Προς ένα θεσμικό πλαίσιο για τις ΟΚοιΠ

Οι περισσότεροι, και ειδικά οι παλαιότεροι, γνωρίζουν καλά τις αρνητικές συνέπειες της μη ύπαρξης ενός θεσμικού πλαισίου που να ορίζει σημαντικές παραμέτρους λειτουργίας των Μη Κερδοσκοπικών Οργανώσεων, ανάμεσα σε άλλα, προβληματική προβολή, στηλίτευση του χώρου, συχνές τριβές με κρατικές υπηρεσίες.

Θα έπρεπε να υπάρχει, λοιπόν, καθολική τοποθέτηση υπέρ ενός καλύτερα ρυθμισμένου πλαισίου το οποίο να ενισχύει τη διαφάνεια και να αναδεικνύει εν τοις πράγμασι το πολύτιμο έργο που προσφέρεται από το οικοσύστημα.

Ένα τέτοιο πλαίσιο θα πρέπει να βασίζεται σε κάποιες ελάχιστες, ξεκάθαρες κατευθύνσεις:

Α) Αναγνώριση του κρίσιμου ρόλου που διαδραμάτισε και διαδραμματίζει ο τομέας εντός της ελληνικής κοινωνίας

Ο χώρος, αν και ιδιαίτερα κρίσιμος για τη σταθερότητα εντός της ελληνικής κοινωνίας, ειδικά κατά τα δύσκολα χρόνια της κρίσης, έχει λοιδοριθεί από πολλούς εντός της πολιτικής σκηνής και του κράτους, σε όλα, δε, τα επίπεδα, τοπικό, περιφερειακό, εθνικό. Μια εισηγητική έκθεση που θα σημειώνει εμφατικά το απαραίτητο της παρουσίας και ενεργοποίησής μας, θα δίνει το μήνυμα ότι, κόντρα σε συχνές, αντίθετες αλλά και ταυτόχρονα εν πολλοίς ατεκμηρίωτες, τοποθετήσεις, οι ΟΚοιΠ στην Ελλάδα παρέχουν σημαντικό έργο.

Β) Διαμόρφωση ενός ενιαίου μητρώου το οποίο θα επικαιροποιείται

Τόσο σε ερευνητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο δεν υπάρχει ομοφωνία επί του ποιες ορίζονται ως ΟΚοιΠ και πόσες είναι. Αυτή η ασάφεια δεν διευκολύνει την ενιαία καταγραφή του χώρου, των δράσεων που υλοποιούνται, των τάσεων που υπάρχουν. Σποραδικές προσπάθειες, όσο καλοπροαίρετες και μεθοδικές και αν είναι, όπως αυτή του προγράμματος Χαρτογράφησης & Αξιολόγησης “ΘΑΛΗΣ Ι & ΙΙ”, δεν μπορούν να είναι ολιστικές αν δεν στηρίζονται στην υποχρέωση καταγραφής που μόνο το κράτος μπορεί να ορίσει.

Σημαντικό στοιχείο, δε, είναι αυτό της επικαιροποίησης ώστε να είμαστε σίγουροι ότι τα στοιχεία, φυσικά ελεύθερα προσβάσιμα στον καθέναν, είναι τα πλέον σύγχρονα.

Φανταστείτε πόσες λιγότερες επικαλύψεις, πόσες πιθανές συνεργασίες και διάχυση βέλτιστων πρακτικών θα μπορούσαν να υπάρξουν αν όλοι γνωρίζαμε όλους του χώρου.

Σκεφτείτε, ποιες οι δυνατότητες χάραξης στρατηγικής από την πλευρά του κράτους, ή έστω δικής μας πίεσης για χάραξη πολιτικών, αν υπήρχαν πληροφορίες για το οικοσύστημα και τις τάσεις εντός αυτού. Είτε αφορούν σε φορολογικά, είτε σε πρακτικά ζητήματα.

Γ) Ελάχιστη ρύθμιση του ζητήματος των εθελοντών

Αναντίρρητα, η αγωνία σε πιθανή επίσκεψη επιθεώρησης εργασίας σε μια ΟΚοιΠ που στηρίζεται από εθελοντές είναι μεγάλη. Η ελάχιστη ρύθμιση ώστε να προστατεύονται τόσο οι οργανώσεις, όσο και οι ίδιοι οι εθελοντές, ώστε ελεύθερα οι πρώτες να στηρίζονται και οι δεύτεροι να στηρίζουν.

Σκεφτείτε πόσο καλύτερο θα είναι ένα τέτοιο περιβάλλον, το οποίο ιδανικά θα προβλέπει την, δωρεάν, ασφαλιστική κάλυψη των εθελοντών. Πόσους δυνητικά θα κινητοποιήσει όταν θα είναι ξεκάθαρο το πλαίσιο και διαφανές το τι δικαιώματα και υποχρεώσεις έχει η κάθε πλευρά. Και άρα πόσο μεγαλύτερο έργο θα μπορούσε ο χώρος να παράγει προς όφελος ολόκληρης της κοινωνίας.

Όπως και σε προηγούμενη τοποθέτησή μου, οφείλω να σημειώσω ότι σε κάθε momentum που χτίζεται για τη δημιουργία ενός, όσο το δυνατόν πιο ενιαίου, θεσμικού πλαισίου, οφείλουμε ως τομέας να το στηρίζουμε, να τοποθετούμαστε και να προσπαθούμε να καθορίσουμε τα κύρια συστατικά του. Παλαιότερες προσπάθειες συνηθέστερα κινήθηκαν σε ένα πλαίσιο όπου η Κοινωνία Πολιτών τοποθετήθηκε ανακλαστικά – αν, όμως, ο χώρος βασίζεται στις αρχές της συμμετοχικότητας και της προσέγγισης «από τα κάτω προς τα πάνω», οφείλουμε να διεκδικούμε, σε όλες τις σχετικές πρωτοβουλίες, την τοποθέτησή μας και την όσο το δυνατόν πιο ισότιμη συμμετοχή μας.

Σωτήρης Πετρόπουλος,
Director, HIGGS