ΜΜΕ και Ο.Κοι.Π., μια ιδιαίτερη σχέση
Αναντίλεκτα ο όρος ΜΚΟ είναι, στην Ελλάδα τουλάχιστον, αρνητικά φορτισμένος. Κάνουν τόσο κακή δουλειά οι ελληνικές οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών; φυσικά και όχι. Έχει προλάβει η ελληνική κοινωνία να γνωρίσει την πλειονότητα αυτών και να έχει άποψη; εξαιρετικά αμφίβολο. Αν και οι αιτίες είναι αρκετές, στον πυρήνα βρίσκεται μια δυσάρεστη πραγματικότητα: σε πολλαπλά χρονικά σημεία, τουλάχιστον από το 2004 και ύστερα ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί από περισσότερο και λιγότερο γνωστά μέσα επικοινωνίας για να περιγράψει οικονομικές ατασθαλίες ατόμων που εμπορεύονται τον πόνο, που κάνουν πάρτι με κρατικά και άλλα χρήματα. Τηλεοπτικές εκπομπές έχουν καλέσει εκπροσώπους οργανώσεων σε “καιρούς σκανδάλων” οι οποίοι έχουν αποτύχει να δημιουργήσουν μια ισχυρή αντίθετη εικόνα, πως διαχειρίζεσαι άραγε εύκολα μια ομοβροντία (καταγγελτικών) ερωτημάτων που εκφράζονται με στόμφο και με την επίκληση σημείων τους ως δεδομένων; Αυτό που βλέπουμε είναι η αδυναμία του οικοσυστήματος των Ο.Κοι.Π. να διαχειριστεί την άσχημη πλευρά της επικοινωνίας.
Είναι, όμως, πάντα τα μέσα επικοινωνίας τόσο επιθετικά και αρνητικά διακείμενα; φυσικά και όχι. Δείτε σε τόσες εφημερίδες, περιοδικά, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, οργανώσεις να παρουσιάζονται και να τους δίνεται ένα πραγματικό, αν και ολιγόλεπτο, βήμα για να μιλήσουν για το έργο τους. Και πόσοι δημοσιογράφοι χτυπάνε την πόρτα κάποιου φορέα για να καταγράψουν την άποψή τους, όταν ερευνούν ένα πεδίο στο οποίο ο τελευταίος δραστηριοποιείται; Αλλά και αυτή η δημοσιότητα είναι εφήμερη – με τη διαφορά ότι η πρώτη, η αρνητική, ποτίζει περισσότερο απόψεις και αναπαράγεται ευκολότερα. Και εδώ μια ακόμα αδυναμία να διαχειριστούμε τη θετική πλευρά της επικοινωνίας.
Στο τεύχος αυτό του Civil Society Updates επιχειρούμε να ρίξουμε λίγο φως σε αυτό το, συχνά κρίσιμο, στοιχείο της λειτουργίας των Ο.Κοι.Π. Πως μπορείς να επικοινωνείς συχνότερα και πιο πετυχημένα τις δράσεις σου, όχι ως ένα ακριβοπληρωμένο (με χρόνο, χρήμα, και τα δύο) πυροτέχνημα διασημότητας αλλά ως μια στρατηγική προσέγγιση διαμόρφωσης μιας πιο ήπιας αλλά διαρκούς παρουσίας στα μάτια του κοινού σου; Και πως αυτό μπορεί να συμβεί με ένα τμήμα επικοινωνίας μισού ατόμου, συνολικού διαθέσιμου ετήσιου προϋπολογισμού για επικοινωνία όσο μια ασπρόμαυρη καταχώρηση ⅛ σε εφημερίδα δεύτερης κατηγορίας (αν έχεις χρήματα για κάτι τέτοιο) και την ελπίδα τα πανομοιότυπα, συχνά λίγο βαρετά, αργοπορημένα δελτία τύπου που στέλνεις σε γενικά info emails να δημοσιευτούν;
Αντίστοιχα, πως μπορείς να αναπτύξεις μια καλύτερη επικοινωνία όταν φοβάσαι τον δημοσιογράφο που θα σε καλέσει για πληροφορίες, το συζητάς 2-3 μέρες εσωτερικά για το αν θα ανταποκριθείς (αλλά ο δημοσιογράφος σε 1 ημέρα πρέπει να καταθέσει το κείμενο γιατί και στον δικό του κλάδο οι προθεσμίες είναι πάντα “χθες”), και όταν δεχτείς και δεν έχει λήξει η προθεσμία ζητάς απαραίτητα να σου στείλουν το κείμενο πριν δημοσιευτεί – με μερική επιτυχία εδώ, και συχνά την ένταξή σου στη λίστα των “περίεργων”, γιατί και άλλος θέλει να κλείσει γρήγορα το κομμάτι αυτό για να πιάσει το επόμενο.
Σε κάποια από τα άρθρα γνώμης που ακολουθούν θα βρει κανείς χρήσιμες συμβουλές, βέλτιστες πρακτικές και ιστορίες του πως η μια ή η άλλη πλευρά κατάφερε να “συναντηθεί” πετυχημένα με την άλλη. Αλλά πέρα αυτού η λέξη που μας αρέσει να λέμε συχνά στο HIGGS είναι αλήθεια, η λέξη “στρατηγική”, είναι πάλι αυτή που υπόσχεται τα περισσότερα, τουλάχιστον στο μεσοπρόθεσμο με μακροπρόθεσμο. Ας δούμε την επικοινωνία με όρους σκαλοπατιών, ας βάλουμε στόχους, μικρούς στην αρχή, και ας επενδύσουμε σε χρόνο – και ενίοτε σε χρήμα αλλά υπάρχουν και pro bono ευκαιρίες εκεί έξω.
Παράλληλα, όμως, ας πιάσουν και πιο έντονη δουλειά οι όποιες δευτεροβάθμιες οργανώσεις που θα έπρεπε με αιχμή του δόρατος τη δυνατότητα εκπροσώπησης μεγάλων ομάδων Ο.Κοι.Π. Να στηρίζουν μια ευρύτερη αλλαγή εικόνας των οργανώσεων ως σύνολο εντός της ελληνικής κοινωνίας. Κάποιες είναι αρκετά καινούργιες για να έχουν “πάρει μπροστά” και κάποιες άλλες αρκετά παλιές για να επιδείξουν καινοτόμες δράσεις αλλά η προώθηση του brand name Ο.Κοι.Π. θα έπρεπε να αποτελεί σημαντική προτεραιότητα.
Σημειώστε, άλλωστε, ότι ωριμότερα οικοσυστήματα από το δικό μας πέτυχαν τη μεγέθυνσή τους μέσα από την ενεργοποίηση της υποστήριξης (χρηματικοί πόροι, υλικοί πόροι, εθελοντικός χρόνος, τεχνογνωσία) από ένα πλατύ κομμάτι της κοινωνίας. Κάποια στιγμή οι διαθέσιμοι πόροι δεν θα φτάνουν (γιατί φτάνουν άλλωστε τώρα;) για να λειτουργούν όσα πρέπει από την πλευρά των οργανώσεων και θα χρειαζόμαστε εναγωνίως μια πιο υποστηρικτική ελληνική κοινωνία. Η βελτίωση του τρόπου διαχείρισης της επικοινωνίας από την πλευρά των οργανώσεων (θα) είναι κρίσιμης σημασίας προς αυτό.
Σωτήρης Πετρόπουλος, Συνιδρυτής HIGGS
