αναγνώστες του περιοδικού. Άλλωστε, αυτό είναι η “σχεδία”: Όλοι εμείς, η κοινωνία της αγάπης και της αλληλεγγύης που αγωνίζεται, μαζί», γράφαμε, έναν χρόνο αργότερα, τον Φεβρουάριο του 2018, όταν, επ’ αφορμή της συμπλήρωσης πέντε χρόνων κυκλοφορίας στους δρόμους της Αθήνας και Θεσσαλονίκης, δημοσιοποιήσαμε εκ νέου κάποια (επικαιροποιημένα) στοιχεία από την έρευνα της Deloitte, σε συνδυασμό με τα δικά μας «κιτάπια» και τον ηλεκτρονικό σωρό με τα excelαρχεία, που βρίσκουν χώρο στους παλιούς μας υπολογιστές, καθώς προσπαθούμε συνεχώς να κάνουμε το κάτι παραπάνω».
Η καταγραφή του αντίκτυπου του συνόλου των κοινωνικών προγραμμάτων της «σχεδίας» (περιοδικό δρόμου, κοινωνικός αθλητισμός, «Αόρατες Διαδρομές», κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόγραμμα «σχεδίαρτ») συνεχίστηκε όλα αυτά τα χρόνια (με τα αποτελέσματα να αναρτώνται στον ετήσιο κοινωνικό και οικονομικό απολογισμό στο www.shedia.gr) χωρίς, όμως, η αλήθεια είναι, να έχουν το εύρος και το βάθος που όφειλαν να έχουν. Ο λόγος πολύ απλός: Όπως πολύ σωστά το έθεσε μια γυναίκα που θαυμάζω, σε μια τυχαία συνάντησή μας σε εκδήλωση του ΕΒΕΑ, πέρσι την άνοιξη, «ασχολούμαστε με τα επείγοντα και όχι με τα σημαντικά». Είναι τόσο έντονη, τόσο βίαιη, ώρες-ώρες, η καθημερινότητά μας, που δεν μας αφήνει χρόνο για να ασχοληθούμε με τη μεγαλύτερη εικόνα, στο βαθμό που επιθυμούμε και θα έπρεπε.

Έπρεπε να περάσουν άλλα πέντε χρόνια, να προστεθούν στην ομάδα της «σχεδίας» μας, άλλοι εννέα συνεργάτες πλήρους απασχόλησης (εκ των οποίων οι δύο κοινωνικοί λειτουργοί), να φτάσουμε στο 2023, και μαζί με τη μεγάλη γιορτή που, βεβαίως, είναι για μας τα 10α γενέθλια του περιοδικού δρόμου «σχεδία», να δρομολογηθεί ένα σύστημα εσωτερικής καταγραφής του κοινωνικού και οικονομικού μας αντίκτυπου, το οποίο περιλαμβάνει, σε αυτή τη φάση, ένα εκτενές ερωτηματολόγιο που απευθύνεται στους πωλητές, η συμπλήρωση του οποίου προβλέπεται να γίνεται δύο φορές το χρόνο με την υποστήριξη εθελοντών (δεν κάνουμε, δηλαδή, οι ίδιοι τις συνεντεύξεις). Τα ερωτηματολόγια συμπληρώνονται με τις μηνιαίες αναφορές του τμήματος κοινωνικών προγραμμάτων (κυρίως), αλλά και των υπολοίπων τμημάτων (επικοινωνίας, ανάπτυξης, κοινωνικής καινοτομίας κ.λπ.).

Παράλληλα, αυτό τον καιρό, βρισκόμαστε στην αναζήτηση πόρων για μια νέα «Deloitte», μια νέα διευρυμένη, επιστημονικά τεκμηριωμένη έρευνα για τον αντίκτυπο της «σχεδίας» μας (το κόστος ανέρχεται σε δεκάδες χιλιάδες ευρώ).
Ακόμη κι έτσι, όμως, εξακολουθεί να μας τρώει το σαράκι της δημιουργίας, της ανάπτυξης, της επιθυμίας να γίνουμε ακόμη πιο αποτελεσματικοί στην κοινή μας προσπάθεια για να γίνει ο κόσμος δίκαιος, για όλους.
Να, για παράδειγμα, Μεγάλη Τετάρτη, γράφονται αυτές οι γραμμές, και μια μέρα νωρίτερα, είχαμε συνάντηση, στα γραφεία μας, με τον γενικό συντονιστή του βελγικού προγράμματος κοινωνικού ποδοσφαίρου Μπέρτ Μπέλινγκερ (ένα υπέροχο πρότζεκτ, που τρέχει σε όλη τη χώρα, με τη συμμετοχή σαράντα, συνολικά, ομάδων και εκατοντάδων ανθρώπων που προέρχονται από ευάλωτους συναθρώπους μας). Γνωρίζαμε, ότι το «monitoring and evaluation system» τους είναι πρότυπο στους κύκλους του Παγκοσμίου Κυπέλλου Αστέγων (www.homelessworldcup.org), της σπουδαίας αυτής διεθνούς πρωτοβουλίας κοινωνικού ποδοσφαίρου, της οποίας η «σχεδία» είναι μέλος.
Βεβαίως, το ζητήσαμε.

Μας υποσχέθηκε ότι θα μας το στείλει με το που θα επιστρέψει στο Άντβερπ. «Και ας είναι στα γαλλικά». Η μετάφραση είναι μια εύκολη υπόθεση.

Του Χρήστου Αλεφάντη –
Ίδρυτής και διευθυντής σύνταξης περιοδικό δρόμου «Σχεδία»

By m.vasilakis

Τα εργαλεία Μέτρησης Κοινωνικού Αντικτύπου στην Alpha Bank

Στην Alpha Bank έχοντας ως γνώμονα την έμπρακτη στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης και τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας για όλους, θέτουμε στο επίκεντρο της δραστηριότητάς μας τη συνεισφορά στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Σε αυτό το πλαίσιο, σχεδιάζουμε και υλοποιούμε προγράμματα και δράσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας, σε συνεργασία με φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών, στους τομείς της υγείας, της οικονομικής εκπαίδευσης και συμπερίληψης, του περιβάλλοντος και του πολιτισμού.

Η αξιολόγηση των προγραμμάτων και δράσεων Εταιρικής Υπευθυνότητας είναι, κατά την άποψη μου, σχεδόν εξίσου σημαντική με την ίδια την υλοποίησή τους. Αποτελούν το μέσο και το εργαλείο παρακολούθησης, εκτίμησης, επένδυσης, διαφάνειας, επανασχεδιασμού, ακόμα και επικοινωνίας μιας δράσης. Κατά τα τελευταία 2 χρόνια, στην Alpha Bank έχουμε δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη μέτρηση και την αξιολόγηση των πρωτοβουλιών μας.

Τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε είναι η Μέτρηση Κοινωνικού Αντικτύπου (Social Impact Assessment – SIA) και η μεθοδολογία Social Return on Investment (SROI), τα οποία εκπονούνται από εξωτερικές εταιρίες – συμβούλους που συνεργαζόμαστε. Το SIA βοηθά τόσο εμάς όσο και τους συνεργάτες μας από την Κοινωνία των Πολιτών, να αναλύσουμε, να παρακολουθήσουμε και να κατανοήσουμε τις πιθανές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων μας, μας παρέχει ένα πλαίσιο για τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων και των συνεργασιών μας, ενώ τα αποτελέσματα της μέτρησης μπορούν να αξιοποιηθούν και επικοινωνιακά βελτιώνοντας τη φήμη και την εικόνα ενός οργανισμού. Επιπλέον μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό πιθανών κινδύνων ή ευκαιριών, στη συμμόρφωση με τις κανονιστικές απαιτήσεις και βέβαια στην προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Με τη διεξαγωγή SIA, προωθείται ο διάλογος και η συνεργασία μεταξύ εταιρειών, κοινωφελών οργανισμών και των ενδιαφερομένων μερών τους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικά προγράμματα και πρωτοβουλίες Εταιρικής Υπευθυνότητας.

Το Social Return on Investment (SROI) είναι μια μεθοδολογία που υπολογίζει και κοινοποιεί τη χρηματική αξία των κοινωνικών και περιβαλλοντικών αποτελεσμάτων που παράγονται από τις επενδύσεις μιας επιχείρησης σε δραστηριότητες Εταιρικής Υπευθυνότητας, καθώς και την απόδοση επένδυσης (ROI) που δημιουργείται από αυτά. Μας βοηθάει να εντοπίσουμε τομείς βελτίωσης και να λάβουμε τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με την κατανομή των πόρων μας. Μέσω του SROI γίνεται δυνατή η αποτύπωση του πλήρους φάσματος των οφελών που δημιουργούν τα προγράμματα Εταιρικής Υπευθυνότητας και μπορεί να προσδιοριστεί ο βαθμός στον οποίο συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη. Η μεθοδολογία SROI παρέχει μια τυποποιημένη γλώσσα για την επικοινωνία του αντίκτυπου των προγραμμάτων Εταιρικής Υπευθυνότητας, προσφέροντας μια διαφανή και αντικειμενική αξιολόγηση του αντικτύπου τους.

To πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς αξιοποιήσαμε καλύτερα τα αποτελέσματα μέτρησης κοινωνικού αντικτύπου αφορά το Πρόγραμμά μας «Μαζί, με στόχο την υγεία» το οποίο υλοποιούμε αδιάκοπα από το 2014, σε συνεργασία με την Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Άγονη Γραμμή Γόνιμη». Το πρόγραμμα έχει ως στόχο την κάλυψη πραγματικών αναγκών του Εθνικού Συστήματος Υγείας, παρέχοντας απρόσκοπτη πρόσβαση σε κατοίκους απομακρυσμένων περιοχών σε υπηρεσίας Υγείας, μέσω δωρεών ιατροφαρμακευτικού υλικού και ιατρικών μηχανημάτων. Τα πρώτα 8 χρόνια λειτουργίας του, πραγματοποιήθηκε σε 70 νησιά και με την ολοκλήρωση αυτού του κύκλου, θέλαμε να κάνουμε έναν απολογισμό, μια αξιολόγηση, να σχεδιάσουμε μια σχετική επικοινωνιακή καμπάνια, αλλά επίσης να πάρουμε και μια απόφαση για το αν θα υπάρξει και ποια θα είναι η επόμενη μέρα. Προχωρήσαμε λοιπόν στην πρώτη μεγάλη «Μελέτη Κοινωνικού Αντικτύπου» του προγράμματος, η οποία σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από τον οργανισμό HIGGS.
Όσον αφορά τα αποτελέσματα, από το 2014 έως και το 2021, το πρόγραμμα επισκέφτηκε 70 νησιά σε όλη την Ελλάδα, ενίσχυσε 74 δομές υγείας και προσέφερε 242.504 τεμάχια ιατροφαρμακευτικού εξοπλισμού και υλικού. Η πραγματική συμβολή του λειτούργησε πολλαπλασιαστικά, αφού παρήγαγε θετικά αποτελέσματα για 833.357 μόνιμους κάτοικους, αλλά και εκατομμύρια επισκέπτες των ελληνικών νησιών. Η πολλαπλασιαστική αξία (Social Return on Investment) που προέκυψε ήταν 9,62, κάτι που σημαίνει ότι, για κάθε €1 που επενδύθηκε στο πρόγραμμα, η αξία που έλαβε η κοινωνία ανήλθε σε €9,62. Πρόκειται, λοιπόν, για μια σχεδόν δεκαπλάσια ενίσχυση προς τις τοπικές κοινότητες, απόδοση εξαιρετικά υψηλή συγκρινόμενη με αποτελέσματα SROI προγραμμάτων εταιρικής ευθύνης της ευρύτερης αγοράς, γεγονός που έκανε ιδιαίτερη αίσθηση στα ενδιαφερόμενα μέρη και αποτέλεσε την αφορμή και το ενδιαφέρον για περαιτέρω ανάλυση και ανάδειξη των αποτελεσμάτων.

Το περιεχόμενο της μελέτης Μέτρησης Κοινωνικού Αντικτύπου αξιοποιήθηκε σε ένα δομημένο και εκτεταμένο πρόγραμμα δημοσιότητας, ενώ αποτέλεσε και το επικοινωνιακό εργαλείο για μια δέσμη ενεργειών στον πυλώνα του stakeholder activation, με φορείς της πολιτείας, της πολιτικής ζωής του τόπου, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της κοινωνίας των πολιτών και του εθελοντισμού, αλλά και του κλάδου της Υγείας να ενημερώνονται θεσμικά μέσα από επιστολές και επικοινωνιακό υλικό βασισμένο στην Μελέτη. Μάλιστα το πλάνο Stakeholders engagement που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε με αφορμή την Μελέτη Κοινωνικού Αντικτύπου, οδήγησε την αύξηση της εμπλοκής των stakeholders στο πρόγραμμα, με την ενεργή πλέον συμμετοχή και συνεργασία των Περιφερειών, με το Υπουργείο Υγείας να δίνει την Αρωγή και Στήριξή του, αλλά και με την έναρξη συνεργασιών με νέους φορείς από την ΚτΠ.

Πέρα από όλα τα θετικά αποτελέσματα της μελέτης, τα οποία επιβεβαίωσαν την επιλογή μας, την μακροχρόνια συνεισφορά αυτού του προγράμματος και την αποδοτική συνεργασία μας με τον οργανισμό Άγονη Γραμμή Γόνιμη, η μελέτη μας βοήθησε να επικεντρωθούμε σε όσα μπορούσαμε να κάνουμε καλύτερα. Ουσιαστικά αξιολογήσαμε το πρόγραμμα και επαναξιολογήσαμε τα δεδομένα του, με βάση πια τις ανάγκες και τα δεδομένα του σήμερα.

Με βάση τα recommendations της Μελέτη, σχεδιάσαμε το δεύτερο κύκλο ζωής του προγράμματος. Η Μελέτη δηλ, ήταν η σκυτάλη που ένωσε την πρώτη διαδρομή με τη δεύτερη. Στη δεύτερη αυτή διαδρομή αποφασίσαμε το πρόγραμμα γίνει περισσότερο συμπεριληπτικό, τόσο γεωγραφικά, οικονομικο-κοινωνικά, αλλά και ηλικιακά. Έτσι λοιπόν, το 2022 επεκτάθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα, κάθε χρόνο και μια νέα περιφέρεια, σε περιοχές, κατά κύριο λόγο, απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες, μια πρόταση που μας ήρθε και από την Μελέτη. Μια ακόμη διαφορά είναι ότι πλέον δεν στηρίζουμε μόνο τις δομές Υγείας, αλλά και Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων, μια μερίδα πληθυσμού που επλήγη σοβαρά από την πρόσφατη πανδημική κρίση. Ενώ τέλος, στον κύκλο προσφοράς μας μπήκαν και τα Κοινωνικά Φαρμακεία, τα οποία στηρίζουν τους πλέον ευάλωτους πληθυσμούς. Εκεί μάλιστα, λαμβάνοντας υπόψη και ένα εύρημα της Μελέτης που αφορούσε το ενισχυμένο αίσθημα προσφοράς και περηφάνιας των εργαζομένων της Τράπεζας που συμμετείχαν στο «Μαζί με στόχο την υγεία», αποφασίσαμε να μην κάνουμε απλά μια δωρεά. Έτσι να συνεργαστήκαμε με τον οργανισμό GivMed, που ασχολείται με την εξασφάλιση της πρόσβασης ευπαθών ομάδων σε φάρμακα, και οργανώσαμε μια δράση εθελοντισμού καλώντας τους συναδέλφους μας να συγκεντρώσουν φάρμακα, με σκοπό να τα δωρίσουμε σε Κοινωνικά Φαρμακεία. Τέλος, ένα ακόμα recommendation που λάβαμε υπόψη μας και δρομολογήσαμε στο 2ο κύκλο του Προγράμματος, ήταν η στενότερη επαφή και συνεργασία με θεσμικούς φορείς και οργανώσεις, αλλά και εκτενέστερη επικοινωνία, που έχουν δώσει μια ακόμη μεγαλύτερη διάσταση στο πρόγραμμα και φέρνουν πιο στοχευμένες δράσεις. Στόχος μας πλέον είναι η Μέτρηση Κοινωνικού Αντικτύπου να επαναλαμβάνεται σε ετήσια βάση, προκειμένου να παρακολουθούμε στενότερα το πρόγραμμα, κάνοντας αλλαγές και παρεμβάσεις αν και εφόσον χρειάζεται.

Ρούλη Χριστοπούλου, Επικεφαλής Εταιρική Υπευθυνότητας, Alpha Bank

By m.vasilakis

Η Μελέτη Κοινωνικού Αντικτύπου για τον Δεσμό

Από την ίδρυση του το 2012 ο Δεσμός λειτουργεί ως αποτελεσματικός και αξιόπιστος συνδετικός κρίκος για την κοινωνική προσφορά στην Ελλάδα, με επίκεντρο 4 πυλώνες δράσης: Κοινωνική Πρόνοια, Υγεία, Αντιμετώπιση Κρίσεων και Οικοδόμηση ενός Καλύτερου Μέλλοντος.

Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε την κάθε δωρεά, σε είδος, υπηρεσία ή οικονομική εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη με τρόπο αποτελεσματικό και μέσα από διαφανείς διαδικασίες έτσι ώστε κάθε δωρεά να έχει τον μέγιστο αντίκτυπο.

Η ομάδα του Δεσμού βρίσκεται σε διαρκή και ανοιχτή επικοινωνία με κοινωνικούς φορείς σε όλη την χώρα για να ανιχνεύσει τις ανάγκες τους και να διοχετεύσει τους διαθέσιμους πόρους εκεί που χρειάζονται περισσότερο κάθε στιγμή. Παράλληλα, εδραιώνει σχέσεις εμπιστοσύνης με δωρητές (ιδιώτες, εταιρίες, ιδρύματα και συλλογικότητες) δημιουργώντας αξία σε όλη τη διαδικασία της προσφοράς. Αναλαμβάνουμε την έρευνα και καταγραφή αναγκών, την επικοινωνία με τους ωφελούμενους φορείς, την αποτελεσματική σύνδεση προσφοράς – ανάγκης, την υλοποίηση και τον απολογισμό του αντίκτυπου κάθε δωρεάς, μικρής ή μεγάλης.

Η διαφάνεια και η λογοδοσία αποτελούν βασικές αξίες για το Δεσμό όπως και η μέτρηση της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας μας. Έτσι το 2018 και το 2020 συνεργαστήκαμε με την Deloitte η οποία μελέτησε σε βάθος το έργο μας, και μέτρησε τον οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο μας.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη Μελέτη Αντικτύπου της Deloitte που αφορά στο έργο του Δεσμού από το 2012 έως το Δεκέμβριο 2020:
➢ Για κάθε 1€ που δέχεται για την λειτουργία του ο Δεσμός ως δωρεά δημιουργείται και επιστρέφεται αξία 9.2€ για την κοινωνία.
➢ Το οικονομικό αποτύπωμα της συνολικής δραστηριότητας του ΔΕΣΜΟΥ για την κοινωνία ανέρχεται μέχρι σήμερα σε 13.000.000€.
➢ Η εξοικονόμηση δημοσίων πόρων που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής μέσω της δραστηριότητας του Δεσμού ανέρχεται σε 2.200.000€.
➢ 800+ κοινωφελείς οργανισμοί σε όλη την Ελλάδα λαμβάνουν τακτική υποστήριξη από τον Δεσμό
➢ 215.752 συνάνθρωποί μας έχουν βελτιώσει τις συνολικές συνθήκες διαβίωσής τους μέσα από τα προγραμματα και τα έργα του Δεσμού.

Η Μελέτη αυτή έχει προσφέρει σημαντικά ευρήματα για τον αντίκτυπο του Δεσμού έχει προσθέσει στην αξιοπιστία του, έχει αποτελέσει έναυσμα για βελτιώσεις και αλλαγές διαδικασιών και πρακτικών και έχει γίνει παράδειγμα προς μίμηση και από άλλους οργανισμούς. Επιπλέον, συμβάλλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης από το σύνολο της κοινωνίας αλλά και των υποστηρικτών μας, υφιστάμενων και δυνητικών.

Η δυσπιστία απέναντι στους Φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών μπορεί να αλλάξει μόνο μέσα από την ενεργοποίηση δικλείδων ασφαλείας όπως υιοθέτηση ανοιχτών διαφανών διαδικασιών λειτουργίας, μηχανισμούς ελέγχου των οικονομικών από εξωτερικούς φορείς, αλλά και την μέτρηση του οικονομικού και κοινωνικού αντικτύπου του κάθε φορέα. Επίσης όλη αυτή η διαδικασία παρότι χρονοβόρα και απαιτητική μας κάνει να συλλέγουμε όλο και περισσότερα αλλά και καλύτερα δεδομένα που στοιχειοθετούν το εύρος και την αξία του έργου μας.
Δημοσιοποιούμε τη ίδια τη Μελέτη Αντικτύπου και τα ευρήματα της ανακοινώνονται με Δελτίο Τύπου, μέσα από την ιστοσελίδα του Δεσμού, στα SoMe και φυσικά αποτελούν το βασικό κορμό τόσο των παρουσιάσεων μας όσο και των προτάσεων χρηματοδότησης προς υποψήφιους δωρητές. Αυτή τη στιγμή προχωράμε στην συγκέντρωση των στοιχείων για την επόμενη Μελέτη Αντικτύπου μας.

Έμιλυ Κερν, Γενική Διευθύντρια, ΜΚΣ ΔΕΣΜΟΣ

By m.vasilakis

Γιατροί του Κόσμου & Μέτρηση Κοινωνικού Αντικτύπου

Οι Γιατροί του Κόσμου στη προγραμματική τους δράση ακολουθούν διαδικασίες μέτρησης κοινωνικού αντίκτυπου αναγνωρίζοντας πως μία από τις πρόκλησεις που αντιμετωπίζουν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών είναι να μπορούν να αναδείξουν με έναν εύληπτο και αξιόπιστο τρόπο την κοινωνική και την οικονομική αξία των έργων και των προγραμμάτων που υλοποιούν.

Στο πλαίσιο πάντα της μεγαλύτερης και καλύτερης λογοδοσίας προς τους δωρητές, τους ωφελούμενους και τους συμμάχους τους, οι οργανώσεις οφείλουν να διαθέτουν εκείνα τα κατάλληλα εργαλεία και τις μεθόδους για την ορθολογική και ρεαλιστική αποτίμηση των πεπραγμένων τους και την ανάδειξη του θετικού κοινωνικού τους αντικτύπου.

Συνεπώς η μέτρηση και η αξιολόγηση του κοινωνικού αντικτύπου είναι ζωτικής σημασίας, προκειμένου να εδραιωθεί και να συνεχίζει έτσι, μία σχέση εμπιστοσύνης με την κοινωνία αλλά και το ειδικό κοινό της κάθε οργάνωσης, όπως η επαφή με τους επωφελούμενους, η εύκολη πρόσβαση σε χρηματοδοτικούς πόρους αλλά και η δυνατότητα άσκησης επιρροής σε επίπεδο συνηγορίας και δημόσιας τοποθέτησης.

Η επίτευξη θετικού κοινωνικού αντίκτυπου είναι ο βασικός σκοπός της ύπαρξης μιας κοινωφελούς οργάνωσης και συχνά αποτελεί συνεχές και αναπόσπαστο τμήμα των δραστηριοτήτων της. Ωστόσο είναι σημαντικό να διαχωρίζουμε τα κοινωνικά από τα επιχειρησιακά αποτελέσματα. Και αυτό γιατί η μέτρηση του κοινωνικού αντίκτυπου σκοπεί να παρουσιάσει κάθε φορά τα αποτελέσματα ένος προγράμματος ή ενός έργου και όχι το σύνολο της εσωτερικής και εξωτερικής λειτουργίας των οργανώσεων.

Αρκετά συχνά η αποτίμηση του κοινωνικού αντίκτυπου προβληματίζει τις οργανώσεις, και αυτό γιατί φαίνεται να είναι δύσκολο να καταδειχθεί η σχέση μεταξύ της δραστηριότητας και του άμεσου αποτελέσματος. Οι θετικές συνέπειες είναι συχνά ποιοτικής φύσεως και συνήθως τεκμηριώνονται μόνο μετά την πάροδό κάποιου χρονικού διαστήματος.

Η προσπάθεια αποτύπωσης της χρηματικής – οικονομικής αξίας ώστε να εκφραστεί μια δραστηριότητα με οικονομικούς όρους, ενέχει το κίνδυνο οι πληροφορίες που θα συγκεντρωθούν να μην αποτυπώνουν επακριβώς τον αντίκτυπο της κοινωφελούς δραστηριότητας.

Επομένως, οι οργανώσεις δεν πρέπει να πιέζονται να εξισώνουν την μέτρηση με την ποσοτικοποίηση και να εστιάζουν την προσοχή τους μόνο σε δραστηριότητες που επιδέχονται την εύκολη μέτρηση με ποσοτικοποίηση για την έξωθεν αναγνώριση και μόνο.

Αντίθετα, η ποσοτικοποίηση θα πρέπει να θεωρείτε ένας από τους διάφορους δυνατούς τρόπους μέτρησης και παράλληλα να πλαισιώνεται με ποιοτικές προσεγγίσεις όπως οι αφηγηματικές μέθοδοι, η χρήση συνεντεύξεων καθώς και η ανάλυση των εμπλεκόμενων φορέων.

Αυτή η εναλλακτική, συμπληρωματική προσέγγιση της συλλογής πλούσιων σε πληροφορίες αφηγήσεων από τη σκοπιά των δικαιούχων και των εταίρων έχει κεφαλαιώδη σημασία για την αξιολόγηση της προστιθέμενης αξίας των δραστηριοτήτων της οργάνωσης.

Για αυτό θεωρώ ότι η μέτρηση της παραγωγής αξίας δεν θα πρέπει κατ’ανάγκη να καταλήγει σε ένα συγκεκριμένο τελικό αριθμητικό μέγεθος, αλλά θα πρέπει εκ του σχεδιασμού διεξαγωγής της διαδικασίας μέτρησης να περιλαμβάνει έναν συνδυασμό αριθμητικών μεγεθών και τεκμηριωμένων ποιοτικών πληροφοριών.

Οι Γιατροί του Κόσμου έχουν χρησιμοποιήσει τα τρία τελευταία έτη τη μεθοδολογία SROI (Social Return on Investment) συνεργικά με ημιδομημένες συνεντεύξεις με τους ωφελούμενους και την ανάλυση εμπλεκόμενων φορέων ώστε να μετρήσουν τον κοινωνικό αντίκτυπο από τις παρεχόμενες υπηρεσίες και τη λειτουργία των Ανοικτών Πολυϊατρείων της οργάνωσης στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Τα αποτελέσματα για το έτος 2022 αφορούσαν σε SROI 6,0 για κάθε ένα ευρώ που επενδύθηκε στα Ανοικτά Πολυϊατρεία. Ωστόσο οι αναλυτικές εκθέσεις αξιοποιούνται για εσωτερική χρήση και καλύτερη πληροφόρηση σε δωρητές, χορηγούς και εμπλεκόμενους φορείς.

Σε ετήσια βάση και στο σύνολο των προγραμμάτων της οργάνωσης, οι Γιατροί του Κόσμου ανακοινώνουν στο ευρύ κοινό τα αποτελέσματα και τα επιτεύγματα τους μέσω της ετήσιας έκθεσης προγραμματικής δράσης της οργάνωσης, η οποία δημοσιεύεται στην κεντρική ιστοσελίδα mdmgreece.gr και παράλληλα αποστέλλεται ηλεκτρονικά στις λίστες επαφών της οργάνωσης, οι οποίες εμπεριέχουν τις διευθύνσεις μελών και εκπροσώπων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, κοινωφελών ιδρυμάτων, χορηγών και θεσμικών εταίρων, αποφεύγοντας την εκτύπωση και την έντυπη αλληλογραφία, σεβόμενοι το περιβάλλον και ακολουθώντας την συλλογική προσπάθεια για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του φορέα.

Ευγενία Θάνου, Γενική Διευθύντρια Γιατρών του Κόσμου