Μια ιδιαίτερη χρονιά: περί συνηγορίας και συνεργασιών
Σωτήρης Πετρόπουλος Συνιδρυτής HIGGS
Το 2021 υπήρξε αναμφίβολα μια ιδιαίτερη χρονιά. Στο εξωτερικό περιβάλλον είδαμε την επιμονή της πανδημίας, τη μερική επιστροφή σε μια κάποια «κανονικότητα», ένα νέο θεσμικό πλαίσιο. Στο εσωτερικό αναδιαμορφώσαμε τα προγράμματά μας, ενισχύθηκε η ομάδα, ξεκινήσαμε νέες πρωτοβουλίες. Σίγουρα το τελικό πρόσιμο είναι θετικό, αν και πάντα υπήρχαν οι στιγμές της αμφιβολίας και, ναι υπάρχει και αυτό, της απογοήτευσης.
Προσωπικά, δε, το 2022 με βρίσκει πλουσιότερο σε εμπειρίες διαχείρισης ομάδας αλλά και συνεργασιών ευρύτερα και, ελπίζω, καλύτερο στη διαχείριση αυτών, ενώ σίγουρα υπάρχει μια πιο ξεκάθαρη αντίληψη της στρατηγικής του HIGGS. Μέρος αυτής της σαφέστερης θέσης προέρχεται από μια από τις κύριες επιτομές της δραστηριοποίησής μας το 2021ανάμεσα σε δράσεις advocacy/συνηγορίας και συνεργασιών με άλλες ΟΚοιΠ, ή μάλλον ΟΚοιΠ!
Τα τελευταία δύο χρόνια, έχουμε στρατηγικά κατευθυνθεί προς την ενίσχυση της προώθησης της ανάγκης οι ελληνικές ΟΚοιΠ να είναι πιο ενεργές σε ζητήματα συνηγορίας. Να στοχεύουν στη βελτίωση του (επιχειρησιακού) περιβάλλοντός τους μέσα από παρεμβάσεις στο θεσμικό επίπεδο ώστε σταδιακά αυτό να αλλάζει. Προς αυτήν την κατεύθυνση υλοποιούμε το έργο «AdvocatingforGood» (χρηματοδότηση από το ACF) αλλά και προχωρήσαμε στη δημιουργία τμήματος Συνηγορίας. Οι Αγγλοσάξωνες λένε ότι «timingiscrucial/everything» και εμείς το διαπιστώσαμε με τον πλέον πρακτικό τρόπο. Ενώ στελεχώναμε το νέο μας τμήμα, ερχόταν εκ νέου στην επιφάνεια, πλεόν με τρόπο επίσημο, το νομοσχέδιο (τότε, νόμος πλέον) για το οικοσύστημα των ΟΚοιΠ στην Ελλάδα. Για πρώτη φορά, η πολιτεία οργάνωνε ένα πλαίσιο συνολικής καταγραφής του χώρου και καθόριζε κριτήρια λογοδοσίας και διαφάνειας, ενώ επιχειρούσε να βάλει μια τάξη στο ζήτημα του εθελοντισμού. Ασχέτως της ιδεολογικής αφετηρίας του κυβερνητικού πονήματος, είχαμε από τη μια πλευρά μια κινητικότητα σε κάτι το οποίο οι περισσότερες οργανώσεις (μπορεί και όλες) θεωρούσαμε απαραίτητο καθώς και μια τρομερή ευκαιρία να δοκιμάσουμε τα αντανακλαστικά του οικοσυστήματος να συζητά, να κατανοεί και να δημιουργία προτάσεις έναντι ενός θεσμικού πλαισίου που αφορά σε όλους – ασχέτως αν επιθυμεί ο καθένας την ένταξή του σε κάποιο από τα δύο μητρώα/βάσεις ή όχι.
Τα αποτελέσματα πιθανώς γνωστά: πολλές ανθρωποώρες σε διαβουλεύσεις, συναντήσεις με κυβερνητικούς παράγοντες, τοποθετήσεις εκτός και εντός πλαισίου Βουλής, ένα βελτιωμένο, συγκριτικά με το αρχικό, κατά σημεία θεσμικό πλαίσιο για τις ΟΚοιΠ στην Ελλάδα. Πιο πολύ, όμως, αξίζει να σταθώ στο κείμενο με τις υπογραφές 303 φορέων της Κοινωνίας Πολιτών, ένα αποτέλεσμα που αν δεν κάνω λάθος δεν έχει προηγούμενο. Χτίζοντας πάνω σε πρωτοβουλίες παρελθόντων ετών και στη βάση μιας συνεργασίας μεταξύ εκπροσώπων δικτύων, άτυπων και μη, δημιουργήθηκε μια δυναμική ομάδα που κατέγραψε, ανέλυσε, έθεσε σε διαβούλευση (γιατί η Κοινωνία Πολιτών πρέπει να είναι όσο πιο ανοικτή και συμμετοχική γίνεται), και συγκέντρωσε υπογραφές σε ένα κείμενο-κοινή θέση. Υπογραφές από μικρές και μεγάλες οργανώσεις, από διαφορετικούς τομείς δραστηριοποίησης, τόσο από τα βασικά αστικά κέντρα όσο και από την περιφέρεια. Αν, δε, κοιτάξει κανείς τις προσπάθειες έναντι της αντίστοιχης πρωτοβουλίας της πολιτείας το 2014 θα αναγνωρίσει την ακόμα μεγαλύτερη δυναμική.
Η αποτελεσματικότητα της συνεργασίας σφυρηλατήθηκε από την αναγκαιότητα τοποθέτησης αλλά και ένα πιο συνεργατικό κλίμα εντός του χώρου μας, κάτι που σταδιακά γίνεται κεκτημένο (και θα πρέπει να διαφυλάξουμε). Από την πρωτοβουλία του Advocacyπου πολύ όμορφα περιγράφει η Μελίνα Σπαθάρη, την Πρωτοβουλία για το Κλίμα που «έχτισε» το BreakFreeto 2017, το πλήθος, πιο ενεργών από ποτέ θα πω, δικτύων όπως αυτό για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία ή το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας το οποίο μας αναλύει η Γαρυφαλλιά Αναστασοπούλου.
Η επιτομή που φέρνει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα το τι στοιχεία θα θέλαμε να είναι περισσότερα ή πιο ενεργά στο οικοσύστημά μας είναι αυτή η «ευκολότερη» υλοποίηση της συνεργασίας και της διεύρυνσης της βάσης υποστήριξης στο πλαίσιο ύπαρξης πλήθος δικτύων, άτυπων και θεσμικά κατοχυρωμένων, καθώς και οργανώσεις που υποστηρίζουν οριζόνται το οικοσύστημα όπως το τομεακό GIVMED ή το Μπορούμε, το εξειδικευμένο CommonGroundή το λίγο ευρύτερο HIGGS.
Παρατηρώντας, δε, άλλα οικοσυστήματα διεθνώς γίνεται εμφανής η ανάγκη παρουσίας τέτοιων φορέων που υποστηρίζουν άλλες οργανώσεις και δεν έχουν πάντα απευθείας επαφή με τελικούς ωφελούμενους. Στην πιο κλασσική τους μορφή αποτελούν δίκτυα, δευτεροβάθμιαιες και τριτοβάθμιαιες οργανώσεις, ενώ στην πιο σύγχρονη, συμπληρωματική, εκδοχή αποτελούν φορείς οι οποίοι οργανώνουν και συντονίζουν ορισμένες πλευρές της δραστηριοποίησης ομοειδών φορέων. Χρονικά, δε, ο πολλαπλασιασμός τους έρχεται αρκετά αργότερα από τη μεγένθυνση του χώρου, κατά τρόπο οργανικό.
Βάσει των ανωτέρω και αναγνωρίζοντας τη σημαντική προστιθέμενη αξία που δημιουργεί τόσο η συνηγορία όσο και η συνεργασία, θέτουμε ως στοιχείο της στρατηγικής μας να στηρίξουμε σχετικές πρωτοβουλίες και σχήματα, τόσο σε εκπαιδευτικό και συμβουλευτικό όσο και σε πιο πρακτικό επίπεδο. Έχουμε άλλωστε πολλαπλές προκλήσεις μπροστά μας για να μας κρατούν σε εστιασμένους και σε εγρήγορση.
