«Η παιδική προστασία είναι ευθύνη της Πολιτείας»
Ερχόμαστε ως Πολιτεία και θέτουμε ξεκάθαρες προτεραιότητες. Τα παιδιά είναι για εμάς προτεραιότητα αδιαπραγμάτευτη. Η παιδική προστασία ήταν, είναι και θα είναι ευθύνη της Πολιτείας. Είναι δική μας ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι όλα τα παιδιά μεγαλώνουν ως παιδιά και έχουν τις ευκαιρίες που δικαιούνται, ιδίως όταν μιλάμε για παιδιά τα οποία φέρουν πολλαπλά τραύματα. Στην παιδική προστασία δεν χωρούν ημίμετρα. Οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων μάς έχουν καταδείξει την τεράστια ανάγκη θωράκισης του συστήματος της παιδικής προστασίας. Εξαρχής ρίξαμε το βάρος των προσπαθειών μας στην αποϊδρυματοποίηση με έναν πολύ συγκεκριμένο στόχο: να διασφαλίσουμε το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε παιδιού να μεγαλώνει μέσα σε μία οικογένεια με ασφάλεια, εξατομικευμένη φροντίδα και αγάπη. Καταγράψαμε όλα τα παιδιά που βρίσκονται εντός των ιδρυμάτων και τον Ιούλιο του 2020 θέσαμε σε λειτουργία το νέο σύστημα Αναδοχών και Υιοθεσιών. Απλό σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες, απόλυτα διαφανές, αντικειμενικό και κυρίως παιδοκεντρικό καθώς η όλη διαδικασία εξελίσσεται με αποκλειστικό γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού. Να βγάλουμε τα παιδιά από τα ιδρύματα. Το είπαμε και το κάνουμε πράξη. Βρήκαμε οικογένεια για τα 1100 παιδιά μέσα σε 1,5 χρόνο, δηλαδή για τα μισά από όσα διαμένουν σε ιδρύματα. Οι διαδικασίες πια είναι εξαιρετικά απλοποιημένες έτσι ώστε όταν θέλει κάποιος να γίνει ανάδοχος γονέας μέσα σε 6 μήνες μπορεί να έχει στην αγκαλιά του ένα παιδί. Στόχος μας είναι στο τέλος αυτής της δεκαετίας να εκλείψει εντελώς το μοντέλο ιδρυματικής φροντίδας, στηρίζοντας και ενδυναμώνοντας τον θεσμό της αναδοχής. Σε αυτή την κατεύθυνση θεσμοθετήσαμε μηνιαίο επίδομα αναδοχής για κάθε ανάδοχο από 325 ευρώ, διευρύναμε τα ηλικιακά όρια των υποψηφίων αναδόχων (συμπολίτες μας από 25 έως 75 ετών έχουν τη δυνατότητα να γίνουν ανάδοχοι) και διορθώσαμε μία κατάφωρη αδικία ετών, δίνοντας πλέον το δικαίωμα στην υιοθεσία και την αναδοχή σε φορείς του HIV και της ηπατίτιδας Β.
Τον Μάιο του 2022 θέσαμε για πρώτη φορά, επιτέλους, σαφείς κανόνες και προδιαγραφές για τις Μονάδες Παιδικής Προστασίας. Κανόνες και προδιαγραφές σημαίνουν έλεγχος, στελέχωση και κτιριακές υποδομές που διασφαλίζουν στο μέγιστο τα δικαιώματα των παιδιών. Θεσπίσαμε για πρώτη φορά την υποχρέωση των δομών που φιλοξενούν παιδιά να διαθέτουν Υπεύθυνο Προστασίας Ανηλίκων ο οποίος έχει το ακαταδίωκτο. Ο Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων έχει την ευθύνη να γνωστοποιεί στις αρμόδιες αρχές κάθε προφορική ή έγγραφη, επώνυμη ή ανώνυμη αναφορά περιστατικού κακοποίησης. Θέσαμε ως απαραίτητη -και αυτονόητη- προϋπόθεση το λευκό ποινικό μητρώο για όσους φροντίζουν τα παιδιά μας. Είναι αδιανόητο και εγκληματικό, άνθρωποι που έχουν καταδικαστεί για παιδεραστία να έχουν τη δυνατότητα να φροντίζουν παιδιά. Στο ελεγκτικό κομμάτι: για πρώτη φορά συστήσαμε, σε συνεργασία με την Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ), το Υπουργείο Υγείας και το Υπουργείο Δικαιοσύνης, μικτά κλιμάκια με τη συμμετοχή ιατρών, ψυχιάτρων και ιατροδικαστών, τα οποία έχουν ήδη διενεργήσει αιφνίδιους ελέγχους. Τα παιδιά ελέγχονται ένα ένα ώστε να διαλευκανθεί κάθε τυχόν υποψία για κακοποίησή τους. Παράλληλα με την ενίσχυση της αναδοχής και την έκδοση κανόνων λειτουργίας για τις Μονάδες Παιδικής Προστασίας, φτιάξαμε εκ του μηδενός και χρηματοδοτούμε εξ ολοκλήρου κι ένα νέο σύστημα αποϊδρυματοποίησης, προϋπολογισμού 8 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο αφορά σε 360 περίπου έφηβες και εφήβους άνω των 15 ετών που σήμερα ζουν σε ιδρύματα. Πρόκειται για το πρόγραμμα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης σε Διαμερίσματα. Τα διαμερίσματα βρίσκονται εντός αστικού ιστού και προσομοιάζουν -όσο γίνεται- σε συνθήκες οικογενειακού περιβάλλοντος. Θα έχουν το πολύ 6 παιδια και την κατάλληλη στελέχωση με κοινωνικούς λειτουργούς, φροντιστές και επιμελητές οι οποίοι θα φροντίζουν αλλά θα ενισχύουν και ψυχοκοινωνικά τους εφήβους.
Φυσικά, η επιτυχία ενός πολυεπίπεδου εγχειρήματος όπως αυτού της αποϊδρυματοποίησης, προϋποθέτει τη σύμπραξη πολλών παραγόντων και κυρίως την ενεργοποίηση και συνέργεια τόσο της ίδιας της κοινωνίας των πολιτών όσο και των οργανώσεων ιδίως εκείνων που προσφέρουν υπηρεσίες στην κοινότητα. Τα τρία χρόνια τώρα στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων έχουμε προσκαλέσει και διαβουλευτεί με φορείς της κοινωνίας των πολιτών καθώς είναι και αυτοί που αναδεικνύουν τη φωνή του πεδίου και την ανάγκη στην κοινότητα. Παραμένουμε ανοιχτοί στο να ακούσουμε κάθε είδους τεκμηριωμένη άποψη ή πρωτοβουλία και συνεχίζουμε έμπρακτα να στηρίζουμε τις πρωτοβουλίες και τις δραστηριότητες οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, είτε μέσω κρατικής χρηματοδότησης είτε μέσω άλλων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων, με στόχο να ενισχύσουμε και να βελτιώσουμε τη ζωή των παιδιών. Όλες και όλοι μαζί για τα παιδιά μας.
Δόμνα Μιχαηλίδου
Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
