Συνέντευξη: Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου
Το Ίδρυμα “Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου” είναι ένα κοινωφελές ιδιωτικό μη κερδοσκοπικό ίδρυμα το οποίο ιδρύθηκε το 2011 προς τιμήν των Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου. Σκοπός του είναι να καταστήσει τη Μεσσηνία πρότυπο αειφόρου ανάπτυξης, μέσα από την υποστήριξη και προώθηση σχετικών δράσεων. Το Ίδρυμα σχεδιάζει, διαχειρίζεται και χρηματοδοτεί προγράμματα που αφορούν στην έρευνα, στην εκπαίδευση και στην υποστήριξη τοπικών δομών της Μεσσηνίας. Δραστηριοποιείται σε ένα ευρύ φάσμα τομέων που αφορούν στην αγροτική ανάπτυξη, στην κοινωνία, στον πολιτισμό και στο περιβάλλον αναπτύσσοντας συνεργασίες με φορείς καθώς και με οργανισμούς των πεδίων αυτών.
O κ. Ξενοφώντας Κάππας, Γενικός Διευθυντής, απαντάει στις ερωτήσεις του HIGGS όσον αφορά στην παροχή χρηματοδοτήσεων σε Μη Κερδοσκοπικές Οργανώσεις.
1. Σκοπός του Ιδρύματος είναι να καταστήσει τη Μεσσηνία πρότυπο αειφόρου ανάπτυξης, μέσα από την υποστήριξη και προώθηση σχετικών δράσεων, ενώ δραστηριοποιείται σε τομείς που αφορούν στην αγροτική ανάπτυξη, στην κοινωνία, στον πολιτισμό και στο περιβάλλον. Οι οργανώσεις που πραγματοποιούν δράσεις στους παραπάνω τομείς και απευθύνονται σε άλλους νομούς μπορούν να υποβάλουν αίτηση για δωρεά;
Ναι φυσικά, το Ίδρυμα είναι εθνικής εμβέλειας από το 2016. Έχουμε βέβαια επιλέξει να εστιάσει τη δράση του στη Μεσσηνία επειδή πιστεύουμε ότι η Μεσσηνία έχει όλες τις προϋποθέσεις ώστε να αποτελέσει ένα πρότυπο αειφόρου ανάπτυξης και θεωρούμε ότι εστιάζοντας σε μια περιοχή επιτυγχάνουμε καλύτερες συνέργειες και οικονομίες κλίμακας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν δραστηριοποιούμαστε σε άλλες περιοχές, είτε όμορες είτε στην υπόλοιπη Ελλάδα. Όλες μας οι δράσεις επεκτείνονται και σε άλλες περιοχές εφόσον συνδέονται με τη στρατηγική μας και τους στόχους μας και έχουν γίνει επιχορηγήσεις σε αρκετές περιοχές της χώρας. Ειδικότερα στον αγροτικό τομέα δραστηριοποιούμαστε κυρίως στην Μεσσηνία και στους όμορους νομούς. Στον κοινωνικό τομέα υπάρχει μεγάλη δραστηριοποίηση εκτός της Μεσσηνίας και στην Αττική, καθώς εκεί βρίσκονται οι πληθυσμοί που βιώνουν πιο έντονα τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Στα θέματα πολιτισμού αλλά και περιβάλλοντος εστιάζουμε κατά κύριο λόγο στην Μεσσηνία.
2. Παρέχετε δωρεές μόνο σε όσους έχουν υποβάλει αίτηση ή έχετε προσεγγίσει κι εσείς φορείς που θεωρείτε ότι χρήζουν υποστήριξης; Εάν ισχύει και η δεύτερη περίπτωση, υπάρχουν συγκεκριμένοι τομείς που δίνετε προτεραιότητα;
Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο να προσεγγίζουμε εμείς φορείς. Ο λόγος είναι ο τρόπος που λειτουργούμε. Το Ίδρυμα ουσιαστικά έχει εκπονήσει μια στρατηγική με επιμέρους στόχους ανά κατηγορία δραστηριοποίησης. Αυτό σημαίνει ότι αρκετές φορές προσπαθεί να επιτύχει συγκεκριμένα και αρκετά εξειδικευμένα θέματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις κάνουμε την έρευνά μας ώστε να δούμε τι ακριβώς συμβαίνει στο χώρο που μας ενδιαφέρει και ποιος Φορέας ασχολείται αποτελεσματικά και εις βάθος με το αντικείμενο που εξετάζουμε. Εφόσον δούμε ότι υπάρχει τέτοιος Φορέας και ταιριάζει με τα κριτήριά μας, τον προσεγγίζουμε με δική μας πρωτοβουλία ώστε να δούμε αν υπάρχει κοινή φιλοσοφία, στόχοι και τρόπος λειτουργίας προκειμένου να διερευνήσουμε από κοινού δράσεις προς την επίτευξη των κοινών στόχων. Φυσικά παράλληλα δεχόμαστε αιτήματα και συζητούμε με τους φορείς που μας τα στέλνουν προκειμένου να δούμε κατά πόσο υπάρχει δυνατότητα να ταιριάξει η πρότασή τους στο πρόγραμμα και την φιλοσοφία μας. Γενικότερα πάντως, η έννοια της δωρεάς δεν είναι για εμάς απλά οικονομική υποστήριξη, αλλά η ενεργός εμπλοκή μας σε όλα τα στάδια υλοποίησης και υποστήριξης μιας πρότασης. Φυσικά πάντα εμπιστευόμαστε και σεβόμαστε τον τρόπο λειτουργίας ενός δωρεοδόχου και για αυτό είναι κρίσιμο για εμάς όχι μόνο να υπάρχει μια καλή πρόταση, αλλά κοινή αντίληψη στον τρόπο υλοποίησης και εργασίας.
3. Εκτός από την οικονομική ενίσχυση που παρέχετε στους δωρεοδόχους σας, υπάρχουν και άλλοι τρόποι με τους οποίους προσφέρετε υποστήριξη;
Πιστεύω ότι τα περισσότερα Ιδρύματα προσφέρουν κυρίως με άλλους τρόπους εκτός της οικονομικής ενίσχυσης και θα εξηγήσω τι εννοώ. Το ερώτημα που πρέπει να θέσουμε ουσιαστικά είναι ποιος είναι ο δωρεοδόχος, ή πιο σωστά ο επωφελούμενος. Κανένα Ίδρυμα δεν έχει σκοπό να παρέχει οικονομική ενίσχυση, όλα έχουν σκοπό να πετύχουν και να βελτιώσουν τις συνθήκες σε συγκεκριμένους συνήθως τομείς. Στην κοινωνία, την υγεία, το περιβάλλον, τον πολιτισμό, την παιδεία και αλλού. Άρα προφανώς, όταν κάνεις μια οικονομική συνδρομή σε ένα πανεπιστήμιο πχ γενικά για τη λειτουργία του είναι μια οικονομική ενίσχυση με σκοπό την στήριξή του. Όταν όμως κάνεις μια επιχορήγηση σε ένα πανεπιστήμιο ώστε συγκεκριμένα να παρέχει επιπλέον εκπαίδευση σε αγρότες πχ τότε το αντικείμενο δεν είναι η επιχορήγηση αλλά το εκπαιδευτικό έργο που έχει προσφερθεί. Υπό αυτή την έννοια θα έλεγα ότι η πλειοψηφία της στήριξης που προσφέρουμε είναι σε αυτή την λογική, καθώς δεν βλέπουμε τους Φορείς που λαμβάνουν οικονομικές ενισχύσεις ως άμεσα επωφελούμενους αλλά ως συνεργάτες που θα μας βοηθήσουν να παρέχουμε στους τελικά επωφελούμενους τις υπηρεσίες που έχουν πραγματική ανάγκη. Φυσικά και υποστηρίζουμε στη λειτουργία τους Φορείς που εκτιμούμε ότι πρέπει να συνεχίσουν το έργο τους, αλλά η πλειοψηφία των δράσεων γίνεται με κοινούς στόχους με τους φορείς ώστε να επιτύχουμε κοινά αποτελέσματα στο αντικείμενο τους.
4. Με ποιους τρόπους αξιολογείτε το έργο ενός οργανισμού και τον αντίκτυπο της απόδοσής του;
Η αξιολόγηση είναι κομβικό σημείο στη λειτουργία μας. Υπάρχουν δύο βασικοί τομείς αξιολόγησης. Ο ένας αφορά στην αξιολόγηση του Φορέα προκειμένου να συνεργαστούμε μαζί του και ο άλλος στην αξιολόγηση της δράσης προκειμένου να δούμε αν πετύχαμε τον σκοπό μας και αν κάναμε αυτά που έπρεπε. Η αξιολόγηση ενός Φορέα είναι πάντα πιο εύκολη με την έννοια ότι αξιολογείς κάτι που έχουν κάνει άλλοι και που έχει πιο ποσοτικά και μετρήσιμα στοιχεία. Έχει αναφορές, ιστορικά στοιχεία, και επιτεύγματα. Πάντοτε προσπαθούμε να έχουμε μια συνολική εικόνα, από τον τρόπο που δουλεύει ένας Φορέας, μέχρι το τελικό έργο που προσφέρει. Παράγοντες επίσης, όπως η ορθή διαχείριση πόρων, η διοικητική επάρκεια και η τεχνογνωσία είναι κάτι που λαμβάνουμε πάντα υπόψη. Σε επίπεδο αξιολόγησης των δικών μας δράσεων τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Το να μετρήσεις όμως μια δράση και μάλιστα δική σου και με ποιοτικά κριτήρια είναι αρκετά περίπλοκο. Πολύ συχνά τα αποτελέσματα μιας δράσης δεν είναι απόλυτα μετρήσιμα, ούτε απαραίτητα άμεσα. Εκεί απαιτείται πιο ενδελεχής έλεγχος, περισσότερα ποιοτικά στοιχεία. Συνήθης πρακτική είναι να ζητάμε από τους επωφελούμενους να αξιολογήσουν την δράση μας. Σε τακτά χρονικά διαστήματα κάποιων ετών έχουμε αποφασίσει να εμπλέξουμε έμπειρους εξωτερικούς αξιολογητές. Είναι μια διαδικασία στην οποία όλοι και συνεχώς βελτιωνόμαστε.
5. Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι σημαντικότερες εκπαιδευτικές ανάγκες που έχουν οι ελληνικές οργανώσεις σήμερα;
Οι ανάγκες των οργανώσεων διαφέρουν βέβαια ανάλογα με τη νομική μορφή, το αντικείμενο, ακόμη και την παλαιότητα και την εμπειρία τους. Παρόλα αυτά, σίγουρα υπάρχουν κάποια κοινά στοιχεία και ανάγκες εκπαίδευσης. Ένα βασικό σημείο που οι οργανώσεις χρειάζονται βοήθεια είναι η ανάπτυξη στρατηγικής. Έχοντας συνήθως από τη σύστασή τους την έννοια της ανταπόκρισης σε μια συγκεκριμένη ανάγκη και μιας φιλοσοφίας προσαρμοστικότητας σε συνεχείς και απρόβλεπτες προκλήσεις, συχνά δυσκολεύονται στην εκπόνηση στρατηγικού σχεδιασμού. Πολλές φορές επίσης «τρομάζουν» μπροστά στην δέσμευση μιας στρατηγικής. Όλα αυτά είναι λογικά και συμβαίνουν όχι μόνο στις οργανώσεις αλλά ακόμη και σε επιχειρήσεις. Χρειάζεται εξοικείωση με την διαδικασία ώστε να αντιληφθούν τη χρησιμότητα ως εργαλείο και την δυναμική και την πραγματική ευελιξία που δίνει μια σωστή στρατηγική. Επίσης ένας τομέας που πάντα χρειάζεται ενδυνάμωση είναι η διοίκηση και η οργάνωση. Ειδικά στην Ελλάδα πολλές οργανώσεις αποτελούνται από ένα ικανό και φωτισμένο πρόσωπο ή μικρή ομάδα-πυρήνα όπου όλοι περιστρέφονται γύρω από αυτό. Η οργάνωση σε πιο σταθερές δομές συχνά εκλαμβάνεται ως γραφειοκρατία ή επαγγελματική λογική που απομακρύνεται από την έννοια του εθελοντικού. Το αποτέλεσμα είναι βέβαια να μην έχουμε σταθερές δομές και εκπαιδευμένα στελέχη οπότε και οι οργανώσεις συνήθως να δουλεύουν με ημερομηνία λήξεως καθώς κάποια στιγμή το πρόσωπο ή η ομάδα για οποιοδήποτε λόγο θα πάψει να ασχολείται και δεν θα υπάρχουν και στελέχη έμπειρα να συνεχίσουν. Είναι μια πρακτική που συμβαίνει κατά κόρον ειδικά στην Ελλάδα και μόνο με την εκπαίδευση μπορεί να αντιμετωπιστεί.
6. Ποια θα λέγατε ότι είναι η πιο σημαντική δράση που υλοποιείτε αυτή την περίοδο;
Σίγουρα όλες οι δράσεις είναι σημαντικές αλλά θα έλεγα αυτή η οποία αποτελεί πρόκληση για εμάς και περιμένουμε με αγωνία να ωριμάσει είναι το Κέντρο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας Μεσσηνίας. Το πρόγραμμα είναι αρκετά καινοτόμο και δύσκολο κα πολλά στοιχεία ήταν καινούργια για εμάς και τους εταίρους μας. Στο πρώτο του στάδιο αφορά στην εκπαίδευση σχετικά με θέματα αγροτικής παραγωγής, μεταποίησης και εμπορίου, ενώ στο δεύτερο αφορά στην ανάπτυξη συμβουλευτικών υπηρεσιών προκειμένου να υποστηριχθούν νέες επιχειρήσεις ή νέα προϊόντα υπαρχουσών επιχειρήσεων. Αν και η δράση έχει ξεκινήσει σχετικά πρόσφατα, από τον Σεπτέμβριο του 2016, ο σχεδιασμός της και η προετοιμασία της ξεκίνησε τουλάχιστον δύο χρόνια πριν. Η έναρξη και ο πρώτος χρόνος πήγε καλά και με βάση τον σχεδιασμό μας, οπότε τώρα περνάμε στη δεύτερη φάση που αφορά στην ανάπτυξη και στη συμβουλευτική. Ήδη έχουν εντοπιστεί καινοτόμες ιδέες και είμαστε σε επαφές με τους ανθρώπους που είναι έτοιμοι να ξεκινήσουν. Το πρόγραμμα αρχικά σχεδιάστηκε από εμάς κα την Αμερικανική Γεωργική σχολή αλλά έχει αγκαλιαστεί από όλη την τοπική κοινωνία. Το ΤΕΙ Πελοποννήσου, ο Δήμος Καλαμάτας, το Επιμελητήριο Μεσσηνίας είναι μερικοί από τους βασικούς φορείς που στηρίζουν το εγχείρημα. Παράλληλα βρισκόμαστε σε επαφή με άλλα Ιδρύματα και φορείς προκειμένου να ενδυναμώσουμε αυτή την προσπάθεια και σύντομα θα έχουμε νεώτερα σχετικά.
Μεταβείτε στη ιστοσελίδα του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου
Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Ξενοφώντα Κάππα και το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου για αυτή τη συνέντευξη.
