Μετρήσεις με σύνεση – Τράπεζα Τροφίμων
Η Τράπεζα Τροφίμων είναι ανεξάρτητο και αυτοδιοίκητο Κοινωφελές Ίδρυμα. Ιδρύθηκε με ΦΕΚ το 1995 από τον Γεράσιμο Βασιλόπουλο, και έκτοτε λειτουργεί χωρίς να έχει πάρει καμία κρατική ή κοινοτική χρηματοδότηση. Βάση της κείμενης νομοθεσίας, αλλά και της στρατηγικής μας, από το 2015 οι οικονομικές καταστάσεις της Τράπεζας Τροφίμων συντάσσονται σύμφωνα με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, τις υποβάλλουμε στο Υπουργείο Οικονομικών, ενώ η Deloitte διενεργεί probono τον ετήσιο οικονομικό έλεγχο (audit), και γι’ αυτό και την ευχαριστούμε πολύ.
Τα παραπάνω, είναι μια -ίσως λίγο άχαρη- εισαγωγή στο θέμα «τι μετράμε αλλά και πως μετράμε». Δεν απαντάνε στο ερώτημα τι προσφέρει η Τράπεζα Τροφίμων στην κοινωνία, αλλά σίγουρα περιγράφουν βασικά θέματα που αφορούν την λειτουργία μας, τον τρόπο σκέψης μας, και αποτελούν μέρος της ταυτότητας της Τράπεζας Τροφίμων.
Για τις δράσεις μας, τα τελευταία 5 χρόνια δημοσιεύουμε το έντυπο ‘Στατιστική Αποτύπωση’ (περισσότερα). Σκοπός μας είναι να παρουσιάσουμε την προσπάθειά μας, να ευχαριστήσουμε όσους μας στηρίζουν και να παροτρύνουμε περισσότερους. Μέσα από την Στατιστική Αποτύπωση περιγράφουμε το έργο της Τράπεζας Τροφίμων, παρουσιάζοντας τα βασικά νούμερα που το αφορούν (Key Performance Indicators) καθώς και μερικές δράσεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Όλα τα νούμερα προκύπτουν με συγκεκριμένους μετρήσιμους τρόπους. Πχ. οι δωρεές τροφίμων εκφράζονται σε κιλά, τα οποία προκύπτουν από το εξειδικευμένο λογισμικό που χρησιμοποιούμε για την διακίνηση των προϊόντων (Softone), στο οποίο καταχωρούνται οι δωρεές τροφίμων σύμφωνα με τα δελτία αποστολής. Και εκεί που αναπόφευκτα πρέπει να γίνουν κάποιες προσεγγίσεις, πάντα χρησιμοποιούμε τα πιο συντηρητικά νούμερα.
Καθημερινά ερχόμαστε σε επικοινωνία και βοηθάμε πολλές οργανώσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων δεν είναι μεγάλες. Κάνουν όλες σημαντική και φιλότιμη δουλειά, η οποία αν και δεν φαίνεται, βοηθάει τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη, και έτσι ‘χτίζεται’ σιγά-σιγά μια καλή μαρτυρία για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (ΟΚοιΠ). Η διαχείριση των αριθμών και των αποτελεσμάτων, συνήθως δεν είναι στις προτεραιότητες αυτών των οργανώσεων. Προέχει να ολοκληρωθεί το έργο της κάθε μέρας, να φθάσει η βοήθεια στους ανθρώπους που περιμένουν. Νομίζω όμως ότι, χρειάζεται και λίγος χρόνος και για τα νούμερα. Δεν αφορά απλά την προβολή της οργάνωσης και την ενίσχυση του ‘brand’, αλλά την ανάγκη να λογοδοτούμε για όσα καλά μας προσφέρουν οι δωρητές μας, προσελκύοντας νέους, και διασφαλίζοντας την αξιοπιστία και την βιωσιμότητά της οργάνωσης.
Το σεμινάριο που πρόσφατα παρακολούθησα από το Higgs για την Ανάλυση Κοινωνικού Αντικτύπου ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον και χρήσιμο (κι ευχαριστώ το ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα για την δυνατότητα που μου έδωσε). Οι κατ’ ιδίαν συζητήσεις με τον Σωτήρη Πετρόπουλο ακόμα περισσότερο. Μπορέσαμε να αποτυπώσουμε κάποια στοιχεία για ένα ιδιαίτερο πρόγραμμα της Τράπεζας Τροφίμων. Επιπλέον, η εμπειρία ήταν πολύτιμη για την βελτίωση της ετήσιας Στατιστικής Αποτύπωσής μας.
Το ‘impact’ είναι ένα ευρύ θέμα, και νομίζω διεθνές. Η εκτίμηση του αντικτύπου σε χρηματική αξία (μεθοδολογία SROI – Social Return On Investment) είναι πολύ πιο δύσκολη πρόκληση. Τα αποτελέσματα πολλές φορές υπερβάλλουν τον θετικό αντίκτυπο.Γι’ αυτό και στους προβληματισμούς μου, συνήθως έπαιρνα την απάντηση ότι κατά βάση αυτές οι μεθοδολογίες μας βοηθάνε να καταλαβαίνουμε καλύτερα την δράση μας και να βελτιώνουμε εκείνες τις συνιστώσες που έχουν μεγαλύτερο όφελος στην κοινωνία. Εν τέλει, κοιτάμε την μεταβολή των δεικτών, ώστε να δούμε την εξέλιξή μας στον χρόνο, και όχι τα αποτελέσματα καθ’ αυτά.
Παρακολουθώντας τις δημοσιεύσεις διαφόρων οργανώσεων, μπορεί κανείς να δει υπερβολικά πράγματα. Ταπεινή μου γνώμη, ότι κι αυτό δεν βοηθάει. Καταλαβαίνω ότι είναι ένας πειρασμός για τα στελέχη, να δείχνουμε όλο και καλύτερα νούμερα και να περιγράφουμε με νέους, πιο ‘πιασάρικους’ τρόπους το καλό που αναμφισβήτητα προσφέρουμε. Θέλει όμως προσοχή.Καλό είναι, η κάθε οργάνωση να ορίσει εσωτερικά κάποιες κόκκινες γραμμές, να αποφεύγουμε τα ‘ψιλά’ γράμματα και να μην αθροίζουμε μεγέθη που κανονικά δεν μπορούν να αθροιστούν.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα το 28% του πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (Eurostat), πράγμα που σημαίνει ότι το έργο των ΟΚοιΠ δεν είναι πολυτέλεια, ούτε μια καλή συνήθεια λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Οι άνθρωποι αυτοί περιμένουν την βοήθειά μας, και θα πουν και μια καλή κουβέντα για εμάς. Σημαντικό όμως, μέρος της κοινωνίας βλέπει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών με δισταγμό – τουλάχιστον. Ο έλεγχος των οικονομικών των ΟΚοιΠ, από κάποια εταιρία ορκωτών λογιστών και η δημοσίευση των βασικών αριθμών που περιγράφουν τα αποτελέσματα, χωρίς πολλές φωτοβολίδες, μπορούν να πείσουν και την κοινωνία και τους δωρητές, που είναι κι αυτοί μέρος της.
Δημήτρης Νέντας – Γενικός Διευθυντής Τράπεζας Τροφίμων
