Ο ορισμός περί συνεργασίας για την Ένωση Ασθενών Ελλάδας

Γιώργος Τσιακαλάκης, Ένωση Ασθενών Ελλάδας

Ο Γερμανός καθηγητής ψυχολογίας Kurt Koffka είχε πολύ εύστοχα διατυπώσει την κοινωνική θεωρία ότι στην ανθρώπινη δραστηριότητα το όλον ή σύνολο δεν ταυτίζεται με το άθροισμα των μερών που το συνθέτουν, αλλά επηρεάζεται από τις μεταβλητές της αλληλοτροφοδότησης, της συναίνεσης, της ενδυνάμωσης, της ομαδικής δέσμευσης. Η θεωρία αυτή συμπυκνώνει ουσιαστικά την προστιθέμενη αξία μίας δομημένης συνεργασίας για την επίτευξη των κοινών στόχων και ασφαλώς εμπνέει την Ένωση Ασθενών Ελλάδας και τους 55 συλλόγους μέλη της.

Η δημόσια συζήτηση για την υγεία της επόμενης ημέρας είναι εδώ, συντελείται σήμερα, έχει επείγοντα, αλλά οφείλει να έχει και διαχρονικό, οραματικό χαρακτήρα. Από αυτόν τον διάλογο δεν μπορούν να λείπουν οι ίδιοι οι πολίτες, οι λήπτες υπηρεσιών υγείας. Οι σύλλογοι ασθενών έχουν επιτύχει να κάνουν άλματα μπροστά κατά την τελευταία δεκαετία. Η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για συγκεκριμένες παθήσεις, η εγγραμματοσύνη υγείας και η συνηγορία προς την πολιτεία είναι τα κύρια πεδία όπου αναπτύχθηκαν βέλτιστες πρακτικές όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά σε ολόκληρη την επικράτεια.

Ωστόσο, η επόμενη ημέρα απαιτεί από τους συλλόγους ασθενών να αναλάβουν περισσότερες και πιο σύνθετες ευθύνες. Η πρόσφατη υγειονομική κρίση ανέδειξε πως η ανάπτυξη κοινωνικών συμμαχιών συνιστά μία εξέχουσα αναγκαία συνθήκη για την επιτυχία οποιασδήποτε μεταρρύθμισης ή πολιτικής, όσο δύσκολες ή πρόσκαιρα αρνητικές προεκτάσεις και να έχει. Σε αυτό το πλαίσιο, οφείλουμε να ανταποκριθούμε στον ρόλο μας, ως η γέφυρα διαβούλευσης, κατανόησης και θετικών και τεκμηριωμένων πολιτικών προτάσεων ανάμεσα στους θεσμούς, την επιστημονική κοινότητα και την ίδια την κοινωνία από την οποία προερχόμαστε. Οφείλουμε να αξιοποιήσουμε την εμπειρία, την κατάρτιση και τη διεθνή δικτύωσή μας όχι υπό το «συνδικαλιστικό πρίσμα» της δικής μας πάθησης, αλλά με μία ευρύτερη προσέγγιση και ματιά του ενεργού πολίτη.

Αυτή είναι η ευθύνη που αναλάβαμε το 2019, με την ίδρυση της εθνικής συνομοσπονδίας των συλλόγων ασθενών. Να συγκροτήσουμε μία ενιαία ισχυρή φωνή των ασθενών, ένα ανοιχτό, δημοκρατικό και συμμετοχικό όργανο όπου δεν περισσεύει καμία άποψη, καμία συλλογική προσπάθεια, καμία οραματική προσέγγιση. Γιατί στη συζήτηση για την επόμενη ημέρα της υγείας στην Ελλάδα, για τη δόμηση ενός ανθρωποκεντρικού συστήματος, για τη μετατόπιση του κέντρου βάρους από τη θεραπεία στην πρόληψη, για την αποδοτική και δίκαιη αξιοποίηση των πεπερασμένων πόρων, οι ασθενείς και οι πολίτες οφείλουν να είναι δυναμικά και εποικοδομητικά παρόντες.

Αυτό το «παρών» δεν συνιστά απλά το άθροισμα των μελών μας, κατά τη διατύπωση του Kurt Koffka. Αντανακλά την κοινή φωνή των ατόμων με χρόνιες παθήσεις και των πολιτών εν γένει για την υγεία σε τέσσερις πυλώνες. Δημιουργούμε ένα ζωτικό χώρο διαβούλευσης, επεξεργασίας και προώθησης προτάσεων πολιτικής για την επόμενη ημέρα της υγείας με γνώμονα την καθολική κάλυψη του πληθυσμού, την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη βιωσιμότητα του υγειονομικού συστήματος. Αναπτύσσουμε ερευνητικό έργο σε πεδία όπως η φαρμακευτική πολιτική, η αιμοδοσία, ο εμβολιασμός και η εγγραμματοσύνη υγείας, ώστε η επιστημονική τεκμηρίωση να αποτελεί τη στέρεη βάση πάνω στην οποία δομούμε τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες μας. Υλοποιούμε εκστρατείες ευαισθητοποίησης του πληθυσμού και στοχευμένων ομάδων για ζητήματα ατομικής και δημόσιας υγείας. Τέλος, γινόμαστε ένας φάρος γνώσης, εκπαίδευσης, ενδυνάμωσης και δικτύωσης των συλλόγων ασθενών της χώρας, μέσα από συνεχείς κύκλους σεμιναρίων, ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών και συστηματικής συνεργασίας των στελεχών και μελών τους.

Τοποθετούμε την εξωστρέφεια και τη συνεργασία στον πυρήνα της εταιρικής κουλτούρας μας, ωστόσο επενδύουμε εξίσου στην εσωτερική διάρθρωση, αναδεικνύοντας την πολλαπλασιαστική ισχύ της συμμετοχικότητας. Αντλούμε δύναμη από συμπαγείς διαδικασίες και κανάλια διαλόγου και διαβούλευσης, από την ενθάρρυνση της συναίνεσης μέσω της προϋπόθεσης της ενισχυμένης πλειοψηφίας για τη λήψη αποφάσεων, από το αποκεντρωμένο σύστημα εσωτερικής διάρθρωσης που μετατοπίζει το κέντρο βάρους από τα πρόσωπα στους θεσμούς, με δικλείδες ασφαλείας, όπως η αλλαγή προέδρου κάθε διετία.

Η παραπάνω περιγραφή είναι ο ορισμός που δίνουμε στη συνεργασία. Ένας ορισμός που δεν είναι στατικός, εξελίσσεται ανάλογα με τις αναδυόμενες προκλήσεις, προσαρμόζεται στις μεταβολές του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος, αφουγκράζεται τις ανάγκες των μελών μας και των πολιτών και διατηρεί μία σταθερά. Θέτει τη δύναμη του ατόμου στην υπηρεσία της δυναμικής της ομάδας.

Γιώργος Τσιακαλάκης
Υπ. Διδάκτορας Πολιτικών Υγείας
Διευθυντής στην Ένωση Ασθενών Ελλάδας