Η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα ως μέρος της προσχολικής εκπαίδευσης

 

Χριστίνα Λυδία Σπυράτου

Παιδικός Σταθμός – Νηπιαγωγείο: Πετάει Πετάει

Καμιά φορά μας ρωτούν να περιγράψουμε με λίγα λόγια τη φιλοσοφία του «πετάει πετάει». Είναι ίσως η πιο δύσκολη ερώτηση, καθώς πρόκειται για ένα σχολείο που ακουμπά πάνω στις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου, και η αλήθεια είναι πως ο άνθρωπος του σήμερα είναι ατελείωτος, πολύπλευρος και συνεχώς μεταβαλλόμενος.

Ωστόσο ίσως η παρακάτω σκέψη να είναι αρκετά κοντά στη φύση του συγκεκριμένου σχολείου:
Σε κάθε μικρή ή μεγάλη γωνιά του «πετάει πετάει» εξελίσσεται από τα παιδιά συνεχώς μια μοναδική ιστορία ζωής. Και αν παρατηρήσει κανείς, όλες οι ιστορίες που δημιουργούνται αντανακλούν την κοινωνία, τις σχέσεις των ανθρώπων, τη δράση τους απέναντι στη φύση, τις αξίες της ζωής. Και κάπου εκεί εμείς αναρωτιόμαστε : Ποια κοινωνία θέλουμε πραγματικά να έχουμε; Πώς επιθυμούμε να δρούμε με τους υπόλοιπους ανθρώπους και τα πλάσματα αυτού του τόπου; Πώς ονειρευόμαστε τον πλανήτη γη; Ποιο είναι το νόημα και η ουσία της ύπαρξης;

Ανοίγοντας αυτιά, μάτια, διάθεση και καρδιά, κάθε άνθρωπος που υπάρχει μέσα στο “πετάει πετάει”, μεγάλος ή μικρός, δε μπορεί παρά να αντιληφθεί αμέσως ότι η ουσία της ύπαρξης είναι η συνύπαρξη. Από την πρώτη στιγμή που o άνθρωπος αρχίζει να αλληλεπιδρά, χρειάζεται να επικοινωνήσει, να παίξει, να μοιραστεί, να αγαπηθεί, να μιμηθεί, να “παρεήσει” και κατά τη γνώμη μας όλα αυτά τα χρειάζεται ως το τέλος της ζωής του. Δεδομένου ότι ο χρόνος ή καλύτερα το τέλος αυτού είναι η μοναδική σταθερά που γνωρίζουμε και κοινός παρονομαστής κάθε ανθρώπου, αξίζει ίσως κανείς να αναλογιστεί πώς θα τον χρησιμοποιήσει. Για εμάς το να δημιουργούμε ενταξιακά και συμπεριληπτικά περιβάλλοντα με γνώμονα τον σεβασμό στη μοναδικότητα του καθένα, τη διατήρηση της ελευθερίας και της δημοκρατίας και την προστασία του φυσικού κόσμου που μας φιλοξενεί και που τόσο έχουμε ταλαιπωρήσει, είναι τα γρανάζια ενός καλοκουρδισμένου εργαλείου που ονομάζεται σχολείο και η δική μας επιλογή στο πώς αξιοποιούμε τον χρόνο που μας δόθηκε στο σύμπαν.

Στην πράξη, και με βάση την παραπάνω συλλογιστική, ως δομή επιδιώκουμε συνεχώς να εμπλεκόμαστε και να σχετιζόμαστε με φορείς και οργανισμούς που στοχεύουν κι εκείνοι στην ίση και δίκαιη μεταχείριση των πλασμάτων και της φύσης. Τα παιδιά μας θυμούνται καλά τη μέρα που οι “Σκύλοι Οδηγοί Ελλάδος” επισκέφθηκαν το σχολείο μας μαζί με τους εκπαιδευτές και τους κατόχους τους, μας σύστησαν έναν καινούργιο κόσμο και μας παρακίνησαν να παρατηρούμε πάντα προσεκτικά το περιβάλλον. Έτσι, σύντομα καταλάβαμε τί μπορούμε να κάνουμε για να το διορθώσουμε. Όπως λένε τα παιδιά μας πια, δεν υπάρχει άνθρωπος με πρόβλημα, αλλά δρόμος με πρόβλημα, πεζοδρόμιο με πρόβλημα, κτήριο με πρόβλημα, μαγαζί με πρόβλημα, θέατρο με πρόβλημα, σούπερ μάρκετ με πρόβλημα, λεωφορείο με πρόβλημα. Και φυσικά εννοούν ότι ο άνθρωπος είναι σε θέση να κάνει τα πάντα αρκεί το περιβάλλον να φτιαχτεί ή να διορθωθεί γι’ αυτόν.

Βολτάροντας επίσης κάποιος στο σχολείο, σίγουρα θα ακούσει από κάποιο παιδί “Το πάρκο μας χρειάζεται νερό” ή “Πότε θα επισκεφθούμε το δάσος μας” ή “Έφτιαξα μια ταμπέλα για τον κήπο μας”. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια πρωτοβουλία του σχολείου να στηρίξουμε το πράσινο της πόλης. Σε συνεργασία με την “Οργάνωση Γη” τα παιδιά πριν λίγο καιρό φύτεψαν, πότισαν και έπαιξαν μέσα σε ένα καινούργιο μικρό πάρκο που δημιουργήθηκε πρόσφατα στη γειτονιά μας. Από τότε το προσέχουν είτε μαζί μας είτε με τους γονείς τους περνώντας από εκεί κι έχουν σχηματίσει την εντύπωση ότι είναι κατά κάποιον τρόπο δικό τους ή καλύτερα ότι έχουν αναλάβει να το κρατήσουν δροσερό και ζωντανό. Η “Οργάνωση Γη” φρόντισε να βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν την έννοια του “Πάρκου Τσέπης” και να δώσει μέσα από τα παιδιά φρέσκια πνοή στις γειτονιές, θυμίζοντας μας λίγο τις μακρινές αλλά τόσο αγαπημένες πολύβουες αλάνες.

Η επόμενη δράση που σύντομα έρχεται προβλέπει έναν πολυπολιτισμικό αέρα που θα φυσήξει προς τα μέρη μας. Τα παιδιά μας πρόκειται να γνωρίσουν διάφορα μέρη του κόσμου και τις ανάγκες τους, μέσα από τους “Γιατρούς Χωρίς Σύνορα”, καθώς εξαιρετικοί εκπρόσωποι του φορέα έχουν οργανώσει να μας επισκεφθούν. Μέσα από βιωματικά παιχνίδια και εργαστήρια θα μπούμε για λίγο στα παπούτσια του άλλου, θα προσπαθήσουμε να τον καταλάβουμε, να τον κατανοήσουμε και τελικά να συμβάλλουμε στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής του.

Στο “πετάει πετάει” πιστεύουμε σθεναρά ότι η αλληλεγγύη, η αγάπη και η δράση απέναντι στη ζωή είναι τα βασικά εργαλεία που χρειάζονται τα μικρά παιδιά για να κατανοήσουν έννοιες όπως δημοκρατία, ελευθερία και δικαιοσύνη, αξίες με τις οποίες ονειρευόμαστε να πορεύεται τούτος ο κόσμος.

Οι συνεργασίες με φορείς που προάγουν την συμπερίληψη και τον σεβασμό απέναντι στον άνθρωπο και το περιβάλλον, είναι για εμάς αναγκαίες, καθώς αναγκαία είναι και η λύση που τα ίδια τα παιδιά προτείνουν: “Να φτιάξουμε μια γη με ανθρώπους που όλοι γελάνε γιατί ο ένας προσέχει τον άλλον”
Και αναρωτιόμαστε.

Μήπως να αφήσουμε τα πολλά λόγια και να ακούσουμε καλύτερα τα παιδιά;