Συνεργασίες & δικτύωση

Το ζήτημα των αποδοτικών συνεργασιών και της αποτελεσματικής δικτύωσης είναι πολύ ευρύ και μπορεί να προσεγγιστεί από πολλές πλευρές. Τα θέματα που παρουσιάζονται στο παρακάτω άρθρο επιχειρούν να απαντήσουν στις ακόλουθες ερωτήσεις:

• Ποια τα οφέλη των συνεργασιών για μια ΟΚοιΠ; Γιατί να συνεργαστούμε;
• Πού μπορούμε να βρούμε εταίρους;
• Πώς επιλέγουμε συνεργάτες και συνεργασίες;
• Τι πρέπει να προσέξουμε για μια επιτυχημένη σύμπραξη;

Οφέλη

1. Υποστήριξη/Τεχνογνωσία/Πρόσβαση στη γνώση
Μέσα από τη δικτύωση και τις συνεργασίες, μας δίνεται η ευκαιρία να ανταλλάξουμε καλές πρακτικές και πολύτιμη τεχνογνωσία. Είναι δεδομένο ότι δεν μπορούμε να είμαστε καλοί σε όλα, οπότε μέσα από μια εποικοδομητική σύμπραξη μπορούμε να συμπληρώσουμε τα κενά μας, είτε σε επίπεδο γνώσεων είτε εμπειρίας. Με αυτό τον τρόπο γινόμαστε πιο αποτελεσματικοί, καθώς μοιράζονται οι αρμοδιότητες και αποφεύγονται οι αλληλοεπικαλύψεις. Τέλος, μέσα από τις εποικοδομητικές συνεργασίες, κατανοείται καλύτερα το έργο και οι αντίστοιχες ανάγκες, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι κίνδυνοι και η πιθανότητα λαθών.

Στο πλαίσιο μιας συνεργασίας, η υποστήριξη μπορεί να είναι πολλών και διαφορετικών ειδών, όπως ο συν-σχεδιασμός προγραμμάτων, η παραχώρηση χώρου, η παροχή εξοπλισμού, η προσφορά υπηρεσιών, η επικοινωνία και η προώθηση του έργου, και πολλά άλλα.

2. Advocacy
Αν θέλουμε να ακουστεί η φωνή μας και να αυξήσουμε τον κοινωνικό μας αντίκτυπο, πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας συμμετέχοντας σε δίκτυα ή δημιουργώντας νέα. Αν λειτουργούμε σε απομόνωση, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη μας το εξωτερικό μας περιβάλλον, κι αν είμαστε μόνοι μας, ως οργάνωση, και δεν αντιπροσωπεύουμε ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας, είναι πολύ δύσκολο να καταφέρουμε να έχουμε ισχυρό αντίκτυπο. Μέσα από τη δικτύωση, μας προσφέρεται η ευκαιρία να αξιώσουμε κοινωνικές αλλαγές ή να διεκδικήσουμε τα ζητήματα του ενδιαφέροντός μας με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, καθώς δεν είμαστε μόνοι μας, αντιπροσωπεύουμε ένα μεγαλύτερο μέρος των πολιτών, και η φωνή μας είναι πιο ισχυρή.

3. Χρηματοδοτήσεις
Αρκετά συχνά, παρατηρείται το φαινόμενο δύο μη κερδοσκοπικών οργανώσεων να δραστηριοποιούνται στην ίδια πόλη εστιάζοντας στο ίδιο αντικείμενο και να μην γνωρίζει η μία για το έργο και τις δράσεις της άλλης οργάνωσης. Από τη σχετική βιβλιογραφία προκύπτει πως όταν ο κάθε εταίρος συνεισφέρει με τη δική του εξειδικευμένη γνώση και τους δικούς του πόρους στην υλοποίηση ενός προγράμματος, ο αντίκτυπος είναι όχι μόνο ποιοτικά καλύτερος, αλλά και πολλαπλασιάζεται. Το συνολικό αποτέλεσμα της συνεργασίας είναι σαφώς μεγαλύτερο από το άθροισμα των αποτελεσμάτων που μπορεί να φέρει η κάθε οργάνωση όταν δραστηριοποιείται μόνη της. Οι δωρητές κι οι χορηγοί το γνωρίζουν και ακριβώς γι’ αυτό το λόγο συχνά προωθούν ή απαιτούν συνεργασίες μεταξύ των οργανώσεων. Σε κάθε περίπτωση, μια καλή συνεργασία εκτιμάται ιδιαίτερα από τα χρηματοδοτικά ιδρύματα και επομένως αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας μιας πρότασης χρηματοδότησης.

Πού μπορούμε να βρούμε εταίρους;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να εντοπίσουμε έναν εταίρο αρκεί να το κάνουμε οργανωμένα και με ξεκάθαρη πρόθεση. Τα συνέδρια/οι εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται αποτελούν μια εξαιρετική πηγή επαφών. Γνωρίζουμε εξαρχής ότι υπάρχει κοινό ενδιαφέρον για το θέμα της εκδήλωσης και οι συμμετέχοντες κατά πάσα πιθανότητα είναι εκεί, όχι μόνο για να παρακολουθήσουν τις ομιλίες, αλλά και για να δικτυωθούν. Πολύ συχνά, κυρίως για το δεύτερο. Στις μέρες μας το διαδίκτυο κάνει την αναζήτηση εταίρων πολύ πιο εύκολη, καθώς υπάρχουν συγκεκριμένες πλατφόρμες που έχουν δημιουργηθεί γι’ αυτό το λόγο. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό να βελτιώσουμε τις δεξιότητές μας στη χρήση του διαδικτύου και των κοινωνικών μέσων δικτύωσης και συγκεκριμένα στην αναζήτηση πληροφοριών γενικότερα. Μια ακόμη πηγή συνεργασιών είναι τα δίκτυα, τα οποία δραστηριοποιούνται σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα, τοπικά, εγχώρια, πανευρωπαϊκά, κλαδικά, κτλ. Μια απλή τακτική με εντυπωσιακά αποτελέσματα είναι η αναζήτηση πιθανών εταίρων από το διαδίκτυο (desk research). Μέσα από την αναζήτηση προκύπτει μια λίστα με τα σχετικά στοιχεία επικοινωνίας και προσεγγίζουμε τους φορείς μέσω ενός απλού και περιεκτικού email που παρουσιάζει τα προγράμματα, τις δράσεις, και την εμπειρία μας με μόνο ζητούμενο να μας γνωρίσουν και να μας έχουν υπόψη τους για μελλοντικές συνεργασίες. Παράλληλα, μια ακόμη απλή τακτική, αυτή της χιονοστιβάδας (snowball), κατά την οποία ζητάμε από τους παραλήπτες των email να προωθήσουν τις πληροφορίες σε όποια άλλη οργάνωση, φορέα, κτλ. αν κρίνουν ότι ενδεχομένως, να ενδιαφέρεται να γνωρίσει το έργο μας. Με αυτό τον τρόπο, οι πιθανότητες να βρούμε έναν ενδιαφερόμενο και κατάλληλο εταίρο αυξάνονται.

Επιλογή εταίρων

Όταν επιλέγουμε τους φορείς με τους οποίους θα συνεργαστούμε, αρχικά διερευνούμε τη συμβατότητα των δύο πλευρών, αν είμαστε «ευθυγραμμισμένοι» ως προς τις αξίες, τη φιλοσοφία, την προσέγγιση και τις δράσεις μας. Απαιτείται προσεκτικό συνταίριασμα αντικειμενικών στόχων.

Στη συνέχεια, πρέπει να εξετάσουμε αν ο υποψήφιος φορέας προσφέρει ίδιες, παρόμοιες ή διαφορετικές υπηρεσίες κι αν αυτές μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά με τις δικές μας. Για να καταλήξουμε και να πάρουμε την τελική απόφαση για μια συνεργασία, πρέπει να αξιολογήσουμε μια σειρά από παράγοντες που αλληλεπιδρούν, όπως η μείωση του κόστους ή του χρόνου υλοποίησης ενός έργου και τα οφέλη που θα προκύψουν για όλες τις πλευρές.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι πρέπει να αναγνωρίσουμε και να αποδεχτούμε πως είναι λογικό κι αναμενόμενο ο κάθε εταίρος να έχει και τους δικούς του στόχους αναμένοντας συγκεκριμένα οφέλη από τη συνεργασία. Το «κλειδί» της επιτυχίας είναι να διασφαλιστεί ότι οι επιμέρους στόχοι είναι αποδεκτοί (ακόμη και αν δεν μοιράζονται με τους άλλους εταίρους), ενώ παράλληλα, δεν έρχονται σε σύγκρουση με τον κοινό στόχο της συνεργασίας.

Τι πρέπει να προσέξετε;

1. Ξεκινήστε εγκαίρως την αναζήτηση συνεργατών και τη συμμετοχή σε δίκτυα ή τη δημιουργία νέων
Ξεκινήστε από νωρίς να «χτίζετε» το δίκτυο των συνεργασιών σας. Μην περιμένετε να βγει μια προκήρυξη για να ξεκινήσετε γιατί μπορεί να είναι αργά ή να μην δημιουργήσετε μια πραγματικά εποικοδομητική συνέργεια. Μια κακή συνεργασία μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα (π.χ. καθυστερήσεις), από αυτά που επιχειρεί να λύσει.

2. Εντοπίστε τα «δυνατά» σημεία του κάθε εταίρου
Αξιολογήστε τι έχει να προσφέρει ο κάθε εταίρος στη σύμπραξη. Όπως και κάθε άνθρωπος, έτσι και κάθε φορέας/οργάνωση διέπεται και φέρνει στη σύμπραξη διαφορετικές γνώσεις, δεξιότητες, εμπειρίες, πόρους, αξίες, κτλ. Προσπαθήστε να μοιράσετε τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα με τρόπο που να αξιοποιεί τα δυνατά σημεία κάθε εταίρου και με αυτό τον τρόπο, και το συνολικό αποτέλεσμα θα είναι καλύτερο, αλλά και ο κάθε εταίρος ξεχωριστά θα είναι ωφελημένος, αλλά και ικανοποιημένος (το τελευταίο έχει ιδιαίτερη αξία γιατί μια καλή συνεργασία είναι πιθανό να οδηγήσει και σε πολλές άλλες στο μέλλον).

3. Ξεκαθαρίστε και συμφωνείστε από την αρχή για το ρόλο, τις δραστηριότητες και τον προϋπολογισμό του κάθε εταίρου
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ξεκαθαρίσετε από την αρχή το ρόλο που θα αναλάβει ο κάθε εταίρος για να μην υπάρχουν σημαντικές διαφωνίες και συγκρούσεις στο μέλλον. Με όση περισσότερη ακρίβεια προσδιορίσετε τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα του κάθε φορέα, τόσο περισσότερο μειώνετε τις πιθανότητες διαφωνιών. Κατά τις αρχικές, θεωρητικές συζητήσεις είναι εύκολο να συμφωνήσουν τα ενδιαφερόμενα μέρη, αλλά όταν προκύπτουν ζητήματα που σχετίζονται με τον χρόνο, την ενέργεια, και αντίστοιχα τα χρήματα που θα λάβει ο κάθε φορέας, μια διαπραγμάτευση μπορεί να δυσκολέψει τη συμφωνία. Προσοχή, ό,τι συμφωνηθεί θα πρέπει να αποτυπωθεί εγγράφως (π.χ. μνημόνιο συνεργασίας).

4. Η σχέση με τους εταίρους είναι όπως κάθε σχέση, χρειάζεται φροντίδα
Αν συνεργάζεστε στο πλαίσιο ενός έργου με μεγάλη διάρκεια, π.χ. 2-3 χρόνια, είναι καλό να προγραμματίσετε κάποιες συναντήσεις με τους εταίρους. Αν δεν είναι εφικτό να βρίσκεστε από κοντά, μερικές συναντήσεις εξ’ αποστάσεως (π.χ. μέσω Skype), θα σας βοηθήσουν να γνωριστείτε καλύτερα με τους συνεργάτες σας, να εντοπίσετε και να αντιμετωπίσετε εγκαίρως, τυχόν προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Τέλος, όπως σε κάθε σχέση, το να μοιράζεσαι τις γνώσεις και τις εμπειρίες σου είναι σημαντικό για να δημιουργηθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αμοιβαιότητας.

5. Δεν είναι κάθε συνεργασία, μια καλή συνεργασία
Δεν υπάρχει λόγος να συνάψετε μια συνεργασία απλά και μόνο για να λέτε ότι συνεργάζεστε και επειδή μπορεί να απαιτείται από μια προκήρυξη ή να επιβραβεύεται από ένα ίδρυμα. Μια κακή συνεργασία κατά την οποία δεν συνεισφέρουν εξίσου ή βάσει της συμφωνίας όλοι οι εταίροι, υπάρχει κενό στην επικοινωνία, η ποιότητα της δουλειάς κάποιων εταίρων δεν είναι αυτή που πρέπει, κτλ. μπορεί να δημιουργήσουν μεγαλύτερο πρόβλημα κατά την έκβαση του έργου από αυτό που επιδιώκει να λύσει. Μια κακή συνεργασία μπορεί να προκαλέσει καθυστερήσεις και γενικότερα να επηρεάσει αρνητικά το τελικό αποτέλεσμα. Όπως αναφέραμε και παραπάνω, πρέπει να επιλέγετε προσεκτικά τους συνεργάτες σας.

Άρης Σούρας
Project Manager, Accelerator