Το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών και το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Erasmus+
Με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/817/20 Μαΐου 2021 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου θεσπίστηκε το Πρόγραμμα Erasmus+, για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό, για την χρονική περίοδο 2021-2027 και προϋπολογισμό 24.574.000.000,00 EUR. Το πρόγραμμα Erasmus+ αποτελεί συνέχεια των προηγούμενων ευρωπαϊκών προγραμμάτων για τους ίδιους τομείς Το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) είναι η Εθνική Μονάδα εφαρμογής του Προγράμματος Erasmus+ στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της εκπαίδευσης ενηλίκων τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια, για δε τον τομέα της νεολαίας η Εθνική Μονάδα εφαρμογής είναι το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ).
Ο γενικός στόχος του Προγράμματος Erasmus+ είναι, μέσω της δια βίου μάθησης, της εκπαιδευτικής, επαγγελματικής και προσωπικής ανάπτυξης των ατόμων, η συμβολή στην αειφόρο ανάπτυξη, στην δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, στην κοινωνική συνοχή, στην προαγωγή της καινοτομίας, καθώς και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και της ενεργού συμμετοχής στα κοινά. Η ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης αποτελεί το εργαλείο για τη διαμόρφωση ενός ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου εκπαίδευσης και αναπτύσσει την συνεργασία στις πολιτικές για τη νεολαία και την ευρωπαϊκή διάσταση στον αθλητισμό.
Το Πρόγραμμα ενισχύει και διευκολύνει την κινητικότητα για μαθητές όλων των κατευθύνσεων της σχολικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης – κατάρτισης, φοιτητές, εκπαιδευόμενους σε προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων και το διδακτικό προσωπικό αυτών, με σκοπό την αναβάθμιση και την έκθεσή τους αλλά και την απόκτηση νέων γνώσεων και δεξιοτήτων. Μέριμνα επίσης λαμβάνεται για την επέκταση της κινητικότητας στους νέους και ενήλικες που συμμετέχουν σε μη τυπικές μορφές μάθησης. Μορφές κινητικότητας ενδεικτικά είναι, η πρακτική άσκηση, η μαθητεία, οι ανταλλαγές νέων, οι σχολικές ανταλλαγές, η διδασκαλία ή η συμμετοχή σε δραστηριότητες επαγγελματικής αναβάθμισης, οι οποίες εν πολλοίς βασίζονται στις επιμέρους ανάγκες των διαφόρων τομέων και των ατόμων. Βασικό χαρακτηριστικό του «Erasmus+» είναι η υποστήριξη ευέλικτων και ανοικτών μαθησιακών ευκαιριών και κινητικότητας, όπως η εικονική, παρέχοντας τη δυνατότητα στα άτομα, ανεξαρτήτως κοινωνικοοικονομικής κατάστασης και προέλευσης, να αποκτούν και να βελτιώνουν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες τους, που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη των κοινωνικών τους ευκαιριών και για την συμπόρευσή τους με τους ταχέως εξελισσόμενους τομείς, όπως οι επιστήμες, η τεχνολογία, η μηχανική, τα μαθηματικά (STEAM), η κλιματική αλλαγή, η προστασία του περιβάλλοντος, η βιώσιμη ανάπτυξη και η τεχνητή νοημοσύνη. Στον τομέα της νεολαίας, υποστηρίζονται δραστηριότητες, εργαλεία και συστήματα για την κατάρτιση των ατόμων που ασχολούνται με τους νέους, την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης και τις δράσεις για τις οργανώσεις νεολαίας.
Επιπλέον, το Πρόγραμμα στηρίζεται στην αρχή ότι οι επενδύσεις στην κινητικότητα για όλους, ανεξάρτητα από την κοινωνική, οικονομική και γεωγραφική προέλευση και η ανάπτυξη καινοτόμων πολιτικών σε τομείς, όπως η εκπαίδευση, η κατάρτιση, η νεολαία και ο αθλητισμός, είναι καθοριστικής σημασίας για τη δημιουργία συνεκτικών κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς. Αυτό ήδη προβλέπεται στον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, σύμφωνα με τον οποίο κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα σε ποιοτική εκπαίδευση, κατάρτιση και διά βίου μάθηση, προκειμένου να καταστεί ενεργός και δημοκρατικός πολίτης, ο οποίος συμμετέχει αποτελεσματικά στις κοινωνικές διεργασίες. Ως εκ τούτου προβλέπονται υποστηρικτικές δράσεις για τη συμμετοχή των ατόμων που διαθέτουν λιγότερες ευκαιρίες, όπως μέτρα που αποσκοπούν στην καλύτερη και πιο στοχευμένη προσέγγιση, στην επικοινωνία, στην παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης, στις απλουστευμένες διαδικασίες, στην εξατομικευμένη οικονομική υποστήριξη και στην αυξημένη συνεργασία με μικρές οργανώσεις και οργανώσεις που εργάζονται με μειονεκτούντες εκπαιδευόμενους όλων των ηλικιών. Κατά συνέπεια, αναπτύσσονται σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο πολιτικές ένταξης, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες των ομάδων στόχων, όπως ενδεικτικά άτομα με αναπηρία και μετανάστες, και τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε χώρας. Το Πρόγραμμα συμβάλλει στη συμμετοχή όλων των ατόμων και ιδιαίτερα των νέων στη δημοκρατική ζωή της Ευρώπης και στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής ταυτότητας με προγράμματα συμμετοχής των πολιτών σε δημοκρατικές διαδικασίες, όπως με την υποστήριξη δράσεων που συμβάλλουν στην αγωγή του πολίτη και εκπαιδεύοντας τους να ασχοληθούν, να μάθουν και να συμμετέχουν στην κοινωνία των πολιτών και να ασχολούνται με τη χάραξη πολιτικών σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Διαχρονικά έχουν χρηματοδοτηθεί από το Erasmus+ ένας μεγάλος αριθμός προγραμμάτων υποψηφίων προτάσεων μη κυβερνητικών οργανώσεων, τα οποία στοχεύουν είτε στην ανάπτυξη της τεχνογνωσίας, είτε στην ευαισθητοποίηση, είτε στην παροχή υπηρεσιών προς τα μέλη τους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι κατά το έτος 2023 στους τομείς εκπαίδευσης, κατάρτισης και εκπαίδευσης ενηλίκων εγκρίθηκαν για χρηματοδότηση Erasmus+ τριάντα πέντε (35) προγράμματα μη κυβερνητικών οργανώσεων. Προγράμματα και δράσεις, οι οποίες όταν υλοποιούνται από μη κυβερνητικές οργανώσεις δημιουργούν οικονομίες κλίμακος συγκριτικά με την ανάληψη αυτών από το τυπικά δομημένο σύστημα διακυβέρνησης και τα οποία στοχεύουν σε άτομα και κοινωνικές δομές οι οποίες είναι ευκολότερα προσβάσιμες από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Μιχάλης Κουτσιλιέρης
Πρόεδρος του ΔΣ του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών
