Φιλανθρωπία στην εποχή της πανδημίας

Με πάνω από ενάμιση εκατομμύριο κρούσματα σε 180 χώρες η πανδημική κρίση είναι παγκόσμια και επηρεάζει την ανθρωπότητα με τρόπους που οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε αντιμετωπίσει στο παρελθόν. Η παγκόσμια οικονομία παραμένει «κλειστή» εδώ και 4 εβδομάδες, οι αγορές παρουσιάζουν ιστορικά χαμηλά οδηγώντας επενδύσεις και περιουσίες σε σημαντική συρρίκνωση και οι εταιρείες αντιμετωπίζουν κατακόρυφη μείωση εσόδων. Εκατομμύρια συνάνθρωποί μας περιορίζουν τις δραστηριότητες τους και μένουν στο σπίτι σε μια κοινή προσπάθεια, όχι μόνο πρόληψης αλλά και αλληλεγγύης.

Τον τελευταίο μήνα, στις πληγείσες χώρες, κυρίως αυτές του δυτικού κόσμου, έχει παρουσιαστεί αύξηση στις χρηματοδοτήσεις από εταιρείες, κοινωφελή ιδρύματα και ιδιώτες. Μέχρι τις 5 Απριλίου το σύνολο των διεθνών χρηματοδοτήσεων για την καταπολέμηση του COVID-19 ανερχόταν στα 4 δις ευρώ. Τον μήνα Μάρτιο στις ΗΠΑ παρουσιάστηκε 30% αύξηση στις δωρεές (σε σύγκριση με τον Μάρτιο 2020).

Τις πρώτες δύο εβδομάδες της κρίσης η πλειονότητα των διεθνών χρηματοδοτήσεων δόθηκε στα εθνικά συστήματα υγείας προκειμένου να ανταποκριθούν στα συνεχώς αυξανόμενα κρούσματα. Σε χώρες με υψηλούς προϋπολογισμούς για την υγεία αρκετές χρηματοδοτήσεις κατευθύνθηκαν, από την πρώτη κιόλας εβδομάδα, στην κάλυψη των κοινωνικοοικονομικών αναγκών που προκύπτουν από την κρίση. Αυτή είναι η τάση που παρατηρήθηκε από την τέταρτη βδομάδα στις υπόλοιπες χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Οι δύο πιο συχνές κοινωνικοοικονομικές ανάγκες που καλύπτονται είναι: α. τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, καθώς και β. ψυχολογική στήριξη. Για παράδειγμα, η Lidl Ελλάς προσφέρει στους 6.000 εργαζομένους της και στα άμεσα μέλη των οικογενειών τους πρόσβαση σε 24ωρη Τηλεφωνική Γραμμή Συμβουλευτικής και Υποστήριξης για τις επιπτώσεις του ιού. Στην περίπτωση των τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης αρκετές εταιρείες έχουν ήδη προβεί σε σχετικές χρηματοδοτήσεις μέσω μη κερδοσκοπικών οργανισμών ή κοινωνικών προγραμμάτων όπως το «Βοήθεια στο Σπίτι». Για την αντιμετώπιση της πανδημίας παρουσιάζεται επίσης αύξηση στις χρηματοδοτήσεις που αφορούν σε συνεργασίες ιδιωτικού και δημόσιου φορέα. Μια σύμπραξη ιδιωτικού, δημόσιου τομέα και κοινωνίας των πολιτών αποτελεί η δωρεά στα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας από την Eurolife ERB, σε συνεργασία με το σωματείο ΔΕΣΜΟΣ και το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Ειδικοί σε θέματα φιλανθρωπίας σημειώνουν ότι από τον Μάιο θα υπάρξει ύφεση στις χρηματοδοτήσεις από εταιρείες αφενός γιατί η συσσωρευτική μείωση εσόδων θα δημιουργήσει δυσκολία στην πληρωμή λειτουργικών εξόδων και αφετέρου διότι, δεδομένου του ότι η πανδημία ξεκίνησε το πρώτο τρίμηνο της επιχειρηματικής δραστηριότητας, οι εταιρείες χρησιμοποιούν ήδη μεγάλο μέρος του ετήσιου προϋπολογισμού τους. Για τον λόγο αυτό, ενδέχεται τα κοινωφελή ιδρύματα και οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις να είναι οι πιο σταθεροί χρηματοδότες των μη κερδοσκοπικών οργανισμών για το δεύτερο μισό του 2020.

Καθώς η αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης είναι ψηλά στις προτεραιότητες όλων των χρηματοδοτών, και ενδέχεται να παραμείνει μέχρι τα τέλη του 2020, προβλέπεται ότι σημαντικό ποσοστό των μη κερδοσκοπικών οργανισμών που δραστηριοποιούνται σε μη σχετικούς τομείς, όπως πχ στον πολιτισμό, θα αντιμετωπίσουν δυσκολία στην ανεύρεση πόρων. Παράλληλα, όμως, παρουσιάζονται ευκαιρίες για οργανισμούς που παρέχουν κοινωνικοοικονομικές υπηρεσίες ή υπηρεσίες συμπληρωματικές στον ευρύτερο κλάδο της υγείας. Εκτός από τις κοινωνικές ανάγκες, η ανάγκη για ψυχολογική στήριξη θα αυξάνει με την πάροδο του χρόνου για το σύνολο του πληθυσμού, καθώς ο εγκλεισμός και η απομόνωση οδηγούν σε αύξηση περιστατικών ψυχικής υγείας. Ένας ακόμα τομέας η σημαντικότητα του οποίου αναδείχθηκε μέσα από την πανδημία είναι η ιατροφαρμακευτική έρευνα.

Αναντίρρητα, για όλους τους οργανισμούς, ανεξάρτητα από τον τομέα δραστηριοποίησής τους, οι δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν τους επόμενους μήνες, σε λειτουργικό και χρηματοδοτικό επίπεδο, θα χρειαστεί να αποτελέσει έναυσμα για τροποποιήσεις στο επιχειρησιακό τους πλάνο.

Παρόλο που για τις περισσότερες πληγείσες χώρες η τρέχουσα κρίση είναι η χειρότερη από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αυτό δεν ισχύει για την Ελλάδα. Η δεκαετής κοινωνικοοικονομική κρίση που πέρασε η χώρα μας άφησε πίσω της μια κοινωνία των πολιτών έμπειρη, ευέλικτη και έτοιμη να αντιμετωπίσει κοινωνικές ανάγκες. Η ίδια κοινωνία των πολιτών θα ανταποκριθεί και σε αυτή την κρίση παρέχοντας καίριες υπηρεσίες και αγαθά σε όσους τα έχουν ανάγκη.

Βάλια Φράγκου,
Philanthropy Advisor