Ένας Δεκάλογος για την Κρίση
Αναντίρρητα, το περιβάλλον στο οποίο επιχειρούμε τις τελευταίες εβδομάδες είναι πρωτόγνωρο. Οι περισσότερες ΟΚοιΠ έχουν περιορίσει σημαντικά τις εργασίες τους, άλλες έχουν περάσει με μικρότερη ή μεγαλύτερη επιτυχία σε εξ αποστάσεως λειτουργία, ενώ κάποιες χρειάστηκε να εντατικοποιήσουν την παρουσία τους στο πεδίο λόγω των αυξημένων σχετικών αναγκών. Από την άλλη πλευρά, πέραν των περιορισμών στις μετακινήσεις και του νέου τρόπου λειτουργίας, στο πεδίο των χρηματοδοτήσεων καταγράφεται μια μετατόπιση της έμφασης στο ιατρικό (κυρίως, δε, με τη μορφή δωρεών προς το Ε.Σ.Υ.). Μας προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι η έμφαση στην καταπολέμηση της πανδημίας σε συνδυασμό με την οικονομική κάμψη που ήδη καταγράφεται αναμένεται να δημιουργήσουν σημαντικές δυσκολίες στα κανάλια χρηματοδότησης «ΕΚΕ» και «Δωρεές Ιδιωτών». Παράλληλα, και στο πεδίο των «Κοινωφελών Ιδρυμάτων» δεν είναι ξεκάθαρη ακόμα η συνολική εικόνα. Τέλος, η ευαλωτότητα κάποιων ομάδων πληθυσμού έχει αναδειχθεί σημαντικά, για παράδειγμα τα άτομα 3ης Ηλικίας, το οποίο συνιστά τόσο ευκαιρία όσο και σημείο προβληματισμού για διάφορες οργανώσεις.
Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον μερικές βασικές προτάσεις για τις ΟΚοιΠ για το επόμενο διάστημα θα μπορούσαν να είναι οι ακόλουθες:
Στρατηγικός σχεδιασμός
1. Περαιτέρω ανάπτυξη ή επικαιροποίηση σχεδίου εξ αποστάσεως λειτουργίας. Αν και ήδη γίνονται συζητήσεις για ένα χρονοδιάγραμμα επιστροφής στην κανονικότητα, πολλές έρευνες δείχνουν ότι δεν θα είναι η ίδια κανονικότητα. Παράλληλα, εν απουσία εμβολίου και φαρμάκου (αναμένονται μέσα στο 2021 και προς τέλος 2020 αντίστοιχα) εξετάζεται μια επανάληψη των μέτρων για την περίοδο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου. Συνεπώς, είναι θετική μια σχετική επαγρύπνιση από την πλευρά των ΟΚοιΠ.
2. Επικαιροποίηση εκτίμησης αναγκών. Στο νέο περιβάλλον, είναι πιθανό οι πληθυσμοί στους οποίους στοχεύουν οι δράσεις μας να έχουν διευρυμένες ή και διαφορετικές ανάγκες τις οποίες θα πρέπει να ενσωματώσουμε στο σχεδιασμό των παρεμβάσεών μας. Πολλές συζητήσεις εστιάζουν και στην ψυχολογική υποστήριξη διαφόρων ομάδων πληθυσμού.
3. Δημιουργία πλαισίου διαχείρισης διατάραξης κανονικότητας (managing disruption). Οι πολλαπλές αλλαγές τα τελευταία χρόνια στο περιβάλλον λειτουργίας των ΟΚοιΠ οδηγεί προς την ανάγκη δημιουργίας ενός εσωτερικού μηχανισμού διαχείρισης κρίσεων, έτοιμου προς ενεργοποίηση. Αυτός θα μπορούσε να είναι μια ομάδα διαχείρισης, εξοπλισμένη με συγκεκριμένα εργαλεία, διαδικασίες και αποστολή, η οποία θα αποτυπώνεται και στο οργανόγραμμά μας.
Ανεύρεση πόρων
4. Ενίσχυση επαφών με υφιστάμενους και μελλοντικούς δωρητές. Στο επίκεντρο θα πρέπει να είναι οι ανάγκες του πεδίου της κάθε οργάνωσης και η ανάδειξη της σημασίας να συνεχίσουν να επιχειρούν με την ίδια, αν όχι με μεγαλύτερη, ένταση. Έρευνες στις ΗΠΑ έχουν αναδείξει την τακτική επαφή με χρηματοδότες ως κρίσιμο παράγοντα διατήρησης χρηματοδοτήσεων, ειδικά σε περιόδους διατάραξης της κανονικότητας.
5. Εξέταση ανάπτυξης του χρηματοδοτικού καναλιού «Ευρωπαϊκά Προγράμματα». Το κανάλι αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως μερική πρόσθετη ροή χρηματοδότησης που θα επιτρέψει καλύτερη διαχείριση ενός δυσμενούς χρηματοδοτικά περιβάλλοντος. Ο επόμενος κύκλος Erasmus+ Youth που κλείνει στις αρχές Μαΐου αποτελεί έναν λίγο κοντινό αλλά εφικτό στόχο.
6. Μεγαλύτερη διασύνδεση με ακαδημαϊκή/ερευνητική κοινότητα. Οι νέες συνθήκες απαιτούν μεγαλύτερη ανάλυση του περιβάλλοντος εντός του οποίου λειτουργούμε. Ταυτόχρονα, όμως, η ακαδημαϊκή/ερευνητική κοινότητα είναι δεδομένο ότι θα στραφεί προς σχετικές μελέτες. Μια διασύνδεση μεταξύ των δύο μερών θα μπορούσε να επισπεύσει αποτελέσματα και να δημιουργήσει σημαντική προστιθέμενη αξία εκατέρωθεν. Παράλληλα, δε, θα μπορούσε δυνητικά να ανοίξει μερικώς το πεδίο των χρηματοδοτήσεων ερευνητικών προγραμμάτων για τις ΟΚοιΠ, δίνοντας πρόσθετες «ανάσες» σε ένα στενό οικονομικά περιβάλλον. Σημειώνεται ότι υπάρχει ανοικτός κύκλος χρηματοδοτήσεων ερευνητικών προγραμμάτων από το ΕΛΙΔΕΚ.
Ταμειακές ροές
7. Χρήση κάποιων από τα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης για τις οργανώσεις που πλήττονται περισσότερο. Για παράδειγμα η έκπτωση 25% επί φορολογικών υποχρεώσεων. Αυτό θα ελαφρύνει μερικώς τη χρήση των ταμειακών διαθεσίμων τα οποία πιθανά θα είναι πολύτιμα κατά την επόμενη περίοδο.
8. Σχεδιασμός για επαναδιαπράγματευση ενοικίων σε οργανώσεις που διατηρούν δομές. Έχουμε ήδη κάποια πρώτα σημάδια ότι η τρέχουσα κρίση και η επικείμενη οικονομική έχουν ανακόψει την τάση αύξησης των ενοικίων. Στην περίπτωση οικονομικών δυσκολιών και εντός ενός τέτοιου περιβάλλοντος οι οργανώσεις θα μπορούσαν να συζητήσουν με μεγαλύτερη ευκολία με τους ιδιοκτήτες των κτιρίων που νοικιάζουν κάποιες διευκολύνσεις.
Συνεργασίες
9. Συνεργασίες στο πεδίο των χρηματοδοτήσεων. Το σύστημα χρηματοδοτήσεων έτσι κι αλλιώς είχε μια θετική ροπή ως προς τις πραγματικά συνεργατικές προτάσεις. Πλέον το ίδιο το περιβάλλον, με τη διεύρυνση των αναγκών, οδηγεί σε συνεργασίες που θα δημιουργήσουν άμεσες και αποτελεσματικές απαντήσεις/παρεμβάσεις. Ας είμαστε, λοιπόν, όλοι πιο ανοικτοί σε συζητήσεις για προτάσεις προς χρηματοδότηση, αξιοποιώντας, παράλληλα, τις καλές επαφές που έχει η κάθε οργάνωση με σειρά χρηματοδοτών (βλέπε σημείο 4).
10. Αλληλεγγύη και υποστήριξη εντός του χώρου. Αν και το οικοσύστημα των ΟΚοιΠ αποτελεί χώρο αλληλεγγύης, αυτή δεν επιδεικνύεται τόσο συχνά ανάμεσα στους ίδιους τους βασικούς του δρώντες: τις ΟΚοιΠ. Οι ενδείξεις, όμως, είναι θετικές: ήδη έχουμε καταγράψει αρκετές πρωτοβουλίες όπου μια οργάνωση προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες σε άλλες ΟΚοιΠ, δανείζει εξοπλισμό, διαχέει πληροφορίες. Είναι σημαντικό αυτό να ενταθεί το επόμενο διάστημα, ενισχύοντας τη συνολική απάντηση του χώρου στις νέες ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Από την πλευρά του HIGGS συνεχώς προσπαθούμε να αναπτύξουμε τρόπους υποστήριξης του χώρου και είμαστε ανοικτοί σε πρωτοβουλίες στις οποίες θα μπορούσαμε έμπρακτα να συνδράμουμε.
Σωτήρης Πετρόπουλος,
Director, HIGGS
