By m.vasilakis

ΜΜΕ και Ο.Κοι.Π., μια ιδιαίτερη σχέση

Αναντίλεκτα ο όρος ΜΚΟ είναι, στην Ελλάδα τουλάχιστον, αρνητικά φορτισμένος. Κάνουν τόσο κακή δουλειά οι ελληνικές οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών; φυσικά και όχι. Έχει προλάβει η ελληνική κοινωνία να γνωρίσει την πλειονότητα αυτών και να έχει άποψη; εξαιρετικά αμφίβολο. Αν και οι αιτίες είναι αρκετές, στον πυρήνα βρίσκεται μια δυσάρεστη πραγματικότητα: σε πολλαπλά χρονικά σημεία, τουλάχιστον από το 2004 και ύστερα ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί από περισσότερο και λιγότερο γνωστά μέσα επικοινωνίας για να περιγράψει οικονομικές ατασθαλίες ατόμων που εμπορεύονται τον πόνο, που κάνουν πάρτι με κρατικά και άλλα χρήματα. Τηλεοπτικές εκπομπές έχουν καλέσει εκπροσώπους οργανώσεων σε “καιρούς σκανδάλων” οι οποίοι έχουν αποτύχει να δημιουργήσουν μια ισχυρή αντίθετη εικόνα, πως διαχειρίζεσαι άραγε εύκολα μια ομοβροντία (καταγγελτικών) ερωτημάτων που εκφράζονται με στόμφο και με την επίκληση σημείων τους ως δεδομένων; Αυτό που βλέπουμε είναι η αδυναμία του οικοσυστήματος των Ο.Κοι.Π. να διαχειριστεί την άσχημη πλευρά της επικοινωνίας.

Είναι, όμως, πάντα τα μέσα επικοινωνίας τόσο επιθετικά και αρνητικά διακείμενα; φυσικά και όχι. Δείτε σε τόσες εφημερίδες, περιοδικά, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, οργανώσεις να παρουσιάζονται και να τους δίνεται ένα πραγματικό, αν και ολιγόλεπτο, βήμα για να μιλήσουν για το έργο τους. Και πόσοι δημοσιογράφοι χτυπάνε την πόρτα κάποιου φορέα για να καταγράψουν την άποψή τους, όταν ερευνούν ένα πεδίο στο οποίο ο τελευταίος δραστηριοποιείται; Αλλά και αυτή η δημοσιότητα είναι εφήμερη – με τη διαφορά ότι η πρώτη, η αρνητική, ποτίζει περισσότερο απόψεις και αναπαράγεται ευκολότερα. Και εδώ μια ακόμα αδυναμία να διαχειριστούμε τη θετική πλευρά της επικοινωνίας.

Στο τεύχος αυτό του Civil Society Updates επιχειρούμε να ρίξουμε λίγο φως σε αυτό το, συχνά κρίσιμο, στοιχείο της λειτουργίας των Ο.Κοι.Π. Πως μπορείς να επικοινωνείς συχνότερα και πιο πετυχημένα τις δράσεις σου, όχι ως ένα ακριβοπληρωμένο (με χρόνο, χρήμα, και τα δύο) πυροτέχνημα διασημότητας αλλά ως μια στρατηγική προσέγγιση διαμόρφωσης μιας πιο ήπιας αλλά διαρκούς παρουσίας στα μάτια του κοινού σου; Και πως αυτό μπορεί να συμβεί με ένα τμήμα επικοινωνίας μισού ατόμου, συνολικού διαθέσιμου ετήσιου προϋπολογισμού για επικοινωνία όσο μια ασπρόμαυρη καταχώρηση ⅛ σε εφημερίδα δεύτερης κατηγορίας (αν έχεις χρήματα για κάτι τέτοιο) και την ελπίδα τα πανομοιότυπα, συχνά λίγο βαρετά, αργοπορημένα δελτία τύπου που στέλνεις σε γενικά info emails να δημοσιευτούν;

Αντίστοιχα, πως μπορείς να αναπτύξεις μια καλύτερη επικοινωνία όταν φοβάσαι τον δημοσιογράφο που θα σε καλέσει για πληροφορίες, το συζητάς 2-3 μέρες εσωτερικά για το αν θα ανταποκριθείς (αλλά ο δημοσιογράφος σε 1 ημέρα πρέπει να καταθέσει το κείμενο γιατί και στον δικό του κλάδο οι προθεσμίες είναι πάντα “χθες”), και όταν δεχτείς και δεν έχει λήξει η προθεσμία ζητάς απαραίτητα να σου στείλουν το κείμενο πριν δημοσιευτεί – με μερική επιτυχία εδώ, και συχνά την ένταξή σου στη λίστα των “περίεργων”, γιατί και άλλος θέλει να κλείσει γρήγορα το κομμάτι αυτό για να πιάσει το επόμενο.

Σε κάποια από τα άρθρα γνώμης που ακολουθούν θα βρει κανείς χρήσιμες συμβουλές, βέλτιστες πρακτικές και ιστορίες του πως η μια ή η άλλη πλευρά κατάφερε να “συναντηθεί” πετυχημένα με την άλλη. Αλλά πέρα αυτού η λέξη που μας αρέσει να λέμε συχνά στο HIGGS είναι αλήθεια, η λέξη “στρατηγική”, είναι πάλι αυτή που υπόσχεται τα περισσότερα, τουλάχιστον στο μεσοπρόθεσμο με μακροπρόθεσμο. Ας δούμε την επικοινωνία με όρους σκαλοπατιών, ας βάλουμε στόχους, μικρούς στην αρχή, και ας επενδύσουμε σε χρόνο – και ενίοτε σε χρήμα αλλά υπάρχουν και pro bono ευκαιρίες εκεί έξω.

Παράλληλα, όμως, ας πιάσουν και πιο έντονη δουλειά οι όποιες δευτεροβάθμιες οργανώσεις που θα έπρεπε με αιχμή του δόρατος τη δυνατότητα εκπροσώπησης μεγάλων ομάδων Ο.Κοι.Π. Να στηρίζουν μια ευρύτερη αλλαγή εικόνας των οργανώσεων ως σύνολο εντός της ελληνικής κοινωνίας. Κάποιες είναι αρκετά καινούργιες για να έχουν “πάρει μπροστά” και κάποιες άλλες αρκετά παλιές για να επιδείξουν καινοτόμες δράσεις αλλά η προώθηση του brand name Ο.Κοι.Π. θα έπρεπε να αποτελεί σημαντική προτεραιότητα.

Σημειώστε, άλλωστε, ότι ωριμότερα οικοσυστήματα από το δικό μας πέτυχαν τη μεγέθυνσή τους μέσα από την ενεργοποίηση της υποστήριξης (χρηματικοί πόροι, υλικοί πόροι, εθελοντικός χρόνος, τεχνογνωσία) από ένα πλατύ κομμάτι της κοινωνίας. Κάποια στιγμή οι διαθέσιμοι πόροι δεν θα φτάνουν (γιατί φτάνουν άλλωστε τώρα;) για να λειτουργούν όσα πρέπει από την πλευρά των οργανώσεων και θα χρειαζόμαστε εναγωνίως μια πιο υποστηρικτική ελληνική κοινωνία. Η βελτίωση του τρόπου διαχείρισης της επικοινωνίας από την πλευρά των οργανώσεων (θα) είναι κρίσιμης σημασίας προς αυτό.

Σωτήρης Πετρόπουλος, Συνιδρυτής HIGGS

By m.vasilakis

Εμπιστοσύνη: Το κλειδί στις σχέσεις με τα Μέσα Ενημέρωσης

Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σχηματίζονται γύρω από αξίες, ιδανικά, και την κοινή διαπίστωση των μελών τους για την ανάγκη κάλυψης συγκεκριμένων αναγκών. Επομένως, είναι απόλυτα θεμιτό να επιζητούν την προβολή των δράσεών τους από τα Μέσα Ενημέρωσης, στο βαθμό που θεωρούν πως αυτές υπηρετούν το κοινωνικό σύνολο.

Πώς μπορεί, όμως, αυτή πράγματι να επιτευχθεί; Θα ήθελα να μοιραστώ ορισμένες διαστάσεις για τις σχέσεις ανάμεσα στα δύο μέρη με την ελπίδα να φανούν χρήσιμες. Όσα αναφέρω αφορούν καθαρά προσωπικές παρατηρήσεις, που προκύπτουν ύστερα από επτά περίπου χρόνια τακτικής αλληλεπίδρασης με οργανώσεις, από την σκοπιά του δημοσιογράφου.

Πρώτον, καλό θα είναι η επικοινωνία να γίνεται στοχευμένα. Στα περισσότερα Μέσα, η κάλυψη μιας θεματικής (αυτό που στα αγγλικά λέμε beat) έχει ανατεθεί σε συγκεκριμένους δημοσιογράφους. Επομένως, μια οργάνωση θα πρέπει να χαρτογραφήσει εκείνους που καλύπτουν ή πιθανώς ενδιαφέρονται για τον τομέα στον οποίο δραστηριοποιείται. Ένα καλογραμένο Δελτίο Τύπου για μια εκδήλωση σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος, για παράδειγμα, δεν έχει κανένα αντίκρισμα, όταν αποστέλλεται σε δημοσιογράφους που καλύπτουν τον κινηματογράφο, το χρηματιστήριο, ή το διεθνές ρεπορτάζ.

Δεύτερον: μίλησε εκπρόσωπός σας σε κάποιον δημοσιογράφο για ένα συγκεκριμένο ζήτημα; Παρακολούθησε ένας δημοσιογράφος την εκδήλωσή σας; Θα είναι χρήσιμο να έχετε εξαρχής κατά νου, προκειμένου να αποφευχθούν απογοητεύσεις και παρεξηγήσεις, πως αυτό δεν συνεπάγεται απαραίτητα τη δημοσίευση δηλώσεων του εκπροσώπου σας ή κάποια αναφορά στην εκδήλωση — ούτε κάποια τέτοια υποχρέωση.

Ένας δημοσιογράφος συγκεντρώνει πληροφορίες από διάφορες πηγές και, στη συνέχεια, πλήρως υποκειμενικά, επιλέγει ποιες εξ αυτών θα συμπεριλάβει στον συγκεκριμένο χώρο (κείμενο) ή χρόνο (βίντεο, ήχος) που έχει στη διάθεσή του. Θα σας παρότρυνα, λοιπόν, να μην ενοχληθείτε εάν διαπιστώσετε πως δεν έγινε κάποια αναφορά στην οργάνωσή σας. Και ακόμα περισσότερο, εάν τελικά θέσετε το ζήτημα στον δημοσιογράφο, να γίνει με τρόπο που δεν θα κάνει τον ίδιο να αναλογιστεί εάν απέναντί του έχει πράγματι μια οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών ή κάποια απρόσωπη, μεγάλη εταιρεία, που λειτουργεί με τους όρους της αγοράς.

Το βασικό «συνάλλαγμα» στη δημοσιογραφία είναι η εμπιστοσύνη. Εάν εκτιμήσει το έργο και τις προθέσεις σας, ο δημοσιογράφος που αρχικά σας απογοήτευσε θα φροντίσει να συμπεριλάβει την οργάνωσή σας σε επόμενες δημοσιεύσεις. Κυριότερα, θα συστήνει την οργάνωσή σας στους συναδέλφους του από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που θα ζητούν τη γνώμη του για το πού να απευθυνθούν για τα δικά τους ρεπορτάζ.

Τρίτον, δεν θα πρέπει οι δύο πλευρές να ξεχνούν ότι τα Μέσα και οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών έχουν διακριτούς ρόλους. Υπόκεινται σε άλλους περιορισμούς και μπορούν να απευθυνθούν με διαφορετικό τρόπο στο κοινό (τα Μέσα μπορούν να δημοσιεύσουν μόνο ό,τι μπορούν να αποδείξουν). Θα πρέπει να είναι σαφές και σεβαστό ότι η ανάδειξη από ένα Μέσο ενός ζητήματος που απασχολεί και μια οργάνωση δεν συνεπάγεται εξ ολοκλήρου υιοθέτηση της συνολικής ατζέντας της οργάνωσης. 

Τέταρτον, αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να υπάρξει συνεργασία ανάμεσα στις δύο πλευρές για την ανάδειξη ζητημάτων δημοσίου ενδιαφέροντος. Σε αυτή την περίπτωση, οι όροι της συνεργασίας θα πρέπει να συμφωνηθούν εξαρχής, και ιδανικά να αποτυπωθούν με σαφήνεια σε κάποιο έγγραφο, στο οποίο οι συμμετέχοντες θα μπορούν να ανατρέξουν μελλοντικά σε περίπτωση διαφωνίας. 

Πώς μπορούν να συνεργαστούν μια οργάνωση με ένα Μέσο; Μια οργάνωση μπορεί, για παράδειγμα, να συνεισφέρει παρέχοντας πρόσβαση στην κοινότητά της ή τις εξειδικευμένες γνώσεις στελεχών της, και το Μέσο να αναλάβει την υλοποίηση και παρουσίαση της έρευνας. 

Στο Solomon, συνεργαστήκαμε με την οργάνωση STEPS που υποστηρίζει ανθρώπους που ζουν σε κατάσταση δρόμου στην Αθήνα, για να αποτυπώσουμε πώς καθίστανται ολοένα και λιγότερο ορατοί. Επίσης, πριν λίγες εβδομάδες, δημοσιεύσαμε μια έρευνα που ακολουθεί -με τράκερς- τα χνάρια των πλαστικών σκουπιδιών της Ελλάδας, η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το ελληνικό γραφείο της Greenpeace και το Basel Action Network.

Στο εξωτερικό τέτοιου είδους συνέργειες γίνονται πλέον τακτικά και υιοθετούνται εξίσου από παραδοσιακά και εναλλακτικά Μέσα. Η εκτίμησή μου είναι πως και στην Ελλάδα η διεύρυνση των συνεργασιών θα είχε σημαντικά οφέλη, τόσο ως προς την ενίσχυση του αντικτύπου σε επίπεδο λήψης αποφάσεων όσο και για την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση όσο το δυνατόν περισσότερων πολιτών. 

Σταύρος Μαλιχούδης, Αρχισυντάκτης Solomon

By m.vasilakis

Οι ΜΚΟ ως μετωνυμία: προπαγάνδα, αντιπληροφόρηση και κοινωνία των πολιτών

Η κατά το δυνατό πληρέστερη δημοσιογραφική κάλυψη του προσφυγικού προϋποθέτει τη στενή παρακολούθηση του έργου των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Είναι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που εκπροσωπούν νομικά τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, που γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους, τις δυσκολίες, τα προβλήματα και τις ανάγκες τους, όπως και τις μεθόδους που φέρνουν αποτέλεσμα. Είναι οι οργανώσεις που μπορούν να καταλάβουν τι σημαίνουν οι νομοθετικές αλλαγές και προς ποια κατεύθυνση κινούνται οι πολιτικές μετανάστευσης και ασύλου στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.  Αποτελεί λοιπόν συστατικό στοιχείο της επαρκούς δημοσιογραφικής κάλυψης να ενημερώνει για τις ανακοινώσεις και τις αναλυτικές εκθέσεις των οργανώσεων, όπως και να αναδεικνύει  σε στενή συνεργασία μαζί τους περιπτώσεις που χρειάζεται να αναδειχθούν, χωρίς βέβαια να παραβλέπει το τυχόν προβληματικό καθεστώς που διέπει τις οργανώσεις, ιδίως ως προς τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων που απασχολούνται σε καθεστώς συχνά ακραίας επισφάλειας.

Βλέπουμε τι συμβαίνει στην αντίθετη περίπτωση, όταν απουσιάζει από τη δημοσιογραφική κάλυψη ο λόγος της κοινωνίας των πολιτών, όπως συμβαίνει στην πλειονότητα των λεγόμενων συστημικών μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα: κάλυψη μονομερής, απομακρυσμένη από την πραγματικότητα, στη σφαίρα της προπαγάνδας. Στο πλαίσιο αυτό, το προσφυγικό και το μεταναστευτικό αποτελούν πρωτίστως ζήτημα ασφάλειας της χώρας υποδοχής και όχι ζήτημα μετακίνησης ανθρώπων προς μια ασφαλέστερη ζωή. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες αποτελούν εξορισμού όχι υποκείμενα απαραβίαστων δικαιωμάτων αλλά φορείς μιας απειλής που προσδιορίζεται κάθε φορά με τα χαρακτηριστικά που εξυπηρετούν τη συγκυρία – εδαφικής, εθνικής, θρησκευτικής, πολιτισμικής, δημογραφικής, κοινωνικής, εργασιακής. Οι οργανώσεις γίνονται λοιπόν ένα είδος μετωνυμίας, αντιμετωπίζονται σαν να ήταν και οι ίδιες απειλή όπως οι πρόσφυγες και τους μετανάστες τους οποίους υπερασπίζονται, εξού και θεωρούνται εκ προοιμίου απειλή για τα εθνικά συμφέροντα, ένας εσωτερικός εχθρός που ανοίγει την κερκόπορτα.

Αυτή είναι η αντιμετώπιση που επιφυλάσσεται σήμερα στην Ελλάδα ιδίως στις πιο ενοχλητικές οργανώσεις, αυτές που δραστηριοποιούνται στα σύνορα και αποκαλύπτουν τις πιο συστημικές παραβιάσεις δικαιωμάτων εκ μέρους της κρατικής μηχανής, τις εγκληματικές, δολοφονικές συχνά, επιχειρήσεις επαναπροώθησης. Οι εν λόγω οργανώσεις παρουσιάζονται σαν το μακρύ χέρι του τουρκικού καθεστώτος ή των διακινητών με το αζημίωτο ή σαν να βαρύνονται με αντεθνική δράση που φτάνει μέχρι την κατασκοπεία.

Μ’αυτό τον τρόπο τα μέσα ενημέρωσης στρώνουν το χαλί για  μια χωρίς προηγούμενο ποινικοποίηση της κοινωνίας των πολιτών, για τη διαπόμπευση οργανώσεων μέσω επιλεκτικής δημοσιοποίησης γενικόλογων εκθέσεων για τα οικονομικά τους από τις ελεγκτικές αρχές, για την ίδια την ΕΥΠ που στην έκθεση πεπραγμένων της για το 2022-2023 ανακηρύσσει την “παράνομη μετανάστευση” την τέταρτη απειλή για την ασφάλεια της χώρας, πριν το οργανωμένο έγκλημα και την κυβερνοασφάλεια, και επισημαίνει επί λέξει ότι «συνέβαλε καθοριστικά […] στην καταγραφή και αποτύπωση  του αμφιλεγόμενου, έως και ποινικά κολάσιμου, ρόλου συγκεκριμένων μελών ΜΚΟ».

Σε αυτό το ασφυκτικό καθεστώς ενημέρωσης, η επαρκής δημοσιογραφική κάλυψη του προσφυγικού και του μεταναστευτικού αποτελεί ένα είδος αντιπληροφόρησης που επιχειρεί να σπάσει τη σιωπή που καλύπτει την πραγματικότητα της προσφυγιάς και της μετανάστευσης και τις πολιτικές που στρέφονται εναντίον των δικαιωμάτων. Οι δημοσιογράφοι που ασκούν σε ενοχλητικό βαθμό αυτή την αντιπληροφόρηση γίνονται συχνά και οι ίδιοι στόχος όχι μόνο από την εκτελεστική εξουσία, αλλά και από τα συστημικά μέσα ενημέρωσης. Είναι γνωστές και εξόχως ανησυχητικές οι περιπτώσεις δημοσιογράφων που παρακολουθούνται από την ΕΥΠ επειδή καλύπτουν το προσφυγικό ή οι επιθέσεις κατά μέσων ενημέρωσης που προβαίνουν σε αποκαλύψεις για βίαιες επαναπροωθήσεις, ακόμα και οι προσωπικές επιθέσεις κατά δημοσιογράφων. 

Η ελευθερία της κοινωνίας των πολιτών από κοινού με την ελευθερία του Τύπου είναι προϋπόθεση για την εξασφάλιση μιας πιο δίκαιης πολιτείας που σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και αποτελεί δείκτη της ποιότητας της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. 

Δημήτρης Αγγελίδης, δημοσιογράφος, καλύπτει ζητήματα πολιτικών ασύλου και μετανάστευσης στην Εφημερίδα των Συντακτών

By m.vasilakis

Το Κέντρο Διοτίμα και συνεργασία με τα media

Το Κέντρο Διοτίμα από το 2018 έχει επιδιώξει σθεναρά τη συνεργασία με τα media για την ενίσχυση των φωνών που επιδιώκουν έναν κόσμο έμφυλης δικαιοσύνης, χωρίς βία και διακρίσεις λόγω φύλου. Την περίοδο αυτή, πλειάδα εξειδικευμένων στελεχών μας έχει παρουσιάσει τις δράσεις του φορέα, την εμπειρία μας από το πεδίο και έχει συμβάλει σε ένα κριτικό αναστοχασμό/σχολιασμό περιστατικών έμφυλης βίας που απασχόλησαν το δημόσιο λόγο, σε πάνω 300 άρθρα/ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές σε πληθώρα ΜΜΕ. 

Η συστηματική αυτή σύμπραξη συνέβαλε καθοριστικά: στην ανάδειξη καίριων ζητημάτων των φεμινιστικών διεκδικήσεων στη δημόσια σφαίρα, (γυναικοκτονίες, ενδοοικογενειακή βία στην πανδημία, σεξουαλική βία/παρενόχληση και metoo, διαδικτυακή σεξουαλική βία/παρενόχληση), στην ενίσχυση των δράσεων συνηγορίας του φορέα, την ευαισθητοποίηση του ευρέως κοινού γύρω από τα ζητήματα έμφυλης βίας, όσο και στην πληροφόρηση των επιζωσών και των ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο, για τους διαθέσιμους φορείς και υπηρεσίες υποστήριξης. 

Η σταθερή αυτή συνεργασία με δημοσιογράφους και ΜΜΕ, αλλά και η ανάδειξη των κακών πρακτικών και αντιδεοντολογικών στάσεων όπου αυτές εντοπίζονταν στην κάλυψη υποθέσεων έμφυλης βίας, μας έδωσε τη δυνατότητα αλληλοτροφοδότησης και (συν-) διαμόρφωσης μιας δημοσιογραφικής προσέγγισης των έμφυλων ζητημάτων με έναν ευαισθητοποιημένο τρόπο ειδησεογραφικής κάλυψης, αποφεύγοντας τα συνήθη κλισέ που αναπαράγουν την κουλτούρα του σεξισμού («οικογενειακή τραγωδία», «έγκλημα πάθους»), τα έμφυλα στερεότυπα και «μύθους» για την κακοποίηση, ενώ υποτιμούν τις εμπειρίες των επιζωσών/ώντων. 

Τα καλά δημοσιογραφικά παραδείγματα που ενίσχυσαν, τα τελευταία χρόνια, την προσπάθεια του φορέα μας να ενημερώσει και ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για τη σημασία της πρόληψης και αντιμετώπισης της έμφυλης βίας, είναι πολλά. Σταχυολογώντας μπορώ να αναφέρω κάποια μόνο ενδεικτικά: Η διεξαγωγή δημοσιογραφικών ερευνών για ζητήματα έμφυλης βίας (α. Έρευνα για τη σεξουαλική παρενόχληση στα ΜΜΕ του Balkan Insight, β. Cross-border data έρευνα του MIIR – EDJNet  για τις γυναικοκτονίες, και οι δύο φιλοξενήθηκαν στην efsyn βλ. εδώ & εδώ/εδώ).  Ρεπορτάζ για τη λειτουργία του συστήματος απόκρισης στην έμφυλη βία και των δομών υποστήριξης των επιζωσών (βλ. ενδεικτικά Inside story), αλλά και την απόκριση των αρχών σε περιστατικά έμφυλης βίας (βλ. ενδεικτικά Vice). Άρθρα που καταρρίπτουν τους μύθους της κουλτούρας του βιασμού (βλ. ενδεικτικά News 247), παρέχουν ενημέρωση και πληροφόρηση σε άτομα που βιώνουν έμφυλη βία, για τους τρόπους διαφυγής και υποστήριξης τους (βλ. ενδεικτικά Vice, News247), που δίνουν τον λόγο στις επιζώσες για να μιλήσουν για την εμπειρία τους (βλ. ενδεικτικά in.gr, Popaganda, Καθημερινή) και πιο συγκεκριμένα σε γυναίκες από ευάλωτες και αποκλεισμένες ομάδες (efsyn), που παρουσιάζουν την εμπειρία από το πεδίο εξειδικευμένων επαγγελματιών (βλ. ενδεικτικά Lifo, εδώ και εδώ). Τέλος, τηλεοπτικές εκπομπές που προσεγγίζουν, από τις πιο διαδεδομένες έως τις πιο αθέατες μορφές έμφυλης βίας, θέτοντας στο επίκεντρο τις επιζώσες και τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματά τους  (βλ. ενδεικτικά vice special, ΕΡΤ). 

Παρά τις πολλαπλές προκλήσεις που καλείτε να αντιμετωπίσει μια φεμινιστική/γυναικεία, και όχι μόνο, ΜΚΟ στη συνεργασία της με τα μίντια (ασφυκτικά deadline, απουσία έμφυλης προσέγγισης σε σημαντικό αριθμό ΜΜΕ) η αξιοποίηση τους ως μέσο για την ανάδειξη και άρση των έμφυλων διακρίσεων, την ενδυνάμωση γυναικών και θηλυκοτήτων, την πρόληψη και αντιμετώπιση της έμφυλης βίας – είναι πολύ σημαντική, καθώς μας δίνει τη δυνατότητα να απευθυνθούμε σε μεγάλα κοινά και να συμβάλουμε και εμείς στη διαμόρφωση της δημόσιας ατζέντας. Παράλληλα συμβάλει καθοριστικά και στην αύξηση της ορατότητας του φορέα, των δράσεων και των υπηρεσιών του, ενισχύοντας και τη βιωσιμότητα του. 

Με γνώμονα τα παραπάνω σημαντικά οφέλη, το Τμήμα επικοινωνίας του φορέα, επιδιώκει συστηματικά τη συνεργασία με τα μίντια, διαμορφώνοντας μια στρατηγική επικοινωνίας που πυρήνα της έχει την (άμεση) παρέμβαση στο δημόσιο διάλογο για την προώθηση μιας φεμινιστικής ατζέντας και την ενημέρωση των γυναικών που βρίσκονται σε κίνδυνο, μέσα από πολυφωνικές τοποθετήσεις πληθώρας εξειδικευμένων στελεχών μας.

Κλείνοντας αν θα έδινα κάποια tips σε οργανώσεις που τώρα ξεκινούν ή θέλουν να επεκτείνουν τις συνέργειες τους με τα μίντια θα ήταν: η διαμόρφωση και διαρκής ανανέωση μιας μεγάλης δημοσιογραφικής mailing list,  την οποία θα τροφοδοτείτε σταθερά με επικοινωνιακό υλικό (δελτία τύπου και newsletters) και η ανάπτυξη σταθερών σχέσεων εμπιστοσύνης και συνεργασίας με έναν -έστω μικρό στην αρχή- αριθμό δημοσιογράφων/Μέσων, που είναι ευαισθητοοιημένοι/ες στα κοινωνικά μηνύματα που θέλετε να προωθήσετε.  

Νατάσα Κεφαλληνού, υπεύθυνη επικοινωνίας Κέντρου Διοτίμα 

By m.vasilakis

Ο.Κοι.Π και ΜΜΕ 10+1 προτάσεις από το Κέντρο Παιδιού & Εφήβου

Στο Κέντρο Παιδιού & Εφήβου, όραμά μας είναι ένας κόσμος που μιλά για την ψυχική υγεία με άνεση και αναγνωρίζει, κατανοεί και αποδέχεται τη διαφορετικότητα των ατόμων με ψυχιατρικές/ψυχολογικές/αναπτυξιακές διαταραχές. Εργαζόμαστε κάθε μέρα για να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για τα άτομα αυτά και τις οικογένειές τους.

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης τα αντιμετωπίζουμε ως «σύμμαχό», ή αλλιώς «εταίρο» στο project «Ενημέρωση και Ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης – Eνίσχυση αναγνωρισιμότητας και βιωσιμότητας» του οργανισμού μας.

Στο Κέντρο Παιδιού & Εφήβου, η επικοινωνία που αφορά, μεταξύ άλλων, και τη σχέση μας με τα ΜΜΕ, έχει οριστεί κεντρικά καθώς η Διοίκηση του κάθε φορέα οφείλει να δίνει τις κεντρικές κατευθύνσεις και να διαμοιράζεται με όλους τους εμπλεκομένους και ενδιαφερόμενους το όραμα και τους βασικούς στόχους της επικοινωνίας. Γι’ αυτό το λόγο η Επικοινωνία έχει οριστεί ως ένας από τους Βασικούς Άξονες Προτεραιότητας στον τριετή Στρατηγικό του Σχεδιασμό του Κέντρου Παιδιού & Εφήβου, με Στρατηγικούς Στόχους και συγκεκριμένους μετρήσιμους δείκτες παρακολούθησης: (…) «Η ενίσχυση της αναγνωρισιμότητας του Κέντρου Παιδιού & Εφήβου ώστε να  καθιερωθεί στη συνείδηση της επιστημονικής κοινότητας και της κοινωνίας ευρύτερα ως ένας από τους σημαντικότερους φορείς Ψυχικής Υγείας αποτελεί βασικό άξονα προτεραιότητας για εμάς. Η πολυδιάστατη και διευρυμένη δράση του Κέντρου Παιδιού & Εφήβου σε κλινικό, επιστημονικό και εκπαιδευτικό επίπεδο μέσα από την παροχή ποιοτικών και καινοτόμων υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε ωφελούμενους, την διευρυμένη παρουσία στα επιστημονικά δρώμενα και την παροχή υψηλής ποιότητας  εκπαιδευτικών προγραμμάτων προς τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας χρήζει διαρκούς προβολής και προώθησης προκειμένου για την ενίσχυση του εταιρικού και  επιστημονικού προφίλ του φορέα τόσο εξωτερικά όσο και ανάμεσα στους  εργαζομένους του». 

Ένα σημαντικό σημείο στο οποίο οφείλουμε να σταθούμε στη σχέση μας με τους εκπροσώπους του Τύπου, είναι η διαφάνεια που πρέπει να διέπει όλο μας το έργο. Με τα οικονομικά σκάνδαλα οργανώσεων, οφείλουμε όλοι μας όχι μόνο να καθησυχάσουμε αλλά και να εγγυηθούμε με κάθε τρόπο στον δημοσιογράφο και το Μέσο του την διαφάνειά μας, δίχως να τον βάλουμε να αναζητήσει τις απαραίτητες πληροφορίες. Γι’ αυτό το λόγο οι άνθρωποι μας, το καταστατικό, τα οικονομικά στοιχεία και οι απολογισμοί μας είναι δημοσιευμένα και εύκολα προσβάσιμα στην ιστοσελίδα μας ενώ συμμετέχουμε και στην υπηρεσία ΘΑΛΗΣ ΙΙ για την αξιολόγηση ελληνικών Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (ΟΚοιΠ), μέσω της οποίας επιδιώκεται η προώθηση του αντικτύπου του έργου τους, της αποτελεσματικότητάς τους και της διαφάνειας.

Σαφώς οι προκλήσεις είναι πολλές στην επικοινωνία μας με τα ΜΜΕ. Οφείλουμε να ευαισθητοποιήσουμε και, γιατί όχι, να εκπαιδεύσουμε τα ΜΜΕ σε σχέση με τον τομέα προσφοράς μας στην κοινότητα, να καταφέρουμε να είμαστε μέρος της επικαιρότητας που τα αφορά αλλά να μην παρασυρθούμε από αυτή χάνοντας τις αξίες μας στην πορεία της επίτευξης του σκοπού μας. Για παράδειγμα, το Κέντρο Παιδιού & Εφήβου προσπαθεί να μιλήσει για την αναπηρία, τις αναπτυξιακές διαταραχές και την ψυχική υγεία με ένα θετικό πρόσημο, αποφεύγοντας να προκαλέσει λύπηση ή οίκτο και δίχως να εκθέσει τα προσωπικά δεδομένα των ωφελούμενών του κάτι που θα μπορούσε να φανεί ελκυστικό για τα ΜΜΕ. 

Μία πρόσφατη, επιτυχημένη συνεργασία μας με τα ΜΜΕ ήταν η συμβολή τους στην καμπάνια μας για τη συμπλήρωση του ποσού για την αγορά ενός βαν μεταφοράς για ωφελούμενούς μας με αυτισμό. Η σχέση ήταν πολύπλευρη καθώς τρία τηλεοπτικά παιχνίδια έπαιξαν για τον σκοπό μας προσφέροντας ένα αρκετά σημαντικό ποσό στην καμπάνια μας ενώ η προσπάθειά μας δημοσιεύθηκε σε μεγάλα καθώς και πιο μικρά, τοπικά Μέσα φέρνοντας μας κοντά σε ανθρώπους που δεν μας γνώριζαν, ακόμα και σε επαρχιακές πόλεις που δεν δραστηριοποιείται το Κέντρο Παιδιού & Εφήβου.

Ο δεκάλογος που ακολουθεί προκύπτει από τη στρατηγική που ακολουθούμε, την εμπειρία μας, τις επιτυχίες και τα λάθη μας και φιλοδοξούμε να βοηθήσει τις οργανώσεις να συνειδητοποιήσουν το ρόλο των ΜΜΕ και να «ξεκλειδώσουν» τα οφέλη που κρύβονται στις συνεργασίες με τους δημοσιογράφους που τα υπηρετούν.

1)Αναθέστε την ευθύνη των σχέσεων με τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους σε ένα πρόσωπο, το οποίο πρώτα θα καταρτίσει λίστα επαφών δημοσιογράφων. Μια καλή λίστα είναι το Α και το Ω στην επικοινωνία με τους δημοσιογράφους. Η επικαιροποίησή της θα πρέπει να γίνεται ετησίως. 

2)Δώστε έμφαση στους δημοσιογράφους που καλύπτουν το πεδίο σας στο ρεπορτάζ τους. Επιδιώξτε να κερδίσετε τον σεβασμό τους και να αναπτύξετε μια σχέση μαζί τους. 

3)Ορίστε τα spokespersons. Ποια στελέχη σας μπορούν να μιλάνε δημοσίως και θα εκπροσωπούν την οργάνωσή σας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνουν δηλώσεις και να αποτελούν αξιόπιστη πηγή για τους εκπροσώπους του τύπου, να διαθέτουν ευχέρεια λόγου και να μπορούν να παρουσιάζουν τις απόψεις τους λακωνικά. 

4) Η συχνότητα της επικοινωνίας με τους εκπροσώπους των ΜΜΕ πρέπει να είναι τακτική, όχι κουραστική. Στο Κέντρο Παιδιού & Εφήβου έχουμε ορίσει μία φορά το μήνα να λαμβάνουν νέα μας.

5) Το δελτίο τύπου, δεν είναι το μόνο εργαλείο στη φαρέτρα μας. Ένα άρθρο, μια Παγκόσμια Ημέρα ή η επικαιρότητα μπορούν να μας δώσουν αφορμές για επικοινωνία με τους εκπροσώπους των ΜΜΕ.

6) Μην αμελείτε οι  εκδηλώσεις σας να πλαισιώνονται από ΜΜΕ ως χορηγοί επικοινωνίας. Με τον τρόπο αυτό, τα μέσα θεωρείται ότι προσφέρουν κοινωνικό έργο προβάλλοντας οργανώσεις που επιτελούν κοινωνικό έργο, ενώ και οι οργανώσεις περνούν το μήνυμα τους στο ευρύ κοινό.

7) Αναζητήστε τηλεπαιχνίδια που ενισχύουν οικονομικά μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και ζητήστε να γίνεται υποστηριζόμενος φορέας. Συνηθώς παίζουν αναγνωρίσιμες προσωπικότητες, μια ακόμα ευκαιρία δικτύωσης με προβεβλημένα άτομα που μπορείτε να έρθετε σε επικοινωνία μαζί τους (κυρίως από τα social media) και να γίνουν πρεσβευτές του έργου σας.

8)Σε προτάσεις χρηματοδότησης φροντίστε να προϋπολογίζεται ποσό για διαφήμιση σε στοχευμένα με το έργο σας ΜΜΕ π.χ. ΜΜΕ τοπικών κοινωνιών, ενημερωτικά sites του πεδίου σας κ.α.

9) Συμπεριλάβετε δημοσιογράφους σε ενέργειες δημοσίων σχέσεων. Για παράδειγμα, στο Κέντρο Παιδιού & Εφήβου, κάθε Χριστούγεννα, στέλνουμε ένα συμβολικό δώρο από τους ωφελουμένους μας μαζί με τις ευχές μας.

10) Καταρτίστε ετήσιο επικοινωνιακό πλάνο με συγκεκριμένους δείκτες μέτρησης αποτελεσματικότητας. Ορίστε τιμές στόχους για το πόσες συνεντεύξεις θέλετε να δώσετε, πόσα δημοσιεύματα θέλετε να προκύψουν μέσα στη χρονιά κ.α. 

11) Γνωρίστε τους εκπροσώπους των ΜΜΕ πριν τους χρειαστείτε. Ένα γεύμα γνωριμίας ή μια συνάντηση στα γραφεία σας για να συστηθείτε και να παρουσιάσετε τον οργανισμό σας, σε 3-5 δημοσιογράφους που έχετε παρακολουθήσει ότι καταπιάνονται στο ρεπορτάζ τους με θέματα που σας αφορούν, είναι μια καλή ιδέα και θα κάνει την επαφή πιο ευχάριστη και πιο φιλική.

Στην εποχή της εικόνας, έχουμε ανάγκη τα ΜΜΕ για την εύκολη, γρήγορη και ευρεία μετάδοση των ανθρωπιστικών σκοπών μας. Μέσω των ΜΜΕ οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή μεταξύ τους και γνωρίζουν τον υπόλοιπο κόσμο. Από την άλλη τα ΜΜΕ έχουν ανάγκη τις ΟΚοιΠ για να εκπληρώσουν τον εκπαιδευτικό και φιλάνθρωπο ρόλο τους. Η ανάγκη αυτή μπορεί να γίνει μια δυνατή συμμαχία η οποία, εκ μέρους μας, θα χτιστεί με συγκεκριμένα βήματα και ξεκάθαρο λόγο. 

Νατάσσα Σπαντιδάκη, Τμήμα Προβολής και Προώθησης, Χάρης Τορτορέλης, Τμήμα Εξεύρεσης Πόρων Κέντρου Παιδιού & Εφήβου

By m.vasilakis

ΜΜΕ και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών: Μια σχέση που μπορεί να αποκτήσει τεράστια δυναμική

Στο περίπλοκο μωσαϊκό της σύγχρονης κοινωνίας, η συνεργασία ΜΜΕ και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών δεν είναι απλώς ευκταία αλλά διαδραματίζει καίριο ρόλο στη διαμόρφωση του δημόσιου λόγου, τη διαφάνεια και στην προώθηση θετικών αλλαγών. Αυτή η δυναμική σχέση, όταν καλλιεργείται αποτελεσματικά συμβάλλει αφενός στην πληρέστερη ενημέρωση, αφού μπορεί να αναδείξει κρατικές αυθαιρεσίες, διακρίσεις και ανισότητες σε βάρος μη προνομιούχων ατόμων και κοινωνικών ομάδων αλλά και βλαπτικές για το περιβάλλον και τον πλανήτη πολιτικές και πρακτικές, συνεισφέρει αποτελεσματικά αφετέρου στον αγώνα μια πιο ίση, δίκαιη και συμπεριληπτική κοινωνία. 

Στο πλαίσιο της Ελλάδας, όπου η σύγκλιση των ΜΜΕ και της κοινωνίας των πολιτών αποκτά ολοένα μεγαλύτερη δυναμική, υπάρχει γόνιμο έδαφος ώστε να αναδειχθούν οι βέλτιστες πρακτικές και τα καινοτόμα εργαλεία που μπορούν να ενισχύσουν τον θετικό αντίκτυπο αυτών των συνεργασιών προσεγγίζοντας ευρύτερα ακροατήρια και πυροδοτώντας ουσιαστικές συζητήσεις. Δεν είναι, εννοείται, όλα ρόδινα – συμβαίνει συχνά οργανώσεις σαν αυτές, με πιο χτυπητό παράδειγμα εκείνες που δραστηριοποιούνται γύρω από το μεταναστευτικό-προσφυγικό, να στοχοποιούνται και να λοιδορούνται συστηματικά από διάφορα συντηρητικά έως ακροδεξιά κατά βάση ΜΜΕ, τα οποία συνήθως δεν μπαίνουν καν στον κόπο να επανορθώσουν όταν οι κατηγορίες αποδεικνύονται αβάσιμες.

Αναφορικά με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τα ΜΜΕ χρησιμεύουν ως ο κύριος αγωγός μέσω του οποίου μπορούν να περάσουν τα μηνύματά τους, να επιστήσουν την προσοχή σε μια σειρά πιεστικά πολιτικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, να τρέξουν επίσης εκστρατείες ευαισθητοποίησης με τα ΜΜΕ σε ρόλο χορηγών επικοινωνίας. Τα ΜΜΕ καθαυτά μπορούν να εξασφαλίσουν μέσω των οργανώσεων αυτών πρόσβαση σε αυθεντικές μαρτυρίες, ντοκουμέντα και άλλες πηγές πληροφόρησης, εμπλουτίζοντας την ποιότητα και την εγκυρότητα της δημοσιογραφικής έρευνας. Αυτό βέβαια δεν αφορά μόνο τα παραδοσιακά, συμβατικά ΜΜΕ – στην ψηφιακή εποχή, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν στην καλύτερη εκδοχή τους να αποτελέσουν ένα επίσης ισχυρό εργαλείο για τη διάδοση πληροφοριών, την κινητοποίηση των κοινοτήτων και την προώθηση του κοινωνικού διαλόγου. 

Υπάρχουν βέβαια κι εδώ προκλήσεις. Στις ανοικτές κοινωνίες, η διατήρηση της δημοσιογραφικής ανεξαρτησίας έχει ζωτική σημασία τόσο για την ενημέρωση όσο και για την ίδια τη λειτουργία της δημοκρατίας, χρειάζεται λοιπόν να υπάρχουν κάποιες δικλείδες ασφαλείας αλλά και να ελέγχεται η εγκυρότητα και η αξιοπιστία τόσο των οργανώσεων καθαυτών όσο και των εκάστοτε πηγών. Οι οργανώσεις με τη σειρά τους χρειάζεται να είναι προσεκτικές στην επιλογή των μέσων με τα οποία συνεργάζονται ή πρόκειται να συνεργαστούν. Μια άλλη κοινή πρόκληση για τους δύο «εταίρους» είναι η εξεύρεση βιώσιμων πηγών εσόδων με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η αυτονομία και η ακεραιότητά τους. 

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα γόνιμης συνεργασίας ενός μέσου με πρόσωπα και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών το οποίο έλαβε μεγάλη δημοσιότητα και θα άξιζε να παρατεθεί εδώ είναι τα ανοικτά στο κοινό ετήσια συνέδρια της πρωτοβουλίας «The Upfront Initiative» για την ισότητα, τη συμπερίληψη, την ποικιλομορφία και την ορατότητα στον εργασιακό χώρο που διοργανώνουν από κοινού τα τελευταία χρόνια η Lifo – ένα δημοφιλές μέσο με εγνωσμένες ευαισθησίες σε ζητήματα ισότητας, ισονομίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων – και της εταιρείας επικοινωνίας Tsomokos. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που στοχεύει στην κατάρριψη των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων που εμποδίζουν την ισότιμη πρόσβαση στον εργασιακό χώρο ατόμων που αντιμετωπίζονται με καχυποψία λόγω φύλου, φυλής, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου, θρησκευτικών πεποιθήσεων, αναπηρίας κ.ά. με τη συμμετοχή γνωστών προσώπων από το χώρο της πολιτικής, του αθλητισμού και του θεάματος, έγκριτων δημοσιογράφων και ενεργών πολιτών. Στα δύο Συνέδρια που έχουν μέχρι σήμερα πραγματοποιηθεί, με το τρίτο να είναι ήδη στα σκαριά, δόθηκαν περισσότερες από εκατό ομιλίες πάνω σε διάφορες θεματικές σχετικές με το πεδίο, ενώ πολύ μεγάλη ήταν και η προσέλευση του κοινού – στο πρώτο μάλιστα που διεξήχθη τον Μάρτιο του ’22 παρέστη και απηύθυνε χαιρετισμό η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δείγμα του πόσο επιδραστικές μπορεί να είναι και σε θεσμικά πλαίσια τέτοιες πρωτοβουλίες.   

Θοδωρής Αντωνόπουλος, Δημοσιογράφος

By m.vasilakis

Διαφάνεια και συνέπεια: Ο δρόμος για μια εποικοδομητική σχέση με τα ΜΜΕ

Σύμφωνα με την Υπηρεσία Θαλής και τα αποτελέσματα της έρευνας του, στη χώρα μας αυτή τη στιγμή λειτουργούν περίπου 400 οργανώσεις/ ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Παρόλο, όμως, που οι δράσεις τους εκτείνονται σε διαφορετικά πεδία ενδιαφέροντος, μοιράζονται έναν κοινό σκοπό που τους κινητοποιεί: να προσφέρουν στήριξη σε όσους συμπολίτες μας ή κοινωνικές ομάδες το έχουν ανάγκη, να καλύψουν κενά για την προστασία τομέων που παρουσιάζουν ελλείψεις, αλλά και ειδών που δέχονται απειλές και εν τέλει να προωθήσουν την ευημερία όσων υποστηρίζουν και βρίσκονται στην καρδιά των δράσεών τους.

Επιπλέον, παρά το διαφορετικό αντικείμενο και πεδίο εργασίας τους, οι οργανώσεις παγκοσμίως μοιράζονται ένα κοινό χαρακτηριστικό που καθορίζει σε έναν μεγάλο βαθμό τη φιλοσοφία τους. Κι αυτό είναι η έννοια της συνεργασίας. Οι συνέργειες, οι συμμαχίες (άλλοτε πιο μόνιμες κι άλλοτε πρόσκαιρες εξυπηρετώντας έναν ad hoc σκοπό), οι σχέσεις που αναπτύσσονται με τρίτα μέρη (επιχειρήσεις, άλλοι οργανισμοί, ή ακόμα και πολίτες), πέραν του ότι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του DNA των οργανώσεων και της φιλοσοφίας τους να «ενώνουν δυνάμεις» με άλλες ομάδες προς έναν κοινό σκοπό, είναι καθοριστικές για την ίδια την ανάπτυξη των δράσεων τους. Χωρίς συνεργασίες, οι οργανώσεις οδηγούνται αναπόφευκτα σε περιορισμό των δράσεων τους και του παραγόμενου αντικτύπου τους, σε μια μη παραγωγική εσωστρέφεια και εν τέλει σε μια αυτοαναφορικότητα που κόβει τους απαραίτητους δεσμούς με την πραγματικότητα του «έξω» κόσμου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αποτελεσματικότητα και την εμβέλεια του έργου τους.

Ένας τέτοιος σημαντικός συνομιλητής της κοινωνίας των πολιτών είναι και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ), δεδομένου του κομβικού ρόλου τους να προσφέρουν έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση στο κοινό, να αναδεικνύουν θέματα που αφορούν την κοινωνία, να ασκούν πίεση στα κέντρα λήψης αποφάσεων για αλλαγές και να παρουσιάζουν θετικές πρωτοβουλίες που μπορούν να επηρεάσουν τη ζωή μιας μεγάλης μερίδας πολιτών. Στην περίπτωση των ΜΜΕ, δεν θα ήταν ακριβές να μιλάμε για «συνεργάτες», αλλά καλύτερα για μια ανεξάρτητη και αμφίδρομη σχέση που όμως αλληλοτροφοδοτείται με σεβασμό κι εδράζεται στην επιθυμία και τον στόχο και των δύο μερών για ενημέρωση του κοινού.

Το WWF Ελλάς είναι μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές οργανώσεις στη χώρα μας που μετρά ήδη 32 χρόνια ενεργού δράσης, ορίζοντας τις προτεραιότητες της στρατηγικής του με βάση τις ανάγκες προστασίας της φύσης που υπάρχουν στην Ελλάδα. Αποστολή μας στο WWF είναι να σταματήσουμε την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, να προστατεύουμε τη βιοποικιλότητα, να διασφαλίσουμε τη βιώσιμη χρήση των ανανεώσιμων φυσικών πόρων και να προωθήσουμε τη μείωση της ρύπανσης και της σπατάλης κατανάλωσης, πάντα με την πολύτιμη συμμετοχή και συνεργασία πολιτών, φορέων και οργανώσεων. Χτίζουμε και προωθούμε λύσεις με απώτερο στόχο ένα μέλλον, όπου άνθρωπος και φύση θα συνυπάρχουν αρμονικά. 

Με βασική αρχή τη διαφάνεια και με απώτερο στόχο την εξωστρέφεια και την κινητοποίηση των πολιτών για την προστασία του περιβάλλοντος, δεν είναι λίγες οι φορές που τα Μέσα, μέσω των ρεπορτάζ τους, λειτούργησαν ως ο άμεσος σύνδεσμός μας με την κοινωνία και τους πολίτες, μεταφέροντας παράλληλα, τα μηνύματα, τους προβληματισμούς και τις προτάσεις μας έως τα κέντρα λήψη αποφάσεων της χώρας. Τα ΜΜΕ, εξάλλου, διαθέτουν ένα ιδανικό περιβάλλον μέσα από τις διαφορετικές λειτουργίες τους και τα διαφορετικά κανάλια τους, προσφέροντας ένα πρόσφορο έδαφος για την παρουσίαση κάθε λογής ιστορίας και αφηγήματος.

Πώς όμως μπορείτε να χτίσετε μια εποικοδομητική σχέση με τα Μέσα που διαρκεί μέσα στον χρόνο και μπορεί να επικοινωνεί αποτελεσματικά τα μηνύματα της οργάνωσής σας; 

Παρακάτω, παρουσιάζονται κάποια βασικά βήματα που συνηθίζουμε να ακολουθούμε στο WWF Ελλάς και που μας βοηθούν σε μια πιο ουσιαστική διάδραση με τα Μέσα, αλλά και σε μια πιο καλά οργανωμένη επικοινωνία:

1. Το πρώτο βήμα αφορά στην κατανόηση και την εξοικείωση με το τοπίο των media, χαρτογραφώντας τα Μέσα και τους δημοσιογράφους που καλύπτουν θέματα συναφή με τις δράσεις της οργάνωσής σας και η τακτική –αλλά με μέτρο και πάντα με κάποια δόκιμη αφορμή- ενημέρωσή τους για σημαντικές δράσεις ή τοποθετήσεις σας σε κάποιο ζήτημα.
2. Να παρακολουθείτε τις εγχώριες, αλλά και διεθνείς εξελίξεις γύρω από τον τομέα σας για να καταλαβαίνετε αφενός πώς αυτές μπορεί να επηρεάσουν τη δράση του δικού σας οργανισμού και αφετέρου για να γνωρίζετε πού στρέφεται το ενδιαφέρον των media τη δεδομένη στιγμή.
3. Τα μηνύματά σας θα πρέπει να είναι σαφή και να αποτυπώνουν με ξεκάθαρο τρόπο την αποστολή της οργάνωσής σας, ενώ μην ξεχνάτε να τα προσαρμόζετε ανάλογα με το Μέσο και το κοινό, στο οποίο απευθύνεστε.
4. Αφηγηθείτε ενδιαφέρουσες ιστορίες, προβάλλοντας «ζωντανά» παραδείγματα και τονίζοντας τα στοιχεία με τα οποία το κοινό μπορεί να ταυτιστεί πιο εύκολα για να καταλάβει πως αυτό που λέτε το αφορά άμεσα.
5. Φροντίστε να διαθέτετε όλα τα media υλικά σας (μελέτες, ανακοινώσεις, δελτία Τύπου, οπτικο-ακουστικό υλικό) σε εμφανές σημείο στο website του οργανισμού σας, ώστε οι δημοσιογράφοι να έχουν άμεση πρόσβαση σε αυτά.
6. Η διαφάνεια, η ειλικρίνεια, η συνέπεια, αλλά και οι στοιχειοθετημένες πληροφορίες (π.χ. επιστημονικά δεδομένα) θα πρέπει να ορίζουν κάθε επικοινωνία σας με τα ΜΜΕ, αλλά και με όλα τα υπόλοιπα εξωτερικά κοινά. Με αυτό τον τρόπο μόνο, μπορείτε να κερδίσετε την εμπιστοσύνη τους.
7. Φροντίστε να ανταποκρίνεστε με αμεσότητα στα δημοσιογραφικά αιτήματα (π.χ. συνεντεύξεις ή παροχή πληροφοριών), σεβόμενοι τους γρήγορους ρυθμούς της δουλειάς ενός δημοσιογράφου, αλλά και τους «αστραπιαίους» συνήθως χρόνους μιας είδησης.
8. Να μοιράζεστε με τους δημοσιογράφους χρήσιμες έρευνες και στοιχεία που αφορούν γενικότερες εξελίξεις πάνω στον τομέα που δραστηριοποιείται ο οργανισμός σας, γιατί με αυτόν τον τρόπο δείχνετε την ειδίκευσή σας σε αυτόν τον τομέα, αλλά και τη διαθεσιμότητά σας να παρέχετε επιπλέον διευκρινίσεις.

Όλα τα παραπάνω καταλήγουν στο ότι οι σχέσεις που διαμορφώνονται μεταξύ μιας οργάνωσης και των ΜΜΕ είναι πολύπλευρες και δυναμικές, γιατί είναι σχέσεις ζωντανές που για να αναπτυχθούν χρειάζονται αλληλοτροφοδότηση και χρόνο. Η εποικοδομητική σχέση με τα ΜΜΕ επιτυγχάνεται μέσα από μια καλά οργανωμένη επικοινωνία μαζί τους που βασίζεται στη συνέπεια και την ειλικρίνεια και καθοδηγείται από την επιθυμία το όραμα την οργάνωσής σας να ταξιδέψει μακριά και να εμπνεύσει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους.

Χρίστη Σωτηρίου, υπεύθυνη γραφείου Τύπου και δημοσίων σχέσεων, WWF Ελλάς

By m.vasilakis

ΜΜΕ και Κοινωνία των Πολιτών | Όλα είναι συνδιαλλαγή

Όταν φτιάξαμε το Πανεπιστήμιο Τρίτης Ηλικίας ξέραμε ότι θα κάνει γκελ ο τίτλος. Ότι θα προκαλέσει. Δεν τον εφηύραμε, υπάρχει το πρότζεκτ στο εξωτερικό δεκαετίες τώρα αλλά όταν τον υιοθετήσαμε ξέραμε ότι θα έχει απήχηση. Δε στείλαμε ούτε ένα Δελτίο Τύπου. Δώσαμε μόνο μια συνέντευξη σε ένα εκπαιδευτικό site. Μέσα σε λίγα λεπτά είχε πάνω από 1000 κοινοποιήσεις. Μέσα σε 2 ώρες είχε χτυπήσει το τηλέφωνό μας από πολλά έντυπα και τηλεοπτικά μέσα. Ζητούσαν να έρθουν με κάμερα, να κάνουν ρεπορτάζ, να βγάλουν το θέμα αποκλειστικό. Δε γίναμε πασίγνωστοι -δεν το θέλαμε άλλωστε, είμαστε μια οργάνωση 2 ατόμων. Ξεκίνησε, όμως, ένα ντόμινο προβολής, το οποίο έφερε ωφελούμενους, πολλές περισσότερες αιτήσεις στα προγράμματά μας, συνεργασίες, και -ναι!- ενδιαφέρον από χρηματοδότες.

Όλα είναι συνδιαλλαγή. Όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε και το αποδεχτούμε τόσο καλύτερα για τον οργανισμό μας. Ας μη δαιμονοποιούμε τις λέξεις. Η συνδιαλλαγή δεν είναι τίποτε άλλο από μια σχέση. Μια σχέση από την οποία όλες οι πλευρές θέλουν να βγουν κερδισμένες. Αλλά πριν ξεκινήσουμε, ας κάνουμε κάποιες παραδοχές:

• Παραδοχή 1: Κανένα ΜΜΕ δεν χρωστάει σε καμία οργάνωση να την προβάλλει αλλά και καμία οργάνωση δεν χρωστάει σε κανένα μέσο να εξυπηρετεί τηλεθεάσεις ή κλικαρίσματα.
• Παραδοχή 2: Κανένα μέσο δε θα προσεγγίσει μια οργάνωση που δεν παράγει απτή αλλαγή, εικόνα δηλαδή που θα αγγίξει συναισθηματικά τον θεατή/αναγνώστη. Αλλά και καμία οργάνωση δεν χρειάζεται να προσαρμόσει τις δράσεις της για να γίνει θέμα.
• Παραδοχή 3: Κανένα μέσο δε θα επιμείνει να προβάλει μια οργάνωση αν εκείνη δεν θέλει, αλλά και καμία οργάνωση δεν είναι υποχρεωμένη να θέλει να προβληθεί.

Υπάρχουν διάφορα ζητήματα στις παραπάνω παραδοχές, αλλά ένα είναι το βασικότερο. Μιλάμε για μέσα και για οργανώσεις, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για δημοσιογράφους και για ιδρυτές ή/και εργαζομένους. Για ανθρώπους, που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θέλουν να κάνουν την δουλειά τους. Οι μεν θέλουν θέματα, που θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον το κοινού τους, οι δε θέλουν χρηματοδοτήσεις για να μπορούν να κάνουν περισσότερες δράσεις στο πεδίο τους.
Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί είναι τόσο δύσκολο αυτοί οι δύο κόσμοι να συναντηθούν. Γιατί οι άνθρωποι των οργανώσεων δεν επιδιώκουν να χτίσουν σχέσεις με δημοσιογράφους, γιατί «το παίζουν» δύσκολοι όταν τους ζητούν συνεντεύξεις, γιατί δεν χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να φτιάξουν εντελώς ανέξοδα ένα δίκτυο ανθρώπων των media που θα παρακολουθεί τις δράσεις τους και γιατί όταν δημιουργούν projects δεν σκέφτονται (και) με γνώμονα την επικοινωνία του έργου τους.
Μια απάντηση θα ήταν.. γιατί δεν χρειάζονται την επικοινωνία. Πράγματι, τα mainstream ευρωπαϊκά έργα δεν έχουν καμία τέτοια απαίτηση και αντίστοιχα οι φορείς που τα υλοποιούν δεν έχουν κανένα λόγο να ξοδεύουν πόρους για προβολή και διαφήμιση. Είναι όμως και το άλλο.
Η προβολή σημαίνει και δέσμευση. Μπαίνεις στο επίκεντρο -ακόμα κι αν αυτό είναι πολύ περιορισμένο- ενός ελέγχου. Από τον δημοσιογράφο και από το ευρύ κοινό. Σε μαθαίνει κόσμος που δεν είναι στην ομάδα-στόχου, που δεν σε «χρειάζεται». Σε κρίνει και περιμένει από σένα. Εδώ έρχεται και η ουσία της διαφάνειας. Διαφάνεια στα οικονομικά, στη διαχείριση, στους ανθρώπους… ακόμα και στην πρόθεση.
Είναι αλήθεια ότι οι δημοσιογράφοι, όχι ως άνθρωποι, αλλά ως υπάλληλοι των ΜΜΕ είναι σκληροί. Για να βγάλουν ένα θέμα θέλουν καλή εικόνα, ήχο και λόγο. Πρακτικά, με μια λέξη: συναίσθημα. Αν μια δράση γίνεται, για παράδειγμα διαδικτυακά και δεν έχει κάποιο στοιχείο αναπάντεχο δε θα την προβάλουν. Τί είναι πιο ενδιαφέρον; Μια online συζήτηση για τα οφέλη της γυμναστικής στην 3η ηλικία ή άτομα άνω των 65 ετών να κάνουν γυμναστική μέσω Zoom;
Δεν είναι δύσκολο να μπει κανείς στη λογική της λειτουργίας των δημοσιογράφων. Αρκεί να σκεφτεί ως κοινό. Όχι ως επαγγελματίας της ΚτΠ, αλλά ως απλός άνθρωπος που έχει 100 προβλήματα και ανοίγει ένα site ή την τηλεόρασή του για να ξεχαστεί. Τί θα του τραβήξει την προσοχή; Κάτι πρωτότυπο, κάτι που δεν έχει ξαναδεί, που δεν έχει ξανασκεφτεί, που, ίσως, κάπου μέσα του αισθάνεται ότι αυτός που το έκανε πράξη είχε μια ιστορία να πει. Αυτόν τον άνθρωπο θέλει να προβάλει ο δημοσιογράφος, αυτή τη δράση που -μικρή ή μεγάλη- προσπαθεί να αλλάξει τον κόσμο. Γιαυτό είναι σημαντικό να κρατάμε το λεξιλόγιό μας απλό. Να μπορεί ο καθένας να καταλάβει τί κάνουμε, πώς το κάνουμε και γιατί. Όχι οι συνεργάτες μας, οι άλλες ΜΚΟ, οι χρηματοδότες, αλλά ο απλός κόσμος.
Οι δημοσιογράφοι, επίσης, δεν έχουν χρόνο. Δεν το κάνουν επίτηδες, αλλά πρέπει να γράψουν το άρθρο τους σε συγκεκριμένο διάστημα ή να βγάλουν το ρεπορτάζ τους όταν μπορεί το συνεργείο, η κάμερα, η εκπομπή. Αν πιέζουν να βγει το θέμα μια συγκεκριμένη στιγμή δεν είναι από καπρίτσιο, είναι γιατί δεν έχουν επιλογή. Μπορεί να μη μπορείς, μπορεί να μη θέλεις να προσαρμοστείς σε αυτό, αλλά είναι μια πραγματικότητα που όποια οργάνωση ενδιαφέρεται να προβάλλεται από τα μέσα καλό είναι να την γνωρίζει.

Τα περισσότερα ΜΜΕ, πράγματι, ασχολούνται με οργανώσεις που είναι ήδη γνωστές ή/και μεγάλες. Αποφεύγουν τις μικρομεσαίες. Ειδικά τα τελευταία χρόνια που η λέξη ΜΚΟ είναι κάτι σαν το «πυρ το εξώτερον». Κακώς. Είναι δουλειά των δημοσιογράφων να ψάξουν ποιες οργανώσεις «τρώνε» λεφτά χωρίς να παράγουν έργο και πώς το καταφέρνουν. Όσο δεν το κάνουν μένουν σε αυτό που ξέρουν -ακόμα κι αν αυτό που ξέρουν είναι, για αρκετούς, αμφιλεγόμενο. Είναι δουλειά των ΜΚΟ να αλλάξουν την εικόνα τους; Είναι. Μπορούν τα ΜΜΕ να παίξουν ρόλο σε αυτό; Τεράστιο. Ποιος θα το ξεκινήσει; Αυτός που έχει το μεγαλύτερο όφελος. Στην προκειμένη περίπτωση οι ΜΚΟ.
Πολλά λοιπόν είναι στο χέρι των οργανώσεων. Να φτιάξουν έναν κύκλο δημοσιογράφων που να τους ακολουθεί. Να βρίσκουν ωραίους τίτλους για τα πρότζεκτ, κατανοητούς και με ουσία. Να μιλήσουν με απλά λόγια για το έργο τους, με ειλικρίνεια, με πάθος, με νοιάξιμο. Να σκεφτούν αν αυτό που θέλουν να προβάλλουν θα ενδιέφερε τη γειτόνισσα ή τον τύπο στο απέναντι παγκάκι. Να αποφασίσουν για την εικόνα τους. Όλα αυτά, βέβαια, αν θέλουν.

Πάντα υπάρχει η δυνατότητα να παράγεις χωρίς να σε (ανα)γνωρίζει κανείς. Με ό,τι θετικό και αρνητικό συνεπάγεται. Αρκεί να είναι επιλογή. Είναι κι αυτό μέρος της εικόνας, άλλωστε.

Μαρία Αστερίου, δημοσιογράφος & συνιδρύτρια ΜΚΟ People Behind 

By m.vasilakis

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η κοινωνία των πολιτών μέσα από το φακό του ΕΣΠΑ

Είναι γεγονός πως σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίζεται ο ρόλος της Κοινωνίας των Πολιτών στη χρηστή διακυβέρνηση ήδη από τη «Συνθήκη». Σε επίπεδο Κρατών-Μελών της Ε.Ε. υπάρχουν διάφορες πρακτικές, αλλά χρησιμοποιούνται κυρίως δύο κριτήρια για να εννοιοδοτήσουν τις Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών: η νομική μορφή της οργάνωσης και η φύση των δραστηριοτήτων της. Επομένως βασικά εννοιολογικά στοιχεία αφορούν σε εθελοντικές οργανώσεις με επίσημη ή θεσμική οντότητα, σε μη κερδοσκοπικές, σε ανεξάρτητες από κυβερνήσεις και άλλες δημόσιες αρχές, σε οντότητες που διοικούνται κατά τρόπο ανιδιοτελή και με δραστηριότητες που στοχεύουν, τουλάχιστον εν μέρει, στην προώθηση του δημοσίου συμφέροντος. 

Στη χώρα μας δραστηριοποιούνται αρκετές οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών που έχουν δημιουργήσει ουσιαστικό κοινωνικό αποτύπωμα μέσω των παρεμβάσεών τους, γεγονός που αναγνωρίζει η πολιτεία και ιδιαιτέρως η παρούσα διακυβέρνηση υπό τον Πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη, με το να συνεργάζεται εποικοδομητικά μαζί τους για την επίτευξη των κοινών στόχων. Έχει δε ψηφιστεί πρόσφατα ειδική νομοθεσία με στόχο την συνολική καταγραφή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και τη δημιουργία ενός πλαισίου ενεργειών για την ενίσχυση των δράσεών τους, ώστε να διασφαλίζονται ταυτόχρονα οι όροι διαφάνειας. 

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέχρι σήμερα, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών χρηματοδοτούνται από κονδύλια της Ε.Ε. είτε (κατά κύριο λόγο) όταν ενεργούν ως φορείς υλοποίησης προγραμμάτων και έργων εξ’ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή ως δικαιούχοι δράσεων της Ε.Ε., π.χ. σε προγράμματα ενίσχυσης της κοινωνίας των πολιτών. Στις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις επιμερισμένης διαχείρισης (shared management EU – Member State) όπως το ΕΣΠΑ, η αρχή της εταιρικής σχέσης αποτελεί βασικό στοιχείο για την αξιοποίηση των διαρθρωτικών Ταμείων, με βάση τη διασφάλιση της συμμετοχής των περιφερειακών, τοπικών, αστικών και άλλων δημόσιων αρχών, της κοινωνίας των πολιτών, των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων και, κατά περίπτωση, ερευνητικών οργανισμών ή ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. Διαχρονικά στις Επιτροπές Παρακολούθησης των Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ μετέχουν όλοι οι θεσμικοί κοινωνικο-οικονομικοί εταίροι της χώρας και στις χρηματοδοτήσεις εντάσσονται δράσεις για την ενδυνάμωσή τους και την επίτευξη των σκοπών τους. 

Επιπλέον, κατά την περίοδο του ΕΣΠΑ 2021-2027, οι Κανονισμοί ορίζουν ότι κάθε Κράτος Μέλος θα μπορούσε δυνητικά να υποστηρίζει και ευρύτερα δράσεις φορέων που εκπροσωπούν την κοινωνία των πολιτών, όπως περιβαλλοντικούς εταίρους, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ή φορείς που είναι υπεύθυνοι για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης, των θεμελιωδών δικαιωμάτων, των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες, της ισότητας των φύλων και της καταπολέμησης των διακρίσεων, ανάλογα με την περίπτωση και τις εγκεκριμένες στρατηγικές, υπό προϋποθέσεις που ορίζει η εκάστοτε εθνική νομοθεσία και συμφωνούνται με την Ε.Ε. Ως Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Τομεακών Προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ+) του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, έχουμε την αρμοδιότητα διαχείρισης του μεγαλύτερου σε προϋπολογισμό Προγράμματος του νέου ΕΣΠΑ «Ανθρώπινο Δυναμικό και Κοινωνική Συνοχή 2021-2027», ύψους περίπου 4,2 δις Ευρώ, που υποστηρίζει κυρίως κρατικές παρεμβάσεις που αφορούν στην απασχόληση, την εκπαίδευση, την κοινωνική ένταξη και την ισότητα των φύλων. Προβλέπονται επίσης δράσεις εθνικής εμβέλειας σε τομείς όπως η ενεργός γήρανση, η κοινωνική καινοτομία, η κοινωνική οικονομία και επιχειρηματικότητα, ή δράσεις δεξιοτήτων, με έμφαση στους νέους, ειδικούς τομείς ή ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. 

Για πρώτη φορά έχει εγκριθεί, μέσω του Προγράμματος που προαναφέρθηκε, διακριτή Προτεραιότητα για την κοινωνική καινοτομία (ύψους 25 εκατ. Ευρώ, προκειμένου να μπορούν να δημιουργηθούν και να ενταχθούν δράσεις καινοτομίας. Επιπρόσθετα το ΕΚΤ+ επιμερίζει πόρους και στα προγράμματα ΕΣΠΑ των Περιφερειών της χώρας. Η Προτεραιότητα της Κοινωνικής Καινοτομίας αποτελεί κοινή στοχοθεσία με την ΕΕ και σύμφωνα με το εγκεκριμένο Πρόγραμμα είναι εφικτό να χρηματοδοτήσει δράσεις όπως τη θεσμική και επιχειρησιακή ενίσχυση φορέων κοινωνικής καινοτομίας (όπως του Ελληνικού Κέντρου Ικανοτήτων Κοινωνικής Καινοτομίας), συστημικές δράσεις όπως μελέτες ή εθνικά σχέδια δράσης, παρεμβάσεις για την προώθηση και ενδυνάμωση της κοινωνικής καινοτομίας με ενέργειες δικτύωσης των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών μεταξύ τους ή και με άλλους φορείς, δράσεις ανταλλαγής τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών, δημιουργίας συμπράξεων, διαγωνισμοί στο πλαίσιο προαγωγής της κοινωνικής καινοτομίας με χρηματοδότηση των καλύτερων σχεδίων ή δημιουργία δικτύων πόλεων-περιφερειών για την κοινωνική καινοτομία. 

Δεδομένου ότι ο σχεδιασμός προσκλήσεων προς χρηματοδότηση για δράσεις στο πλαίσιο αυτής της Προτεραιότητας, είναι μια καινούρια και δυναμική διαδικασία, στην οποία εμπεριέχεται η καινοτομία και ο κοινωνικός πειραματισμός, θα πρέπει να διασφαλίζεται αφενός ένα ευέλικτο πλαίσιο υλοποίησης και απολογισμού των δράσεων και αφετέρου ότι θα τηρούνται οι οριζόντιες αρχές αλλά και οι ειδικότεροι όροι που προβλέπονται από τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς και το εθνικό θεσμικό πλαίσιο για τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. Επομένως ο σχεδιασμός είναι προφανώς συνεργατικός με συναρμόδια Υπουργεία πολιτικής (Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Υγείας κ.α.), με τον κοινό στόχο όλων να είναι η αξιοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων της κοινωνίας των πολιτών ειδικά σε τομείς ή πεδία όπου η πολιτεία είτε δεν είναι εφικτό να φτάσει ή η κοινωνία των πολιτών μπορεί να δώσει μια λιγότερο τυπική και άμεση προσέγγιση, πάντοτε όμως με μέριμνα για τα στοιχεία εκείνα που θα διασφαλίσουν -καθώς θα σχετίζονται δημόσιοι πόροι και όχι μόνο οι προερχόμενοι από την ιδιωτική ή άλλη πρωτοβουλία- την ακεραιότητα των διαδικασιών και την εγγύηση των αποτελεσμάτων. 

Επιπρόσθετα, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να αντλήσουν ανταγωνιστικά χρηματοδότηση από διάφορους πρόσθετους πόρους ή Ταμεία της Ε.Ε., όπως το πρόγραμμα Horizon Europe όταν πρόκειται για έρευνα και καινοτομία, το Erasmus+ για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό, ή το Creative Europe για πρωτοβουλίες που αφορούν στον ευρωπαϊκό οπτικοακουστικό, πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα. Επίσης από το CERV για την προστασία και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αξιών της Ένωσης, όπως αυτά ισχύουν μέσα από τις σχετικές Συνθήκες της ΕΕ και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ή τo INTPA που είναι τμήμα της ΕΕ αρμόδιο για τη διεθνή συνεργασία και ανάπτυξη. 

Κλείνοντας είναι σαφές ότι προκύπτει ένα ενδιαφέρον και καινοτόμο πεδίο δράσης προς αξιοποίηση, πάντοτε υπό όρους διαφάνειας και ελέγχων, ούτως ώστε η χώρα μας να αξιοποιήσει και να συνεργαστεί με τον θεσμό της κοινωνίας των πολιτών. 

Το στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί είναι ο συνδυασμός της ευελιξίας και της αμεσότητας της κοινωνίας των πολιτών, προς τους σκοπούς εκείνους όπου μπορεί να αναληφθεί δράση και πρωτοβουλία συμπληρωματικά και ουσιαστικά προς τους θεσμούς της πολιτείας, ειδικά στο πεδίο, ή σε τοπικό επίπεδο, στις γειτονιές ή τις οικογένειες, όπως σε αντίστοιχα επιτυχημένα παραδείγματα από άλλες χώρες, με την ανάγκη μιας όχι μόνο κοινωνικής, αλλά οικονομικής και θεσμικής λογοδοσίας, εφόσον πλέον αποδοθεί δημόσια χρηματοδότηση (Ευρωπαϊκή /εθνική). 

Νίκη Δανδόλου,
Ειδική Γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου
Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών