By Higgs

Νομικά: Κοινωνία των Πολιτών και Εθελοντισμός

Συστατικό στοιχείο της εν γένει κοινωνικής προσφοράς αποτελεί ο εθελοντισμός. Αντιστοίχως, η κοινωφελής προσφορά της κοινωνίας των πολιτών πραγματώνεται κυρίως  δια των εθελοντών και της εθελοντικής εργασίας. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, είναι ειλικρινά παράδοξο ότι στις ευρύτατες νομοθετικές ρυθμίσεις της δημόσιας διοίκησης, ρυθμίσεις που έχουν σχεδόν εξαλείψει σήμερα το έθιμο και το λεγόμενο “φυσικό” δίκαιο, δεν έχει βρει θέση και απουσιάζει τόσο εμφατικά μία σπουδαιότατη έκφανση της κοινωνικής μας δραστηριότητας.

Η κατανόηση της έννοιας της εθελοντικής εργασίας χαρακτηρίζεται εξόχως σημαντική διότι οι συνέπειες χαρακτηρισμού μιας εργασιακής σχέσης ως εθελοντική ή εξαρτημένη (μισθωτή) είναι ιδιαιτέρως σοβαρές. Παρόλο που στην εθελοντική εργασία εφαρμόζονται αναλογικά και κατ’ απόκλιση[1] μόνο οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που προσομοιάζουν σε αυτή, σε περίπτωση που κριθεί ότι μία σχέση αποτελεί σχέση μισθωτής/εξαρτημένης εργασίας, τότε εφαρμόζονται οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας και οφείλεται στον εργαζόμενο αναδρομικά μισθός (ή ο συνηθισμένος μισθός), ασφάλιση, αποδοχές εορτών και αδείας, χωρίς να υπολογίζονται τυχόν διοικητικά πρόστιμα. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι σε ενδεχόμενο έλεγχο ο φορέας οφείλει ο ίδιος να αποδείξει ότι η σχέση απασχόλησης είναι εθελοντική και όχι εξαρτημένη.

Με το παρόν, λοιπόν, επιχειρείται να γίνει μια σύντομη προσπάθεια να κατανοήσουμε τη φύση, τις ιδιότητες, τους περιορισμούς και τις ελευθερίες του τόσο σημαντικού για το χώρο μας θέματος της εθελοντικής εργασίας.

Εν πρώτοις, είναι αναγκαίο να τονισθεί ότι η εθελοντική εργασία, ακριβέστερα εθελοντική απασχόληση, παραμένει εργασία, αντιδιαστέλλεται δε σε διάφορα σημεία της από την εργασία όπως τη γνωρίζουμε όλοι σήμερα (εξαρτημένη εργασία):

• Η εξαρτημένη εργασία, άλλως η έμμισθη απασχόληση (σύμβαση εργασίας, έργου, παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών) παρέχεται στον εργοδότη έναντι ορισμένου αντιτίμου ενώ η εθελοντική εργασία δεν έχει οικονομικό παρονομαστή.
• Εδώ ο όρος αντίτιμο δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα το χρηματικό αντίτιμο αλλά οποιουδήποτε είδους αντίτιμο. Η εργασία που παρέχεται έναντι παροχής σε είδος (φερ’ ειπείν τροφή, στέγη, ρουχισμός) παραμένει εξαρτημένη, δηλαδή όχι εθελοντική. Συνεπώς, για να χαρακτηρισθεί μια σχέση “εργασίας” ως εθελοντική θα πρέπει να μην προβλέπει ή υποκρύπτει οποιουδήποτε είδους αντιπαροχή που μπορεί να μεταφρασθεί σε χρήμα. Με βάση τα παραπάνω, εργασία που παρέχεται παραδείγματος χάριν σε στέγη φιλοξενίας από πρόσωπο, με αντάλλαγμα την παροχή στέγης κατά την περίοδο των χειμερινών μηνών, αποτελεί μισθωτή σχέση.

Αντιστοίχως, δωρεάν παροχή έργου ή εργασίας από πρόσωπο με προσδοκία οικονομικού οφέλους αποτελεί επίσης εξαρτημένη εργασία. Παραδείγματος χάριν, περιβαλλοντολογική μελέτη που εκπονείται αμισθί από τρίτο πρόσωπο για λογαριασμό κοινωφελούς φορέα, ώστε να λάβει ο τελευταίος σχετική χρηματοδότηση για εκτέλεση έργου, με απώτερο στόχο να προσληφθεί το πρόσωπο αυτό μελλοντικά, αποτελεί επίσης γνήσια σχέση συμβάσεως παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών ή έργου.

• Το στοιχείο της εξάρτησης αποτελεί μία επιπλέον ειδοποιό διαφορά μεταξύ εθελοντικής και εξαρτημένης εργασίας. Ενώ στην εξαρτημένη εργασία ο μισθωτός υπόκειται στις εντολές του εργοδότη σχετικά με τον τρόπο, χρόνο και τόπο παροχής της εργασίας του, η σχέση αυτή, ποιοτικά, δεν συναντάται τόσο στενά στην σχέση εθελοντικής εργασίας. Το τελευταίο δεν σημαίνει ότι ο εθελοντής είναι ελεύθερος να παράσχει όπως επιθυμεί ο ίδιος τις υπηρεσίες του, υπόκειται στις οδηγίες του “εργοδότη” του και όχι σε εντολές. Κατά αυτόν τον τρόπο, εντός λογικών πλαισίων, είναι δυνατό για τον εθελοντή να μεταβάλει το χρόνο ή τρόπο παροχής της εθελοντικής του εργασίας δίχως τις κυρώσεις που προβλέπονται για τον εργαζόμενο στην αντίστοιχη σχέση εξαρτημένης εργασίας. Όλα τα παραπάνω προτείνεται να αποτυπώνονται σε έγγραφη σύμβαση που υπογράφεται από τον εθελοντή και τον οργανισμό.

Παράλληλα το Υπουργείο Εργασίας έχει δεχθεί ότι η παροχή υπηρεσιών χωρίς αμοιβή σε φιλανθρωπικό Ίδρυμα (με την ευρεία έννοια) από εθελοντικό μέλος αυτού, δεν θεωρείται γνήσια σχέση εξαρτημένης εργασίας (Έγγραφ. 2418/1993 Υπουργ. Εργασίας, ΕΑΕΔ 1994). Ο όρος «εθελοντικό μέλος» που αναφέρει η εν λόγω εγκύκλιος χαρακτηρίζεται ιδιαιτέρως ατυχής,  και τούτο διότι δημιουργείται η εσφαλμένη εντύπωση ότι για να είναι ικανό ένα πρόσωπο να παρέχει εθελοντικά τις υπηρεσίες του σε κοινωφελή φορέα θα πρέπει να είναι και μέλος αυτού.

Προς αποφυγή παρανοήσεων θα πρέπει, τέλος, να σημειωθεί ότι η προσφορά υπηρεσιών σε φορέα από ωφελούμενούς του, στα πλαίσια εργασιοθεραπείας ή ψυχοσωματικής άσκησης, έχει κριθεί ότι δεν αποτελεί σχέση εξάρτησης και ομοιάζει με τη σχέση εθελοντικής εργασίας με παραπλήσιες προϋποθέσεις και αποτελέσματα.

---

[1] Με απλά λόγια, αναλογική εφαρμογή δικαίου σε σχέσεις που δεν ρυθμίζονται από το νόμο, αποτελεί η εφαρμογή στη σχέση αυτή κανόνων που εφαρμόζονται σε όμοιες περιπτώσεις, όπως εν προκειμένω στη σχέση μεταξύ εξαρτημένης εργασίας (που ρυθμίζεται από το νόμο) και εθελοντικής εργασίας (που δε ρυθμίζεται). Με τον όρο κατ’ απόκλιση εννοείται η μη εφαρμογή όλων των κανόνων που διέπουν τη “ρυθμισμένη” έννομη σχέση στη μη ρυθμισμένη, αλλά μόνο εκείνοι οι κανόνες οι οποίοι δύναται να εφαρμοστούν (π.χ. στην εθελοντική εργασία δεν μπορούν να εφαρμοστούν οι διατάξεις για το συμφωνημένο μισθό που ορίζονται στην εξαρτημένη, διότι η εθελοντική εργασία εξ αντικειμένου δεν περιλαμβάνει μισθό).

Κώστας Μπρίλης
Νομικός

Στείλτε μας τις δικές σας απορίες (στο [email protected]) και μπορεί να αποτελέσουν το επόμενο θέμα της στήλης!

Η Ομάδα Newsletter του HIGGS

By Higgs

Λογιστικά: Φορολογική μεταχείριση των ΑΜΚΕ

Ένα θέμα που απασχολεί ιδιαιτέρως τις Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες είναι η φορολογική τους αντιμετώπιση. Στη βάση των πολυάριθμων σχετικών ερωτήσεων προς το HIGGS παραθέτουμε μια σειρά από εφαρμογές των σχετικών νόμων πάνω σε αυτές.

1. Ποια είναι η φορολογική μεταχείριση των Αστικών Μη Κερδοσκοπικών Εταιρειών;

Σύμφωνα με την ΠΟΛ 1059/2015, στις Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες, ως ακαθάριστο εισόδημά τους, υποκείμενο σε φόρο, θεωρείται μόνο αυτό που προέρχεται από επιχειρηματική δραστηριότητα (π.χ. τέλεση δημόσιων θεαμάτων, έκδοση εφημερίδων, προβολή κινηματογραφικών ταινιών, ενοίκια, τόκοι καταθέσεων, κ.λπ.).

Αντίθετα, οι συνδρομές και εγγραφές των μελών, καθώς και οι χορηγίες ή δωρεές προς αυτές, επειδή αποτελούν εισροές κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, δηλαδή στερούνται τα εννοιολογικά γνωρίσματα του εισοδήματος, δεν εμπίπτουν στην έννοια των ακαθάριστων εσόδων για να φορολογηθούν. Τέλος, τα ποσά των χορηγιών που τους παρέχονται για την τέλεση δραστηριοτήτων που εκτελούνται από τους υπόψη φορείς, μειώνουν το κόστος αυτών.

Οι αστικές εταιρείες (κερδοσκοπικές ή μη), δεν εξαιρούνται από το τέλος επιτηδεύματος στο τέλος του οικονομικού έτους ίδρυσής τους καθώς και όλων των επομένων.

Μέχρι τώρα με τον ν. 4172/2013 που ίσχυε για εισοδήματα από 1.1.2014, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (Ν.Π.Δ.Δ. και Ν.Π.Ι.Δ.), που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή, καθώς και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα που τηρούν απλογραφικά βιβλία, φορολογούνται για τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα με συντελεστή 26% για εισοδήματα μέχρι 50.000€ και με συντελεστή 33% για εισοδήματα άνω των 50.000€.

Παράδειγμα

Πηγή: Taxheaven

Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία με απλογραφικά βιβλία απέκτησε μέσα στο 2015 κέρδη 23.000€. Ο φόρος που οφείλεται ανέρχεται στο ποσό των 5.980€ το οποίο προκύπτει ως εξής: 23.000€ x 26%= 5.980€

Σε περίπτωση που είχε αποκτήσει κέρδη 51.000€ ο φόρος που οφείλεται ανέρχεται στο ποσό των  13.330€ το οποίο προκύπτει ως εξής:

50.000€ x 26%=13.000€

51.000€-50.000€=1.000€ υπερβάλλον

1000€ x 33%= 330€

Συνολικός φόρος = 13.000€+330€ =13.330€

Με τις νέες διατάξεις του ν. 4387/2016 που εφαρμόζονται από 1.1.2016 και μετά, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (Ν.Π.Δ.Δ. και Ν.Π.Ι.Δ.), που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή, καθώς και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα που τηρούν απλογραφικά βιβλία, φορολογούνται για τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα με συντελεστή είκοσι εννέα τοις εκατό (29%)και όχι με δύο συντελεστές όπως εφαρμοζόταν με την προϊσχύουσα διάταξη.

Παράδειγμα

Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία με απλογραφικά βιβλία απέκτησε μέσα στο 2015 κέρδη 23.000€. Ο φόρος που οφείλεται ανέρχεται στο ποσό των 5.980€ το οποίο προκύπτει ως εξής: 23.000€ x 29%= 6.670€

Πηγή: ν. 4387/2016, άρθρο 29 παράγραφος 1. 

Στη συνέχεια θα μιλήσουμε για ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που εφαρμόζεται σε όλα τα νομικά πρόσωπα συμπεριλαμβανομένου και των ΟΚοιΠ και αφορά στις μη εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες.

2. Ποιες θεωρούνται μη εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες

α) Οι τόκοι από δάνεια που λαμβάνει μία επιχείρηση (πάσης φύσεως νομικό πρόσωπο) από τρίτους, εκτός από τα τραπεζικά, διατραπεζικά και ομολογιακά δάνεια που εκδίδουν ανώνυμες εταιρείες.

β) Κάθε είδους δαπάνη που αφορά σε αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών αξίας άνω των πεντακοσίων (500) ευρώ, εφόσον η τμηματική ή ολική εξόφληση δεν έγινε με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής.

γ) Οι μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές για την ημερολογιακή χρήση που διανύει το νομικό πρόσωπο.

δ) Οι κάθε είδους προβλέψεις, δηλαδή μια εκτίμηση, αναφορικά με την πρόβλεψη επισφαλών απαιτήσεων. Δηλαδή επισφαλής κρίνεται η απαίτηση της οποίας η είσπραξη αξιολογείται από την επιχείρηση μερικά ή ολικά αμφίβολη με βάση τις πληροφορίες και τα έγγραφα που διαθέτει.

ε) Τα πρόστιμα και οι χρηματικές ποινές, περιλαμβανομένων των προσαυξήσεων (πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής), που επιβάλλονται εξαιτίας αθετήσεως συμβατικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων ή παραβάσεων διατάξεων νόμου, κ.λπ.

στ) Η παροχή ή λήψη αμοιβών σε χρήμα ή είδος που συνιστούν ποινικό αδίκημα.

ζ) Ο φόρος εισοδήματος, συμπεριλαμβανομένων του τέλους επιτηδεύματος και των έκτακτων εισφορών, που επιβάλλεται για τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα καθώς και ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) που αναλογεί σε μη εκπιπτόμενες δαπάνες, εφόσον δεν είναι εκπεστέος ως Φ.Π.Α. εισροών. Για παράδειγμα, μια καταναλωτική δαπάνη που δεν έχει σχέση με την δραστηριότητα της επιχείρησης θεωρείται μη εκπιπτόμενη δαπάνη. Άρα ο Φ.Π.Α της δεν εκπίπτει από τα έξοδα της. Έστω ότι η αξία της δαπάνης είναι 100€ συν τον Φ.Π.Α., τα 24€ είναι Φ.Π.Α. μη εκπεστέος.

η) Το τεκμαρτό μίσθωμα σε περίπτωση ιδιόχρησης κατά το μέτρο που υπερβαίνει το τρία τοις εκατό (3%) επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.

θ) Οι δαπάνες για την οργάνωση και διεξαγωγή ενημερωτικών ημερίδων και συναντήσεων που αφορούν στη σίτιση και διαμονή πελατών ή εργαζομένων της κατά το μέτρο που υπερβαίνουν το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά συμμετέχοντα και κατά το μέτρο που η συνολική ετήσια δαπάνη υπερβαίνει το μισό τοις εκατό (0,5%) επί του ετήσιου ακαθάριστου εισοδήματος της επιχείρησης.

ι) Οι δαπάνες για τη διεξαγωγή εορταστικών εκδηλώσεων, σίτισης και διαμονής φιλοξενούμενων προσώπων κατά το μέτρο που υπερβαίνουν το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά συμμετέχοντα και κατά το μέτρο που η συνολική ετήσια δαπάνη υπερβαίνει το μισό τοις εκατό (0,5%) επί του ετήσιου ακαθάριστου εισοδήματος της επιχείρησης.

ια) Οι δαπάνες ψυχαγωγίας. Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση που η επιχειρηματική δραστηριότητα του φορολογούμενου έχει ως κύριο αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών ψυχαγωγίας και οι δαπάνες αυτές πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της δραστηριότητας αυτής.

ιβ) Προσωπικές καταναλωτικές δαπάνες.

Τζένη Φετοκάκη
Ειδικός σε φοροτεχνικά θέματα

---

Γλωσσάρι

ΠΟΛ: πολυγραφημένη υπουργική εγκύκλιος δηλαδή με πολλούς αποδέκτες).

Απλογραφικά βιβλία: απλογραφικά ή διπλογραφικά βιβλία είναι ο τρόπος τήρησης των λογιστικών βιβλίων ανάλογα με τη νομική μορφή της εταιρείας και τον ετήσιο τζίρο τους.

Τεκμαρτό μίσθωμα: το ποσό που αντιστοιχεί στο 3% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.

---

Στείλτε μας τις δικές σας απορίες (στο [email protected]) και μπορεί να αποτελέσουν το επόμενο θέμα της στήλης!

Η Ομάδα Newsletter του HIGGS