ΜΜΕ και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών: Μια σχέση που μπορεί να αποκτήσει τεράστια δυναμική
Στο περίπλοκο μωσαϊκό της σύγχρονης κοινωνίας, η συνεργασία ΜΜΕ και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών δεν είναι απλώς ευκταία αλλά διαδραματίζει καίριο ρόλο στη διαμόρφωση του δημόσιου λόγου, τη διαφάνεια και στην προώθηση θετικών αλλαγών. Αυτή η δυναμική σχέση, όταν καλλιεργείται αποτελεσματικά συμβάλλει αφενός στην πληρέστερη ενημέρωση, αφού μπορεί να αναδείξει κρατικές αυθαιρεσίες, διακρίσεις και ανισότητες σε βάρος μη προνομιούχων ατόμων και κοινωνικών ομάδων αλλά και βλαπτικές για το περιβάλλον και τον πλανήτη πολιτικές και πρακτικές, συνεισφέρει αποτελεσματικά αφετέρου στον αγώνα μια πιο ίση, δίκαιη και συμπεριληπτική κοινωνία.
Στο πλαίσιο της Ελλάδας, όπου η σύγκλιση των ΜΜΕ και της κοινωνίας των πολιτών αποκτά ολοένα μεγαλύτερη δυναμική, υπάρχει γόνιμο έδαφος ώστε να αναδειχθούν οι βέλτιστες πρακτικές και τα καινοτόμα εργαλεία που μπορούν να ενισχύσουν τον θετικό αντίκτυπο αυτών των συνεργασιών προσεγγίζοντας ευρύτερα ακροατήρια και πυροδοτώντας ουσιαστικές συζητήσεις. Δεν είναι, εννοείται, όλα ρόδινα – συμβαίνει συχνά οργανώσεις σαν αυτές, με πιο χτυπητό παράδειγμα εκείνες που δραστηριοποιούνται γύρω από το μεταναστευτικό-προσφυγικό, να στοχοποιούνται και να λοιδορούνται συστηματικά από διάφορα συντηρητικά έως ακροδεξιά κατά βάση ΜΜΕ, τα οποία συνήθως δεν μπαίνουν καν στον κόπο να επανορθώσουν όταν οι κατηγορίες αποδεικνύονται αβάσιμες.
Αναφορικά με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τα ΜΜΕ χρησιμεύουν ως ο κύριος αγωγός μέσω του οποίου μπορούν να περάσουν τα μηνύματά τους, να επιστήσουν την προσοχή σε μια σειρά πιεστικά πολιτικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, να τρέξουν επίσης εκστρατείες ευαισθητοποίησης με τα ΜΜΕ σε ρόλο χορηγών επικοινωνίας. Τα ΜΜΕ καθαυτά μπορούν να εξασφαλίσουν μέσω των οργανώσεων αυτών πρόσβαση σε αυθεντικές μαρτυρίες, ντοκουμέντα και άλλες πηγές πληροφόρησης, εμπλουτίζοντας την ποιότητα και την εγκυρότητα της δημοσιογραφικής έρευνας. Αυτό βέβαια δεν αφορά μόνο τα παραδοσιακά, συμβατικά ΜΜΕ – στην ψηφιακή εποχή, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν στην καλύτερη εκδοχή τους να αποτελέσουν ένα επίσης ισχυρό εργαλείο για τη διάδοση πληροφοριών, την κινητοποίηση των κοινοτήτων και την προώθηση του κοινωνικού διαλόγου.
Υπάρχουν βέβαια κι εδώ προκλήσεις. Στις ανοικτές κοινωνίες, η διατήρηση της δημοσιογραφικής ανεξαρτησίας έχει ζωτική σημασία τόσο για την ενημέρωση όσο και για την ίδια τη λειτουργία της δημοκρατίας, χρειάζεται λοιπόν να υπάρχουν κάποιες δικλείδες ασφαλείας αλλά και να ελέγχεται η εγκυρότητα και η αξιοπιστία τόσο των οργανώσεων καθαυτών όσο και των εκάστοτε πηγών. Οι οργανώσεις με τη σειρά τους χρειάζεται να είναι προσεκτικές στην επιλογή των μέσων με τα οποία συνεργάζονται ή πρόκειται να συνεργαστούν. Μια άλλη κοινή πρόκληση για τους δύο «εταίρους» είναι η εξεύρεση βιώσιμων πηγών εσόδων με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η αυτονομία και η ακεραιότητά τους.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα γόνιμης συνεργασίας ενός μέσου με πρόσωπα και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών το οποίο έλαβε μεγάλη δημοσιότητα και θα άξιζε να παρατεθεί εδώ είναι τα ανοικτά στο κοινό ετήσια συνέδρια της πρωτοβουλίας «The Upfront Initiative» για την ισότητα, τη συμπερίληψη, την ποικιλομορφία και την ορατότητα στον εργασιακό χώρο που διοργανώνουν από κοινού τα τελευταία χρόνια η Lifo – ένα δημοφιλές μέσο με εγνωσμένες ευαισθησίες σε ζητήματα ισότητας, ισονομίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων – και της εταιρείας επικοινωνίας Tsomokos. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που στοχεύει στην κατάρριψη των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων που εμποδίζουν την ισότιμη πρόσβαση στον εργασιακό χώρο ατόμων που αντιμετωπίζονται με καχυποψία λόγω φύλου, φυλής, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου, θρησκευτικών πεποιθήσεων, αναπηρίας κ.ά. με τη συμμετοχή γνωστών προσώπων από το χώρο της πολιτικής, του αθλητισμού και του θεάματος, έγκριτων δημοσιογράφων και ενεργών πολιτών. Στα δύο Συνέδρια που έχουν μέχρι σήμερα πραγματοποιηθεί, με το τρίτο να είναι ήδη στα σκαριά, δόθηκαν περισσότερες από εκατό ομιλίες πάνω σε διάφορες θεματικές σχετικές με το πεδίο, ενώ πολύ μεγάλη ήταν και η προσέλευση του κοινού – στο πρώτο μάλιστα που διεξήχθη τον Μάρτιο του ’22 παρέστη και απηύθυνε χαιρετισμό η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δείγμα του πόσο επιδραστικές μπορεί να είναι και σε θεσμικά πλαίσια τέτοιες πρωτοβουλίες.
Θοδωρής Αντωνόπουλος, Δημοσιογράφος
