Το Εργαστήρι Ειδικής Αγωγής ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ και τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα

Το Εργαστήρι Ειδικής Αγωγής ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ είναι ένα εξειδικευμένο κέντρο εκπαιδευτικής και επαγγελματικής κατάρτισης για ανθρώπους με ήπια και μέτρια νοητική αναπηρία στην Αθήνα. Το όραμα του είναι η ενδυνάμωση των ανθρώπων με νοητική αναπηρία, ώστε να γίνουν αυτόνομοι και ενεργοί πολίτες στο πλαίσιο μιας συμπεριληπτικής κοινωνίας. Για τον σκοπό αυτό, το ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ διερευνά και δημιουργεί τρόπους προσβασιμότητας στην κοινωνία και αναπτύσσει νέα εκπαιδευτικά εργαλεία, με τα οποία εμπλουτίζει το πρόγραμμα σπουδών που προσφέρει.

Το ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ επικεντρώνεται στους παρακάτω βασικούς πυλώνες δράσεων:

• Υποστηρίζει τους ωφελούμενούς στην επαγγελματική αποκατάστασή τους, μέσω της εκπαίδευσής τους στο Τμήμα Ένταξης στην Εργασία του ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ. 
• Προωθεί τα δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία, υποστηρίζοντάς τους στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους και εκπαιδεύοντας την κοινωνία να τα αναγνωρίζει ισότιμα.
• Συνοδεύει τους ανθρώπους με νοητική αναπηρία στο ταξίδι για την κατάκτηση της αυτονομίας τους, προσφέροντάς τους ένα πολύπλευρο εκπαιδευτικό πρόγραμμα και νέες εμπειρίες.
• Φροντίζει για τη διατήρηση των κεκτημένων δεξιοτήτων και της κοινωνικής ζωής των ωφελούμενων που ανήκουν στην τρίτη ηλικία.

Για την επίτευξη των στόχων του, το ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ συμμετέχει ανελλιπώς από ιδρύσεώς του σε περισσότερα από 20 ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης, ως εταίρος ή συντονιστής. Από την συμμετοχή του στα διαφορετικά προγράμματα, το ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ έχει αναπτύξει τη δικτύωσή του και έχει δημιουργήσει και διατηρήσει συνεργασίες με ομοειδείς φορείς παροχής υπηρεσιών, πανεπιστήμια, οργανισμούς-ομπρέλες, κοινωνικές επιχειρήσεις, νοσοκομεία, καλλιτεχνικούς φορείς και οργανισμούς της Κοινωνίας των Πολιτών στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Επιπλέον, στο πλαίσιο της υλοποίησης των προγραμμάτων, αλλά και ανεξάρτητων ανοικτών καλεσμάτων των κεντρικών ευρωπαϊκών οργάνων, οι επαγγελματίες του φορέα αναπτύσσουν και καταθέτουν προτάσεις πολιτικής, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών προς τους ωφελούμενους και την επίλυση επίκαιρων ζητημάτων, όπως η αποϊδρυματοποίηση, η πρόσβαση των ανθρώπων με αναπηρία στις υπηρεσίες υγείας, η εργασιακή τους αποκατάσταση, κ.ά. Ως εκ τούτου, το ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ συμβάλλει στον πολιτικό διάλογο ως συνομιλητής σε ευρωπαϊκό επίπεδο. 

Ακόμη ένας βασικός τομέας που χρηματοδοτεί η Ε.Ε. είναι οι έρευνες, στις οποίες το ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ συμμετέχει διαμορφώνοντας το περιεχόμενό τους, σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια, και διοχετεύοντάς τες στο ελληνικό δίκτυό του, ενισχύοντας έτσι την εκπροσώπηση της Ελλάδας στα τελικά ευρήματα. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στις έρευνες συμμετέχουν εθελοντικά και οι άνθρωποι με νοητική αναπηρία, έχοντας την δυνατότητα να εκπροσωπηθούν και να εκφράσουν οι ίδιοι τη γνώμη τους και τις ανάγκες τους. Οι έρευνες οδηγούν στην ανάπτυξη νέων μεθοδολογικών και εκπαιδευτικών εργαλείων, τα οποία ελέγχονται πιλοτικά από τους επαγγελματίες του ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, βελτιώνονται και ενσωματώνονται στο πρόγραμμα του φορέα. Τα ευρωπαϊκά προγράμματα προωθούν την συμμετοχή των ωφελούμενων στην ανάπτυξη των νέων εργαλείων με την μέθοδο της συμπαραγωγής (co-production/co-design methodology), ώστε οι νέες υπηρεσίες να είναι διαμορφωμένες «από εκείνους, για εκείνους». 

Αν και η συμμετοχή του ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ στα ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης είναι ως τώρα σταθερή, τα τελευταία χρόνια έχουν προκύψει νέες προκλήσεις, οι οποίες απαιτούν την εγρήγορση των φορέων που διεκδικούν χρηματοδότηση. Αρχικά, οι προτεραιότητες των χρηματοδοτήσεων είναι ευμετάβλητες, λόγω των εναλλασσόμενων ευρωπαϊκών αναγκών και κρίσεων. Η ευρωπαϊκή προσφυγική κρίση, η περιβαλλοντική αλλαγή και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχουν προσελκύσει δικαίως ένα μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών κονδυλίων, με αποτέλεσμα οι προσκλήσεις χρηματοδότησης άλλων δράσεων να μειώνονται. Επίσης, η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών προγραμμάτων απαιτούν ένα ποσοστό συγχρηματοδότησης από τους φορείς υλοποίησης των έργων, το οποίο κυμαίνεται στο 20% της συνολικής χρηματοδότησης. H συγχρηματοδότηση αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα συμμετοχής σε ένα έργο, καθώς οι φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών έχουν συνήθως περιορισμένο αποθεματικό και δυνατότητα κάλυψής της. Στις παραπάνω προκλήσεις προστίθενται συχνά οι απαιτητικές διαδικασίες υποβολής προτάσεων σε ορισμένες προσκλήσεις, ο συναγωνισμός μεταξύ των οργανώσεων που διεκδικούν τη χρηματοδότηση και η προσπάθεια επίτευξης της βιωσιμότητας των προγραμμάτων που ολοκληρώνονται, ώστε να αξιοποιούνται η γνώση και τα αποτελέσματα που έχουν παραχθεί. 

Η επιτυχής παρουσία ενός φορέα στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ο σημαντικότερος, ο οποίος αποτελεί βασική αρχή του ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, είναι η ανάπτυξη σταθερού και καθαρού οράματος και στρατηγικής, τα οποία να ενστερνίζονται όλοι οι εργαζόμενοι του φορέα. Η ανάγκη των οργανισμών να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους, τούς υποχρεώνει συχνά να κατευθύνονται από τις εκάστοτε ευκαιρίες χρηματοδότησης, με αποτέλεσμα να χάνουν την ταυτότητα και τον στόχο τους.  Η υπεράσπιση των αξιών ενός φορέα από το σύνολό του και η επιμονή στην επίτευξη των στόχων δημιουργεί σχέσεις εμπιστοσύνης με τους χρηματοδότες και τους συνεργαζόμενους φορείς και δίκτυα. Εξίσου σημαντική είναι η οικοδόμηση σταθερών και υγιών σχέσεων μεταξύ των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, ώστε να προωθείται η συνεργασία τους και η ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων. 

Το ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, μένοντας πιστό στο όραμά του για την εργασιακή συμπερίληψη των ανθρώπων με νοητική αναπηρία από το 1980, έχει δημιουργήσει το Τμήμα Ένταξης στην Εργασία, το οποίο στοχεύει στην εύρεση εργασίας στους συμμετέχοντες στο ταχύρρυθμο πρόγραμμα κατάρτισης ωφελούμενων σε προεπαγγελματικές και επαγγελματικές δεξιότητες. Ο Δημήτρης Τουρλίδας, επικεφαλής του Τμήματος Ένταξης στην Εργασία και Project Manager ευρωπαϊκών προγραμμάτων, δηλώνει ότι σκοπός του τμήματος είναι «οι συμμετέχοντες, με την ολοκλήρωση του προγράμματος, να βρουν την εργασία που τους αρέσει και τους ταιριάζει». Η συμμετοχή του ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ στα ευρωπαϊκά προγράμματα με αντικείμενο την εργασία και την επιχειρηματικότητα των ανθρώπων με αναπηρία, του έδωσε την ευκαιρία να αποκομίσει πολύτιμη εμπειρία και τεχνογνωσία από ευρωπαϊκούς φορείς στο μοντέλο της Υποστηριζόμενης Εργασίας, φτάνοντας στο σημείο να αναπτύξει το δικό του ανεξάρτητο τμήμα, σε συνέχεια της υπηρεσίας που λειτουργούσε εδώ και δεκαετίες στο φορέα. Το τμήμα, σε συμπαραγωγή με τους ωφελούμενους του ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, σχεδίασε σε μορφή easy-to-read και λειτουργεί την πλατφόρμα εύρεσης εργασίας ERGASIAMOU, η οποία συνδέει τους εργοδότες με τους υποψήφιους εργαζόμενους με νοητική αναπηρία στην Αττική και σύντομα σε όλη την Ελλάδα.

Τέλος, από την εμπειρία του ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ στην υλοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων, τη συμμετοχή του ως ιδρυτικό μέλος στο ΔΙΚΤΥΟ  και τη συνεργασία του με φορείς της Ελλάδας, έχει αναδειχθεί ότι οι ελληνικοί φορείς έχουν τις ικανότητες να εκπροσωπηθούν άξια σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Έχουν ικανώς καταρτισμένους επαγγελματίες και τη φαρέτρα τους γεμάτη από πρωτοβουλίες και καλές πρακτικές που εφαρμόζονται σε οργανωσιακό ή τοπικό επίπεδο και αποτελούν πρόσφορο έδαφος για scale-up σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Συνεπώς, αναμένουμε ότι η συμμετοχή των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών της Ελλάδας στις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες θα αυξάνεται τα επόμενα χρόνια, καθώς και η εκπροσώπηση των ανθρώπων με αναπηρία στα όργανα συμμετοχής πολιτών στον ευρωπαϊκό πολιτικό διάλογο. 

Αν επιθυμείτε να μαθαίνετε περισσότερα για τις δράσεις του ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, μπορείτε να ακολουθήσετε τα social media:

Website: https://eeamargarita.gr/ 

Facebook: https://www.facebook.com/eeamargarita

Instagram: https://www.instagram.com/eea_margarita/

Ευαγγελία-Χριστίνα Ανδρεάδη
Project Manager
Research, Development & Innovation Department
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ