ΟΚοιΠ και συνηγορία, μια αναγκαιότητα
Δεν έχουμε τους πόρους, εδώ δεν προλαβαίνουμε να στηρίξουμε τον κύριο πληθυσμό-στόχο της οργάνωσής μας. Δεν έχουμε τεχνογνωσία. Εμείς δεν έχουμε πρόσβαση στα ΜΜΕ για να καταφέρουμε κάτι. Είμαστε μικρή οργάνωση. Στον φορέα μας, δυστυχώς, λείπει ένας καλός νομικός. Μα καλά, πώς να κάνω μια δράση συνηγορίας αν δεν τη χρηματοδοτεί κανείς;
Τα παραπάνω αποτελούν τις συχνότερες τοποθετήσεις που έχω καταγράψει όταν τίθεται το ζήτημα της συνηγορίας σε συζητήσεις με ΟΚοιΠ. Φυσικά, όλα τα παραπάνω εμπεριέχουν μεγάλες δόσεις αλήθειας, αγνοούν, όμως, ταυτόχρονα, σημαντικές παραμέτρους της συνηγορίας/advocacy. Και αν και πράγματι, όπως σημειώνουν και η κυρία Φωλά και ο κύριος Λαγανόπουλος στη δική τους τοποθέτηση στο τρέχον τεύχος του Civil Society Updates, το ελληνικό οικοσύστημα ΟΚοιΠ είναι ακόμα αρκετά φρέσκο και νέο για να μπορεί να επιδεικνύει δραστηριότητες συνηγορίας αντάξιες του μέσου ανεπτυγμένου οικοσυστήματος στη Δυτική ή Βόρεια Ευρώπη, οφείλουμε να επικοινωνούμε σε κάθε βήμα και με κάθε τρόπο την αναγκαιότητα να γινόμαστε όλο και πιο δραστήριοι στο σχετικό πεδίο.
Στο HIGGS έχουμε θέσει ως μια από τις προτεραιότητές μας την ενδυνάμωση του οικοσυστήματος ελληνικών ΟΚοιΠ στο πεδίο της συνηγορίας. Πέραν από τα καθιερωμένα σεμινάρια προς τις ωφελούμενες οργανώσεις των προγραμμάτων μας, έχουμε ως «ναυαρχίδα» της παρέμβασής μας, μαζί με τους εταίρους μας, το έργο «Non-profits & Media Advocating for Good!» το οποίο χρηματοδοτείται από το Active Citizens Fund. Μέσω του σχετικού έργου φέρνουμε σε επαφή οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών με δημοσιογράφους για την ανάληψη δράσεων συνηγορίας σε τοπικό, κυρίως, επίπεδο. Παράλληλα, υλοποιούμε πρόσθετες εκπαιδεύσεις με έμφαση στο e-advocacy, μιας και η πανδημία μας αναγκάζει να λειτουργούμε εξ αποστάσεως και στο ηλεκτρονικό περιβάλλον συχνότερα από ποτέ. Και δημιουργήσαμε θέση Advocacy and Communications Manager για να υλοποιούμε εμείς οι ίδιοι δράσεις συνηγορίας. Γιατί όλα αυτά; Διότι θεωρούμε ότι αποτελεί αναγκαιότητα για κάθε ΟΚοιΠ.
Η συνηγορία, αν και συχνά γίνεται (ορθώς) αντιληπτή ως μια μακροχρόνια προσπάθεια όπου απαιτούνται πολλοί πόροι και απ’ όπου δεν προκύπτουν άμεσα απτά αποτελέσματα, είναι απαραίτητη για να μειωθεί ο φόρτος στο πεδίο. Είναι, με άλλα λόγια, σε πολλές περιπτώσεις η δραστηριότητα εκείνη που εμπεριέχει τις μεγαλύτερες προοπτικές να μειώσει τη ροή των προβλημάτων που θεραπεύουμε, στην πηγή τους. Και έτσι να γεννηθεί η πολυτέλεια του χρόνου που τόσο αναζητούμε για να ξεκινήσουμε δράσεις συνηγορίας! Άρα μια επένδυση που θα μπορούσε να φέρει σημαντικά κέρδη στο μεσοπρόσθεσμο διάστημα. Μια επένδυση που αξίζει.
Άλλωστε, σε αντίθεση με ίσως την κυρίαρχη θεώρηση, οι δράσεις συνηγορίας δεν πρέπει απαραίτητα να στοχεύουν στην αλλαγή ή στη θέσπιση νόμων ή διαδικασιών σε εθνικό επίπεδο. Προφανώς περιλαμβάνουν και τέτοιες αλλαγές αλλά όχι μόνο! Σκεφτείτε πόσο ευκολότερο θα ήταν το επιχειρησιακό μας περιβάλλον αν η δημοτική αρχή, ο τάδε Περιφερειάρχης ή ο υπηρεσιακός εκείνου του Υπουργείου είχαν κατανοήσει καλύτερα τις αναγκαίες μικροαλλαγές σε διαδικασίες που θα επέφεραν σημαντική θετική επίδραση στο πεδίο μας. Και ποιοι οι καταλληλότεροι να το φέρουν στην επιφάνεια από τους φορείς εκείνους που έχουν καθημερινή «τριβή» με τα «κακώς κείμενα» στην ελληνική κοινωνία; Φανταστείτε πόσο καλύτερα διαμορφωμένα θα ήταν τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του κάθε ΕΣΠΑ ή, για να θυμηθώ την τελευταία μας (πολύ σωστή) γκρίνια, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης, αν όλοι μας τοποθετούμασταν σε αυτά; Και αν και τα παράπονά μας είναι στη σωστή βάση, πόσο δυσκολότερα θα μπορούσαμε να αγνοηθούμε αν δίναμε δυναμικό παρόν σε κάθε ευκαιρία; Αν θεωρούσε κάποιος αναπόδραστη την τοποθέτησή μας;
Η δική μου σκέψη είναι ότι πολλά από τα υλικά για μια δράση συνηγορίας είναι διαθέσιμα σε κάθε ΟΚοιΠ που έχει «τρέξει κάποια χιλιόμετρα». Υπάρχουν τα στοιχεία, ξέρουμε τι μας ενοχλεί, λογικά αντιλαμβανόμαστε πως θα μπορούσε να οργανώνεται καλύτερα ένα πεδίο. Σε αυτό, δε, βοηθάει και η σταδιακή ενίσχυση της διεθνοποίησης του οικοσυστήματος, πέραν μάλιστα του προσφυγικού αλλά με καίρια τη συνεισφορά του, η οποία προσφέρει προσλαμβάνουσες και εικόνες από άλλα, πιο ανεπτυγμένα, εθνικά συστήματα.
Τι λείπει;
Χρηματοδότηση. Πράγματι, σπάνια το καταφέρνεις, αν και ελπίζω η καινοτομία του Active citizens fund να αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας του χρηματοδοτικού πλαισίου. Αλλά και πάλι δεν θα έπρεπε να ποντάρουμε πολλά προς μια τέτοια εξέλιξη, καθώς η συνηγορία απαιτεί αυτοχρηματοδότηση ή χρηματοδότηση από το πλήθος για να είναι όσο πιο ευέλικτη και ανεπηρέαστη μπορεί.
Τεχνογνωσία. Τόσο το HIGGS όσο και άλλοι φορείς προσφέρουν, συχνότερα δωρεάν, σχετική υποστήριξη. Επιπρόσθετα, οι μεγαλύτερες οργανώσεις, με τη σχετική τεχνογνωσία και άτομα/τμήματα, έχουν πολλές φορές δηλώσει τη διαθεσιμότητά τους για υποστήριξη.
Χρόνος. Αυτό είναι επένδυση που απαιτείται από την κάθε οργάνωση, και προς αυτό βασική παράμετρος πρέπει να είναι το τι θα κερδίσουμε ύστερα από μια, ακόμα και μερικώς πετυχημένη, δράση συνηγορίας.
Δικτύωση μεταξύ μας. Συν το χρόνω βελτιωνόμαστε και φυσικά μπορεί να θεραπεύσει «ανεπάρκειες» ανάμεσα στις οργανώσεις μέσα από συνεργασίες του στυλ «εγώ έχω πρόσβαση σε δικηγόρο, εσύ έχεις τα στοιχεία που χρειαζόμαστε».
Επαφές με ΜΜΕ. 1ον δεν χρειάζονται πάντα, γιατί η συνηγορία δεν είναι απόλυτη συνυφασμένη με τη μαζική επικοινωνία. 2ον εμείς καταγράφουμε μια αυξανόμενη διάθεση για συζητήσεις και πιθανές συνεργασίες από την πλευρά αρκετών μέσων, ειδικά για τα ζητήματα της λεγόμενης «χαμηλής» πολιτικής.
Φαίνεται, δε, ότι η σταδιακή ανάληψη πρωτοβουλιών συνηγορίας καθιστά όλο και ευκολότερες τις επόμενες σχετικές δράσεις. Γιατί χτίζει αθροιστικά μια σειρά στοιχείων τέτοιων δράσεων όπως η διασύνδεση με άτομα κρατικής ευθύνης, η κανονικοποίηση της αποδοχής τοποθετήσεών μας, σε κάποιες περιπτώσεις, δε, η πρόσκληση συμβολής σε μια σχετική συζήτηση (όταν πρόκειται για ένα καινούργιο πεδίο πολιτικής).
Εν κατακλείδι, αν οι ελληνικές ΟΚοιΠ συγκεντρώνουν ένα μεγάλο μέρος αυτών που ενδιαφέρονται να αλλάξουν την κοινωνία προς το καλύτερο, και το κάνουν αυτό με λιγοστούς, συχνότερα, πόρους και σημαντική αυτοθυσία, δεν αποτελεί τρομερή απώλεια να μην δίνουν το κάτι παραπάνω για να αλλάξουν και το ίδιο το σύστημα που εν πολλοίς παράγει αυτό που προσπαθούν να επιδιορθώσουν; Όχι απαραίτητα πάντα φωναχτά και σαρωτικά, αλλά μεθοδικά και σταθερά, όπως η δουλεία τους στο πεδίο.
Σωτήρης Πετρόπουλος
Co-founder HIGGS
