Στρατηγική επένδυση στον θετικό αντίκτυπο του πολιτισμού
Έλενα Μαυρομιχάλη, Σύμβουλος για τη Στρατηγική του Πολιτισμού
Η στρατηγική επένδυση στον θετικό αντίκτυπο του πολιτισμού θα βοηθήσει τις κοινωνίες μας να συνεχίσουν να δημιουργούν. Είναι σημαντικό να επενδύσουμε στρατηγικά σε μια προσέγγιση που να βασίζεται στη Δημιουργικότητα και στον Πολιτισμό, προκειμένου να θεραπεύσουμε τις κοινωνίες μας και να αντιμετωπίσουμε το πλήγμα της πανδημίας.
Αυτό σημαίνει ότι οι ανάγκες, οι διαθέσιμοι πόροι και οι προτεραιότητες της πολιτιστικής και δημιουργικής οικονομίας βρίσκονται σε κεντρικές στρατηγικές για τη διαδικασία ανάκαμψης μετά την πανδημία. Η δημιουργικότητα είναι μέρος της ικανότητας της κοινωνίας προκειμένου να ανακάμπτει μετά από δυσκολίες, συγκρούσεις και καταστροφές.
Καθώς οι υποστηρικτές του πολιτισμού διέρχονται τα πρώτα στάδια του τι θα είναι μια παρατεταμένη προσπάθεια για τον περιορισμό του αντίκτυπου του COVID-19, πολλοί ήδη κοιτάζουν πέρα από την πανδημία. Μακροπρόθεσμα, πιστεύω ότι υπάρχουν πολύ μεγαλύτερα ερωτήματα σχετικά με το πώς λειτουργούν οι δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες και πώς αποτιμώνται. Αυτό είναι κάτι που όλοι οι οργανισμοί (ιδιωτικοί και δημόσιοι), μπορούν και πρέπει να το αντιμετωπίσουν ουσιαστικά από κοινού.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, είναι σημαντικό να γίνει μία προσπάθεια σύμπραξης και συνεργασίας για την καταγραφή και ανάδειξη του σημαντικού αντικτύπου του πολιτισμού σε σχέση με την οικονομία, την κοινωνική συνοχή και ειδικότερα τώρα, σε σχέση με την δυνατότητα επαναφοράς της τραυματισμένης κοινωνίας μας, σε μία νέα πραγματικότητα.
Είναι επίσης σημαντικό να δηλώσουμε το προφανές: Όλοι περπατούν σε άγνωστο έδαφος. Ενώ αρκετοί αναφέρονται στα μαθήματα που αντλήθηκαν μετά τη Μεγάλη οικονομική ύφεση και συναφείς σημαντικές δοκιμασίες της ανθρωπότητας, τα επιχειρήματα δεν είναι ιδιαίτερα ισχυρά ανάλογα. Δεδομένου του εύρους της τρέχουσας κρίσης, η οποία ανάγκασε το μεγαλύτερο ποσοστό των πολιτιστικών και δημιουργικών οργανισμών και επιχειρήσεων να ακυρώσουν δράσεις, προγράμματα και υφιστάμενα στρατηγικά πλάνα, αυτό το οποίο όλοι βιώνουμε είναι μία τεράστια πρόκληση σε όλα τα επίπεδα.
Σημαντικά σημεία που αξίζει να δούμε και να επενδύσουμε προς αυτά, υπολογίζοντας και την επόμενη ημέρα:
- Τechnology, Virtual Reality and Innovation
H πανδημία ανάγκασε τους οργανισμούς να εγκαταλείψουν τους φυσικούς χώρους και να σχεδιάσουν νέες τεχνολογίες για διαδικτυακές συνευρέσεις, για εκθέσεις, για ψυχαγωγία. Θα χρειαστεί να επαναξιολογήσουν εν καιρώ τι χρειάζεται να διατηρήσουν και να εξελίξουν περισσότερο. Η ανάγκη για την ανθρώπινη επαφή είναι αναντικατάστατη. Βλέπουμε όμως για παράδειγμα, παρακολουθώντας την εξέλιξη του Gaming, μίας βιομηχανίας που συνεχίζει να εξελίσσεται, να έχει αφήσει προ πολλού πίσω της το ατομικό, μοναχικό παιχνίδι ή τα παιχνίδια ρόλων δράσης. Πλέον, τα παιχνίδια έχουν γίνει ένας τρόπος σύνδεσης μεταξύ των ανθρώπων και διαμοιρασμού νέων εμπειριών. Φέτος, αρκετές πλατφόρμες gaming φιλοξένησαν εκδηλώσεις μόδας, μουσικά φεστιβάλ και συνέδρια.
Σύμφωνα με τη μελέτη του οργανισμού NEMO, δύο στα πέντε μουσεία παρατήρησαν αύξηση στις οnline επισκέψεις με ποσοστό 10% με 150% κατά τη διάρκεια του μέτρησής τους. Οφείλουμε όμως να πούμε ότι όλες αυτές οι προσπάθειες για περισσότερη ψηφιοποίηση στον τομέα του πολιτισμού απαιτούν διαφορετική επένδυση και εργασία και αποτελούν μέρος της καλλιτεχνικής παραγωγής. Ως εκ τούτου θα πρέπει να υποστηρίζονται οικονομικά αντίστοιχα.
- Social Impact
Η κρίση της πανδημίας τόνισε ακόμα περισσότερο τον κοινωνικό αντίκτυπο των πολιτιστικών οργανισμών. Προσωπικά πιστεύω η έλλειψή τους ανέδειξε την ανάγκη τους ακόμα περισσότερο, ειδικά στις γειτονιές, στις τοπικές κοινωνίες και στις πόλεις.
Είναι σημαντικό να προσδιοριστεί περισσότερο ο θετικός αντίκτυπος της τέχνης και του πολιτισμού στις κοινότητες και να μετρηθεί αυτή η αξία σε σχέση με τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την ευημερία. Και αντίστοιχα, αυτό μπορεί να επηρεάσει και τους χρηματοδότες, έτσι ώστε να επανεξετάσουν τις προτεραιότητές τους λόγω τις πανδημίας και να αναγνωρίσουν τον ολιστικό θετικό αντίκτυπο του πολιτισμού και της δημιουργικότητας στις κοινωνίες μας.
- Advocacy for the Arts & Culture
Έχουμε τώρα την ευκαιρία να βελτιώσουμε την ικανότητα συνηγορίας προς την ενίσχυση της δημιουργικότητας και του πολιτισμού.
Αυτή τη στιγμή, βλέπουμε μια απαίτηση για τις τέχνες όπως ποτέ άλλοτε: Ατομικά και συλλογικά, κοινωνίες σε όλο τον κόσμο εκφράζονται μέσα από την τέχνη, λαχταρούν τη δημιουργική έκφραση, χρησιμοποιούν τις τέχνες για να θεραπεύσουν και κατανοούν αυτήν την περίπλοκη στιγμή.
Βάσει αυτών των νέων αναγκών χρειαζόμαστε ένα καινοτόμο φιλανθρωπικό μοντέλο που να προσελκύει ένα ευρύτερο κοινό, να περιλαμβάνει άμεσες επενδύσεις σε καλλιτεχνικές και οργανωτικές πρωτοβουλίες και να επιτρέπει στους υποστηρικτές να ενδυναμώσουν τον αντίκτυπό τους μέσω του πολιτισμού.
Προσφέρεται, επίσης, η δυνατότητα ώστε να διανεμηθούν και να αξιοποιηθούν πιο δίκαια τα χρηματοδοτικά εργαλεία για τη διάσωση των τοπικών οικονομιών.
Η χρονιά του 2020 έκλεισε με την επιτυχία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, των διαπραγματεύσεων και της συμφωνίας επί του νέου προϋπολογισμού των 2,2 δισεκατομμυρίων ευρώ για το πρόγραμμα Creative Europe 2021-2027. Η πρόβλεψη σηματοδοτεί αύξηση 50% σε σύγκριση με τον προϋπολογισμό του προγράμματος 2014-2020, ο οποίος αντιπροσώπευε συνολικά 1,46 δισεκατομμύρια ευρώ. Η απόφαση αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου πακέτου 16 δισεκατομμυρίων ευρώ για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ), το οποίο περιλαμβάνει άλλες σημαντικές ευρωπαϊκές προσπάθειες, όπως το πρόγραμμα Horizon Europe, InvestEu, Erasmus +, Eu4Health. Αναλυτικά, 15 δισεκατομμύρια ευρώ θα προορίζονται για την ενίσχυση εμβληματικών προγραμμάτων για την προστασία των πολιτών από την πανδημία, θα προσφέρουν ευκαιρίες στην επόμενη γενιά και θα διατηρήσουν τις ευρωπαϊκές αξίες, ενώ το 1 δισεκατομμύριο ευρώ θα επενδυθεί προς την αντιμετώπιση μελλοντικών αναγκών και κρίσεων.
Είναι στα χέρια μας να αξιοποιήσουμε στρατηγικά και με δίκαιο τρόπο τις δυνατότητες που διαθέτουμε και να συμπληρώσουμε τα κενά γνώσης που υπάρχουν με στοχευμένη συλλογική προσπάθεια και έρευνα.
Έλενα Μαυρομιχάλη
Σύμβουλος για τη Στρατηγική του Πολιτισμού
