Εκπαιδευτικά προγράμματα ως “εμπειρίες συμμετοχής” για μαθητές/-τριες κι εκπαιδευτικούς
Ιδρύτρια και διαχειρίστρια της ΑΜΚΕ “Τέχνες στο μίξερ- παραστατικές τέχνες”
Κατερίνα Αδαμάρα – εκπαιδευτικός δημοτικής εκπαίδευσης, θεατροπαιδαγωγός Μ.Α.
Εργάζομαι ως εκπαιδευτικός δημοτικής εκπαίδευσης σε δημόσια σχολεία της Αττικής και της Κρήτης από το 2017. Οι σπουδές μου όμως σε μεταπτυχιακό επίπεδο στην Θεατροπαιδαγωγική με οδήγησαν τα προηγούμενα χρόνια να εργαστώ σε εταιρείες που εντάσσονται στις ΟΚοιΠ. Υλοποιώντας, ως εμψυχώτρια, προγράμματα σε σχολεία αναγνώρισα πολλά οφέλη για τους/τις συμμετέχοντες/-ουσες. Αρχικά, μέσα σε περιορισμένο χρόνο (συνήθως 90 λεπτά, δηλαδή δύο διδακτικές ώρες) έρχονται σε επαφή με μια θεματική από ανθρώπους που εξειδικεύονται σε αυτήν (περιβάλλον, τέχνη, κοινωνία και υγεία συνήθως), οι οποίες συχνά δεν αναπτύσσονται εκτενώς στα πλαίσια του σχολικού αναλυτικού προγράμματος. Ταυτόχρονα, το ζήτημα της σύντομης διάρκειας αποτελεί και μειονέκτημα καθώς η υλοποίηση ενός προγράμματος μία μόνο φορά δεν δίνει την δυνατότητα εμβάθυνσης και δημιουργίας σχέσεων μεταξύ των ομάδων. Παρ΄ όλα αυτά συχνά σε αυτές τις δράσεις οι μαθητές/-τριες αντιδρούν διαφορετικά απ΄ότι στο “τυπικό μάθημα” και συχνά βλέπεις να συμμετέχουν άτομα που συνήθως δεν τολμούν ή δεν το συνηθίζουν, καθώς τους δίνεται ένα διαφορετικό πλαίσιο. Έτσι ενισχύεται η ανάληψη πρωτοβουλιών και η ελεύθερη κριτική έκφραση.
Από το 2018 συν-ίδρυσα μια ΑΜΚΕ που αναλάμβανε – μεταξύ άλλων – και την υλοποίηση προγραμμάτων σε σχολεία τυπικής εκπαίδευσης. Από τον ρόλο της διοργανώτριας, ήρθα αντιμέτωπη με γραφειοκρατικά εμπόδια. Αρχικά για να γίνει ένα πρόγραμμα αποδεκτό από τον Σύλλογο Διδασκόντων απαιτείται άδεια από το ΙΕΠ του Υπουργείου Παιδείας. Σε διαφορετική περίπτωση αντιμετωπίζεται με δυσπιστία. Η διαδικασία αυτή είναι καθαρά τυπική και οι προθεσμίες υποβολής αυτών των αιτημάτων είναι την προηγούμενη σχολική χρονιά. Επιπλέον και ειδικά στην Αττική, λειτουργούν δίκτυα προώθησης προγραμμάτων μέσω συγκεκριμένων ατόμων, τα οποία “χωρίζουν” τα σχολεία μεταξύ τους κι επικοινωνούν μαζί τους προωθώντας τα αντίστοιχα προγράμματα. Εάν μια εταιρία στηρίζεται στις δικές τις δυνάμεις προώθησης, βρίσκεται σίγουρα σε δυσκολότερη θέση.
Προσπάθησα μέσω της ΑΜΚΕ που διαχειρίζομαι να βελτιώσω μειονεκτήματα που είχα εντοπίσει με την εργασιακή μου εμπειρία στις άλλες εταιρίες. Ένα στοίχημα ήταν πώς μέσα σε πολύ λίγο χρόνο θα καταφέρουμε την μεγαλύτερη δυνατή εμβάθυνση. Είχα δει ότι προγράμματα που στηρίζονταν απλά στην ενημέρωση με μορφή “διάλεξης” και δεν ενέπλεκαν τους/τις μαθητές/-τριες πρακτικά, παρέμεναν σε ένα επιφανειακό επίπεδο. Έτσι η “βιωματική προσέγγιση” για την ΑΜΚΕ μας είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες. Κάνοντας επέρχεται βαθύτερη αφομοίωση, ανατροφοδότηση και η εφαρμογή γίνεται ευκολότερη. Συνδυάζουμε συχνά κοινωνικά θέματα με τις παραστατικές τέχνες και δημιουργούμε εμπειρίες συμμετοχής και προβληματισμού.
Από την αρχή της ένταξής μου στο διδακτικό δυναμικό του εκάστοτε σχολείου προωθούσα την υλοποίηση εκπαιδευτικών και καλλιτεχνικών δράσεων από ΟΚοιΠ μέσα στο σχολείο. Συχνά ο Σύλλογος Διδασκόντων δεν συμφωνούσε με αυτό καθώς το αντιμετώπιζε ως “χάσιμο διδακτικών ωρών”. Δεν ήταν λίγες οι φορές που κριτήριο επιλογής αποτελούσε το εάν η συμμετοχή των εκπαιδευτικών κρίνεται υποχρεωτική ή όχι. Προτιμητέα ήταν τα προγράμματα, στα οποία η συμμετοχή των εκπαιδευτικών ήταν προαιρετική κι άρα η ώρα εκείνη μπορούσε να αξιοποιηθεί είτε για διόρθωση, προετοιμασία μαθήματος ή ξεκούραση. Το ζήτημα της συμμετοχής που ανέφερα παραπάνω αφορά και τους εκπαιδευτικούς. Η δική τους συμμετοχή θα μπορούσε να λειτουργήσει “επιμορφωτικά” και να τους δώσει εναύσματα και αφορμές να το συνεχίσουν, επεκτείνουν, εξελίξουν στην συνέχεια μέσα στις τάξεις τους.
Στην επαρχία (Κρήτη), λίγα είναι τα σχολεία που συνεργάζονται με ΟΚοιΠ. Προσωπικά έτυχε μόνο μία φορά σε τρεις σχολικές χρονιές να πάρει μέρος το σχολείο σε κάποια τέτοια δράση.
Μιλώντας είτε ως εκπαιδευτικός, είτε ως σχεδιάστρια προγραμμάτων, είτε ως διαχειρίστρια ΑΜΚΕ, είτε ως εμψυχώτρια κρίνω αναγκαία την συνεργασία των ΟΚοιΠ με την τυπική εκπαίδευση σε θέματα ισότητας (φύλων), διακρίσεων, σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, υγείας, βίας/bullying και κλιματικής αλλαγής.
