GivMed – Η εμπειρία τους, και τα τεχνολογικά εργαλεία που έχουν αναπτύξει

Θανάσης Βράτιμος – Συνιδρυτής & στρατηγικός σύμβουλος

Το GIVMED ξεκίνησε το 2016 από μια παρέα νέων αποφοίτων της σχολής ηλεκτρολόγων μηχανικών και μηχανικών υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, γεγονός που έθεσε την τεχνολογία στον πυρήνα της οργάνωσης από την αρχή. Αποφασίσαμε να συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση της περιορισμένης πρόσβασης ανθρώπων σε φάρμακα, αξιοποιώντας την ακαδημαϊκή μας κατάρτιση, σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για την χώρα. Μέχρι σήμερα, η τεχνολογία παραμένει στον πυρήνα μας και έχουμε μάθει πολλά τόσο από την σωστή όσο και από την λανθασμένη χρήση της. 

Πριν όμως μιλήσω για όσα μάθαμε, να περιγράψω τους βασικούς άξονες δράσης της οργάνωσης και τι τεχνολογικά εργαλεία έχουμε αναπτύξει και χρησιμοποιήσει μέχρι σήμερα: 

Στο GIVMED, έχουμε αναπτύξει μια ολιστική στρατηγική για την αντιμετώπιση της περιορισμένης πρόσβασης ευπαθών ομάδων σε φάρμακα, που βασίζεται σε τέσσερις άξονες δράσης με βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα οφέλη: 

1. Αναπτύσσουμε ένα αποτελεσματικό ηλεκτρονικό δίκτυο ιδιωτικών και δημόσιων φορέων για τη δωρεά φαρμάκων σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες. Σε αυτό το πλαίσιο, συνεργαζόμαστε κυρίως με κοινωνικά φαρμακεία, γηροκομεία, δημόσια νοσοκομεία, φαρμακευτικές εταιρείες και αξιοποιούμε τα δεδομένα απ΄ όλες τις ενέργειες για την βελτίωση των υπηρεσιών. 
2. Ενημερώνουμε το ευρύ κοινό για την πρόσβαση στο φάρμακο. Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιούμε ενημερωτικές καμπάνιες και διοργανώνουμε εκδηλώσεις, ώστε το ευρύ κοινό να δωρίζει φάρμακα που δεν χρειάζεται και οι κοινωνικά ευπαθείς ομάδες να γνωρίζουν που θα βρουν τα φάρμακά τους. 
3. Βελτιώνουμε το θεσμικό περιβάλλον σχετικά με τη δωρεά φαρμάκων από πολίτες. Σε αυτό το πλαίσιο, διεξάγουμε έρευνες, μελετάμε τα νομοθετικά συστήματα και καλές πρακτικές που υφίστανται σε άλλες χώρες και συμβάλλουμε στη δημιουργία εθνικού νομικού πλαισίου. 
4. Παρέχουμε εκπαιδεύσεις σε ευπαθείς ομάδες και επαγγελματίες υγείας σε θέματα που σχετίζονται με το φάρμακο. Σε αυτό το πλαίσιο, αναδεικνύουμε θέματα όπως η διαχείριση φαρμάκων, η συμμόρφωση ασθενών με τη θεραπεία και η γεφύρωση διαπολιτισμικών διαφορών για θέματα υγείας, μέσω εκπαιδευτικού υλικού και σεμιναρίων σε επαγγελματίες υγείας και κοινωνικά ευπαθείς ομάδες.

Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, έχουμε αναπτύξει τα ακόλουθα τεχνολογικά εργαλεία: 

1. Το 2016, αναπτύξαμε την πρώτη μας ενημερωτική ιστοσελίδα για την ενημέρωση του ευρέος κοινού και πιθανών υποστηρικτών για το έργο της οργάνωσης. Το 2018, κάναμε μια ριζική αναβάθμισή της δημιουργώντας έναν διαδραστικό χάρτη με όλα τα σημεία δωρεάς φαρμάκων και προσθέτοντας επιπλέον δυναμικές λειτουργίες, όπως προβολή των φαρμακευτικών αναγκών συνεργατών.
2. Το 2016, αναπτύξαμε την πρώτη εφαρμογή μας, το MEDforALL για την υποστήριξη ιδιωτών στην δωρεά φαρμάκων. Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη σε iOS, web. 
3. Το 2018, αναπτύξαμε την εφαρμογή, MEDforNGOs, για την υποστήριξη κοινωφελών φορέων (κοινωνικών φαρμακείων, γηροκομείων, ΜΚΟ) που είτε χρειάζονται φάρμακα, είτε δωρίζουν φάρμακα. Η εφαρμογή επανασχεδιάστηκε το 2021 ώστε να προστεθεί η δυνατότητα δωρεάς και παροχής προϊόντων υγείας, όπως παραφάρμακα, υγειονομικό υλικό, ορθοπεδικά είδη, να χρησιμοποιηθούν καλύτερα τεχνολογικά εργαλεία και να βελτιωθεί το γραφικό περιβάλλον της (user interface & user experience). Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη σε όλους τους τύπους συσκευών (web, iOS, android) και μέχρι σήμερα εξελίσσεται συνεχώς. 
4. Το 2019, αναπτύξαμε την εφαρμογή MEDforU, για την υποστήριξη ιδιωτών που ανήκουν σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες να βρίσκουν κοινωφελείς φορείς που μπορούν να τους διαθέσουν δωρεάν τα φάρμακά τους. Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη σε όλους τους τύπους συσκευών (web, iOS, android) και μέχρι σήμερα εξελίσσεται συνεχώς. 
5. Το 2020, αναπτύξαμε την εφαρμογή GIVMED Analytics, ένα εσωτερικό εργαλείο για την συγκέντρωση και ανάλυση δεδομένων απ΄όλες τις παραπάνω εφαρμογές, με στόχο την καλύτερη υποστήριξη κάθε ομάδας-στόχου. 
6. Το 2020, φτιάξαμε την πρώτη open source υπηρεσία (lightweight microservice server application) με δύο βασικές λειτουργίες (Scheduling http requests, URL shortening). Σκοπός της υπηρεσίας είναι η αποσύνδεση των παραπάνω 2 λειτουργιών από την κύρια εφαρμογή, μειώνοντας την πολυπλοκότητά της και προσφέροντας μεγαλύτερη ευελιξία.
7. Τέλη του 2021, δημιουργήσαμε το MEDforHOSPs, μια παραλλαγή του MEDforNGOs, με στόχο την υποστήριξη δημόσιων νοσοκομείων και κέντρων υγείας στην παραλαβή φαρμάκων από κοινωφελείς φορείς του δικτύου GIVMED.
8. Το 2021, ξεκινήσαμε την ανάπτυξη των πρώτων ψηφιακών παιχνιδιών, με στόχο την εκμάθηση χρήσιμων πληροφοριών σχετικά με το φάρμακο και το εμβόλιο για παιδιά Πέμπτης και Έκτης δημοτικού. 

Για την υλοποίηση των παραπάνω εργαλείων, έχουμε μια εσωτερική ομάδα προγραμματιστών, εθελοντών και εξωτερικών συνεργατών. Οι γλώσσες προγραμματισμού και τα τεχνολογικά εργαλεία που έχουμε χρησιμοποιήσει είναι Django, Vue,js, js, python, Docker, html, css-scss, Node.js, SQL, GDevelop game engine.

Εκτός από τα εργαλεία που αναπτύξαμε, χρησιμοποιούμε και μια πληθώρα άλλων εργαλείων για την εσωτερική οργάνωση της ομάδας και των προγραμμάτων που υλοποιούμε: 

1. Google Workspace: Συμμετέχουμε στο ανοιχτό πρόγραμμα Google for Nonprofits, αξιοποιώντας google docs (όλα τα αρχεία μας βρίσκονται online προσβάσιμα απ΄όλη την ομάδα), google calendar και φυσικά το gmail.
2. Asana: Χρησιμοποιούμε αυτό το εργαλείο project management, για την σωστή παρακολούθηση όλων των προγραμμάτων μας και των εργασιών που κάνει κάθε μέλος της ομάδας. 
3. Slack: Χρησιμοποιούμε αυτό το εργαλείο για την άμεση επικοινωνία της ομάδας, έχοντας αναπτύξει ξεχωριστά κανάλια για τα κύρια θέματα που αφορούν την οργάνωση.
4. Podio: Χρησιμοποιείται για την καταγραφή και διαχείριση όλων των πληροφοριών για τους συνεργάτες μας. 

Εκτός από τα παραπάνω εργαλεία, χρησιμοποιούμε αρκετά ακόμα, όπως επιπλέον εργαλεία της Google (Analytics, Ads, Trends, Keyword Planner, Meet, Tag Manager), Figma, Canva, Sentry, Meta (Business Manager, Ad Manager, Business Suite, Creator Studio), Zoom, Linktree, Later, Bitly, Mailchimp, Tally, GitLab, Adminer, SQL Workbench, Visual Studio Code, Postman, Inspectlet, Linode.

Τα σημαντικότερα μαθήματα που έχουμε πάρει κατά την διάρκεια των έξι χρόνων ανάπτυξης λογισμικού είναι τα ακόλουθα: 

1. Η ανάπτυξη τεχνολογικών εργαλείων δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός! Όταν αναπτύξαμε το MEDforALL δώσαμε πιο πολύ έμφαση στο τεχνολογικό κομμάτι και όχι στις ανάγκες της ομάδας-στόχου.Η αποτελεσματικότητά της εφαρμογής, λοιπόν, ήταν περιορισμένη σε σχέση με αυτήν που έχει ο ηλεκτρονικός χάρτης ή ακόμα και η τηλεφωνική γραμμή που αναπτύξαμε στην πορεία. Βέβαια, η εφαρμογή αυτή ήταν που μας έδωσε μεγάλη ώθηση στα μέσα προβολής, διαγωνισμούς καινοτομίας και συνολικά στην εξεύρεση υποστηρικτών. 
2. Η ανάπτυξη τεχνολογικών εργαλείων έρχεται να αυτοματοποιήσει αποδεδειγμένα λειτουργικές διαδικασίες. Όταν αναπτύξαμε το MEDforNGOs, έχοντας μάθει από τα λάθη του MEDforALL, αρχικά κάναμε όλες τις διαδικασίες με πολύ απλά, δωρεάν εργαλεία (π.χ. μέσω email, excel, pdf) και αφού τις βελτιστοποιήσαμε, αποφασίσαμε να τις αυτοματοποιήσουμε δημιουργώντας το MEDforNGOs. Αυτή πλέον είναι η πάγια τακτική μας, που μας επιτρέπει να επεκτείνουμε γρήγορα την δραστηριότητά μας (με το ίδιο προσωπικό μπορούμε να εξυπηρετήσουμε από λίγους μέχρι εκατοντάδες χρήστες)
3. Η ανάπτυξη τεχνολογίας απαιτεί την επένδυση πολλών πόρων. Για την ανάπτυξη των παραπάνω εργαλείων έχουμε επενδύσει αρκετά χρήματα στο προσωπικό, εξωτερικούς συνεργάτες και σε κάποια τεχνολογικά εργαλεία. Μάλιστα, δεδομένου ότι άνθρωποι με αυτές τις δεξιότητες βρίσκονται σε μεγάλη έλλειψη στην αγορά εργασίας, τα κόστη αυξάνονται ακόμα περισσότερο. 
4. Η συντήρηση τεχνολογικών εργαλείων μπορεί να είναι όσο επίπονη είναι η ανάπτυξη τους. Κάθε εφαρμογή που αναπτύσσεται χρειάζεται τακτικές τεχνικές αναβαθμίσεις, καθώς πολλά από τα εργαλεία κάνουν βελτιώσεις λόγω κενών ασφαλείας ή άλλων θεμάτων. Η ομάδα προγραμματιστών πρέπει να επενδύει σταθερά χρόνο στην συντήρησή τους και η πρόκληση γίνεται ακόμα μεγαλύτερη όταν υπάρχουν αλλαγές στο προσωπικό και ένας νέος προγραμματιστής, πρέπει να κατανοήσει τι έχει γίνει από τους προηγούμενους. 
5. Η ανάπτυξη τεχνολογίας ενδιαφέρει τους υποστηρικτές, αλλά πολλές φορές δεν αντιλαμβάνονται τους πόρους που απαιτούνται. Τα κοινωφελή ιδρύματα, που είναι η κύρια πηγή χρηματοδότησής μας, αντιλαμβάνονται την αξία της ανάπτυξης τεχνολογικών εργαλείων, καθώς διασφαλίζουν την αυτοματοποίηση, σταθερή παροχή υπηρεσιών, ωστόσο πολλές φορές δεν αντιλαμβάνονται τα σημαντικά κόστη που απαιτούντα, κυρίως λόγω του αριθμού ανθρώπων που εμπλέκονται στην ανάπτυξή τους και το χρόνο που χρειάζονται για ανάπτυξη.

Ξεκινήσαμε ως μια καινοτόμα οργάνωση, που αξιοποιεί την τεχνολογία ως μέσο για την πρόσβαση ευπαθών ομάδων σε φάρμακα και αυτή η κουλτούρα έχει παραμείνει αναλλοίωτη στα έξι χρόνια δράσης μας, συμβάλλοντας σε σημαντικά αποτελέσματα, όπως τα φάρμακα και προϊόντα υγείας αξίας σχεδόν 4.000.000 ευρώ, που έχουμε σώσει με το δίκτυο των 153 κοινωφελών φορέων και 31 φαρμακευτικών εταιρειών. Ελπίζουμε και άλλοι κερδοσκοπικοί ή μη φορείς, να αξιοποιούν την τεχνολογία για να αντιμετωπίζουν σημαντικά κοινωνικά προβλήματα και όχι για να τα εντείνουν. 

*Ένα μεγάλο ευχαριστώ στο προσωπικό, στους εθελοντές, στους συμβούλους και στους εξωτερικούς συνεργάτες έχουν εμπλακεί αυτά τα χρόνια στην ανάπτυξη των παραπάνω εργαλείων: Αλέξανδρο Γεωργόπουλο, Βασίλη Αηδονόπουλο, Νίκο Φύτρο, Βασίλη Δήμο, Ανδρέα Στοκίδη, Αλέξανδρο Μεταξά, Ορέστη Γιαννακόπουλο, Γιάννη Σωτηρόπουλο, Ηλία Καρλή, Καλλιόπη Θεοχάρη, Νεφέλη – Μαρία  Καββαδά, Αντιγόνη Μοίρα, Γεωργία Ζαμπάρα, Σωτήρη Φωκέα.