Πώς η Οδύσσεια ξεκλείδωσε τον κόσμο των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων

Η Οδύσσεια είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που υποστηρίζει τους νέους ευάλωτους ανθρώπους, να έχουν πρόσβαση σε ευκαιρίες απασχόλησης στην κοινωνία. Παρέχουμε εξατομικευμένη επαγγελματική κατάρτιση και κατάρτιση δεξιοτήτων ζωής σε συνδυασμό με υπηρεσίες απασχολησιμότητας που γεφυρώνουν τους νέους με τον κόσμο της εργασίας και τους δίνουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους.

Το όραμά μας είναι να οικοδομήσουμε έναν κόσμο όπου όλοι οι νέοι θα ευδοκιμούν αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητές τους και η αποστολή μας να διασφαλίσουμε ότι οι νέοι έχουν ίσες ευκαιρίες στην κοινωνία, αξιοποιώντας τη δύναμη της γνώσης για απασχόληση και προσωπική ανάπτυξη.

Ξεκινήσαμε την υλοποίηση των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων περίπου πέντε χρόνια πριν με το πρώτο της Horizon2020. Από τότε, υλοποιούμε περισσότερα από οκτώ έργα (Erasmus+ και Horizons). 

H χρηματοδότηση της ΕΕ μας έχει δώσει τη δυνατότητα να διερευνήσουμε καινοτόμες προσεγγίσεις και μεθοδολογίες στην κατεύθυνση και την αποστολή μας, οι οποίες διαφορετικά θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο εάν όχι ανέφικτο να χρηματοδοτηθούν. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ενός έργου που συντάξαμε φέτος σχετικά με τη χρήση τεχνολογίας Εικονικής Πραγματικότητας (Virtual Reality – VR) στην Τεχνική Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Η έρευνα και ανάπτυξη, η αξιοποίηση υπαρχόντων καλών πρακτικών και μεθοδολογιών, η απόκτηση του κατάλληλου εξοπλισμού αλλά και η δυνατότητα πιλοτικών εφαρμογών αποτελούν δραστηριότητες που πιο δύσκολα μια οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών (ΚτΠ) θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει διαφορετικά, ιδιαίτερα για έργα καινοτόμα, στα πρώτα στάδιά τους.

Η Οδύσσεια, λοιπόν, προσπαθεί να αξιοποιεί και αντιμετωπίζει τις ευκαιρίες ευρωπαϊκής χρηματοδότησης ως ένα κομβικό σκαλοπάτι για την έρευνα και ανάπτυξη τομέων, εργαλείων και μεθοδολογιών.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως τα Ευρωπαϊκά προγράμματα δεν αναπτύσσουν την εκάστοτε οργάνωση μόνο μέσω της πρακτικής χρηματοδότησης. Οι διεθνείς συνέργειες που απαιτούνται στα πλαίσιά τους, η ανταλλαγή γνώσεων και εργαλείων, η έρευνα αλλά και η εικόνα του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι που αποκρυσταλλώνεται, συμβάλλει εξίσου στην ανάπτυξη της οργάνωσης, τη διεύρυνση των οριζόντων της και το δυναμισμό της.

Οι βασικές χρηματοδοτικές προκλήσεις της Οδύσσειας, μάλλον δε διαφέρουν ιδιαίτερα από αυτές μιας ελληνικής οργάνωσης της ΚτΠ. Η εξασφάλιση μακροχρόνιων χρηματοδοτήσεων είναι ιδιαίτερα δύσκολη και συνήθως θα εξασφαλιστεί μετά την επιτυχημένη συνεργασία των πρώτων ετών, χωρίς αυτό να αποτελεί ασφαλιστική δικλείδα μιας και πολλά ιδρύματα δεν επιθυμούν τις μακροχρόνιες συμπράξεις. Αυτό θέτει την οργάνωση σε μια συνεχή διεκδίκηση εξασφάλισης χρηματοδοτήσεων για τη βιωσιμότητά της. 

Το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν αποτελεί αναπτυσσόμενη χώρα ούτε έχει να αντιμετωπίσει κάποια “κρίση” (βλέπε προσφυγικό), καθιστά πολλούς διεθνείς δωρητές λιγότερο ενδιαφερόμενους στα προβλήματα που προσπαθούμε να απευθύνουμε. Η κατάσταση αυτή επιβαρύνεται επιπλέον όταν πληθυσμό-στόχο του έργου δεν αποτελούν οι ομάδες που αυτόματα συγκινούν τον άνθρωπο, όπως τα παιδιά, και όταν η επικοινωνιακή στρατηγική της οργάνωσης δεν εμμένει στον πόνο των ανθρώπων που προκαλεί μεγαλύτερη συγκίνηση, θλίψη και καμιά φορά και τύψεις στον ακροατή. Ωστόσο, και η ελληνικές τοποθετήσεις δεν είναι οι βέλτιστες. Τόσο, οι Έλληνες όσο και το Ελληνικό κράτος δεν έχουμε αναπτύξει σχέσεις εμπιστοσύνης και υποστήριξης των οργανώσεων της ΚτΠ. Δεν είναι τυχαίο πως βρισκόμαστε στις χαμηλότερες θέσεις σε έρευνες αναφορικά με τις ατομικές δωρεές (βλέπε CAF World Giving Index) σε παγκόσμιο επίπεδο. Ομοίως, οι χρηματοδοτήσεις του ελληνικού κράτους είναι ταυτόχρονα πολύ περιορισμένες και γραφειοκρατικά στριφνές και δύστροπες στη διαχείρισή τους, εν τέλει δυσχαιρένοντας την πρόσβαση σε όσες οργανώσεις δεν έχουν την εμπειρία ή/και το ανθρώπινο δυναμικό για τη διαχείρισή τους.

Τι κάνουμε λοιπόν;

Στην Οδύσσεια, προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε και να αναπτύξουμε ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο πηγών εσόδων, ώστε να μετριάσουμε το ρίσκο. Ιδρύματα εθνικά και διεθνή, ευρωπαϊκά/θεσμικά προγράμματα, υπηρεσίες CSR σε εταιρείες και ανάπτυξη συστήματος ατομικών δωρεών αποτελούν τα κανάλια της χρηματοδοτική βάσης της Οδύσσειας. Τα Ευρωπαϊκά προγράμματα, συχνά αφορούν δυετείς ή τριετείς χρηματοδοτήσεις συμβάλλοντας τόσο στη διαφοροποίηση όσο και στη βιωσιμότητα της οργάνωσης.

Ταυτόχρονα, επενδύουμε στη δημιουργία σχέσεων με το οικοσύστημα στο οποίο ανήκουμε. Όσο σημαντική είναι η ποιότητα της δουλειάς μας, άλλο τόσο είναι η συστηματική επικοινωνία και εμπλοκή των δωρητών μας στα έργα μας, η διατήρηση ανοιχτής επικοινωνίας και η διασφάλιση της μέγιστης δυνατής διαφάνειας. Τείνουμε να ξεχνάμε πως αποτελούν καίρια ενδιαφερόμενα μέρη που επιθυμούν να συσχετιστούν με εμάς και τις δράσεις μας. Στην ίδια κατεύθυνση οι συνεργασίες με άλλες οργανώσεις της ΚτΠ αποτελούν πολύ καλή πρακτική, διότι εξορισμού δεν υπάρχουμε μόνοι μας στο πλαίσιο που λειτουργούμε και οι συμπράξεις ενισχύουν το έργο, τα αποτελέσματά του αλλά και την διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων.

Με αυτό τον τρόπο καταφέρνουμε να πετυχαίνουμε ενδυνάμωση και ενίσχυση της συμπερίληψης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων στην Ελληνική κοινωνία, μέσω της παροχής επαγγελματικής κατάρτισης και της διασύνδεσής τους με την αγορά εργασίας. Μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 3.500 είναι οι συμμετέχοντες των προγραμμάτων μας, ενώ από όσους έχουν τις λάβει υπηρεσίες διασύνδεσης με την αγορά εργασίας (1.500) περισσότεροι από 650 έχουν βρει δουλειά (45%). 

Η ενδυνάμωση, η κατάρτιση και η εύρεση εργασίας αποτελούν σημαίνοντες παράγοντες κοινωνικής ενσωμάτωσης για τα άτομα, αλλά η σχέση δεν είναι μονοσήμαντη. Η κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού σε τομείς που η ζήτηση εργασίας πλεονάζει της προσφοράς φέρει άμεσο όφελος στις Ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν πρόσβαση σε άρτια καταρτισμένο προσωπικό. Η σύμπραξη αυτή έχει βελτιώσει την οικονομική συνθήκη και των δυο μερών αλλά και την κοινωνική γεφύρωσή τους, μειώνοντας τις προκαταλήψεις, το ρατσισμό και την κοινωνική απομόνωση. Η συμμετοχή μας σε Ευρωπαϊκά προγράμματα, μας έδωσε τη δυνατότητα να φτάσουμε σε ακόμα μεγαλύτερους πληθυσμούς με τα καταλληλοτερα μέσα εκπαίδευσης. 

Αν έπρεπε να δώσουμε μια συμβουλή σε άλλες Ο.Κοι.Π θα λέγαμε παρακολουθείστε ημερίδες διδικτυακά ή ακόμη καλύτερα από κοντά, μιλήστε με άλλες οργανώσεις του εσωτερικού και του εξωτερικού, ρωτήστε και ζητήστε συμβουλές. Οι πρώτες προτάσεις, τα πρώτα 1-2 χρόνια μπορεί να φαίνονται ταπεινών αποτελεσμάτων αλλά κάθε επόμενη δικτύωση και υποβολή αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες έγκρισης και η εξέλιξη είναι μάλλον γεωμετρική. Η εξωστρέφεια της οργάνωσης, η παρακολούθηση των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων και προτεραιοτήτων αποτελούν μια επένδυση, ωστόσο για την Οδύσσεια αυτή η επένδυση αποτέλεσε την πόρτα για να μπει στον κόσμο των Ευρωπαϊκών Χρηματοδοτήσεων.

Το όραμα της Οδύσσειας είναι μια ΚτΠ πιο δεμένη, που δε φοβάται τις συνεργασίες αλλά τις διεκδικεί. Είναι ανοιχτή να μοιραστεί, να μάθει και να συνηγορήσει για όσα μάχεται. Μια ΚτΠ που κοιτάει στο μέλλον, καινοτομεί, παίρνει ρίσκα και επιθυμεί να δράσει με σεβασμό και ειλικρίνεια σε όλο το οικοσύστημα τόσο σε Ελληνικό όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Εμμανουέλα Σολδάτου

Fundraising Coordinator Odyssea