By m.vasilakis

Όταν το Μουσείο ταξιδεύει στο Σχολείο

Κατερίνα Ρογκάκου
Ιστορικός, Παιδαγωγός Πολιτισμού, Ερμηνεύτρια
Παιδαγωγικό Κέντρο – Ελληνικό Παιδικό Μουσείο

Προγράμματα προσέγγισης του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου σε δομές τυπικής εκπαίδευσης

Στο πλαίσιο των δράσεων προσέγγισης του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου δόθηκε η ευκαιρία να σχεδιάσω και να υλοποιήσω εκπαιδευτικές δράσεις τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το μεγαλύτερο μέρος της εμπειρίας μου έγκειται στη δευτεροβάθμια, όπου με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Είναι Αυτό Τέχνη;», σε συνεργασία και με την υποστήριξη του Οργανισμού ΝΕΟΝ, επισκεπτόμασταν σχεδόν καθημερινά για 8 και πλέον χρόνια σχολεία της Αττικής, υλοποιώντας την εν λόγω εκπαιδευτική δράση σε μαθητές και μαθήτριες της Γ΄ Γυμνασίου, με τη θεματική της Σύγχρονης Τέχνης, ανακαλύπτοντας το έργο καλλιτεχνών όπως ο Marcel Duchamp, ο Andy Warhol, η Marina Abramovich, η Louise Bourgeoise, ο William Kentridge, ο Gerhard Richter, ο Martin Kippenberger, ο Γιάννης Κουνέλλης. Εκτός αυτού, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Ed.G.E. αναφορικά με την Ισότητα των Φύλων επίσης επισκεφτήκαμε Γυμνάσια υλοποιώντας ανάλογες θεματικές δράσεις, οι οποίες ως επιστέγασμα είχαν τη δημιουργία μίας έκθεσης με έργα τέχνης που είχαν δημιουργήσει τα παιδιά και με τον τίτλο «Ένα Μουσείο για την Ισότητα των Φύλων», η οποία έλαβε χώρα στο Παιδικό Μουσείο της Αθήνας.

Σε όλα τα παραπάνω, τα παιδιά μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία μπήκαν σε μία ενεργό συνθήκη ανακάλυψης, σκέψης, προβληματισμού, οραματισμού, καλλιέργειας της φαντασίας και ταυτόχρονα στο μονοπάτι για τη σταδιακή ανακάλυψη και διαμόρφωση του εαυτού τους, ως ενός (εν δυνάμει) ενεργού πολίτη – ενός σκεπτόμενου πολίτη -δημιουργού.

Τα προγράμματα προσέγγισης των μουσείων επιτελούν ένα σπουδαίο έργο. Φέρνουν τον πολιτισμό κυριολεκτικά στην πόρτα του σχολείου. Τέτοιου είδους δράσεις αναπτύσσουν τον διάλογο μεταξύ σχολείου-μουσείου, κάνοντας τον πολιτισμό προσβάσιμο σε όλες και όλους, ξεπερνώντας σκοπέλους οικονομικούς, εξαλείφοντας αποστάσεις αλλά και τυχόν προκαταλήψεις. Παράλληλα όταν το μουσείο ταξιδεύει στο σχολείο δημιουργούνται ευκαιρίες ώστε να διαφανούν νέες δυναμικές μέσα στην τάξη, τα παιδιά εξοικειώνονται με πρωτοπόρες θεματικές και μεθόδους και διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις και οι αφορμές ώστε να έρθουν άμεσα σε επαφή με τον πολιτισμό, να συνδεθούν ως ομάδα αλλά και να έρθουν πιο κοντά με τον εαυτό τους, εξελίσσοντας και αναπτύσσοντας όλο τους το δυναμικό.

Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο, από την ίδρυσή του το 1987 υποστήριξε δράσεις προσέγγισης, σχεδιάζοντας και εφαρμόζοντας εκπαιδευτικά προγράμματα σε νοσοκομεία, βιβλιοθήκες, άλλα μουσεία, σχολεία, φυλακές. Επίσης για 2 χρόνια, 2013-2014, το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο ταξίδεψε με το «Κινητό Μουσείο» σε 30 προορισμούς σε όλη την Ελλάδα, από το Διδυμότειχο ως την Κρήτη και από τη Χίο ως τα Γιάννενα. Πρόκειται για ένα καινοτόμο πρόγραμμα μουσειακής εκπαίδευσης, όπου το μουσείο, με τη μορφή ενός πραγματικού κινητού οχήματος μεταφέρει τη φιλοσοφία και το εκπαιδευτικό του έργο, δίνοντας την ευκαιρία σε όλα τα παιδιά να έχουν πρόσβαση στις συλλογές, τα εκθέματα και τα εκπαιδευτικά του προγράμματα. Η εν λόγω δράση στηρίχθηκε σε συνεργασίες με άτομα και φορείς σε όλη την Ελλάδα και πραγματοποιήθηκε με την ευγενική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.

Κάθε φορά που μία δράση πηγαίνει καλά είναι μία ξεχωριστή δράση. Το γεγονός ότι με τα παιδιά του κάθε σχολείου, του κάθε τμήματος υπάρχει μία ενεργός και αμφίδρομη ανταλλαγή σκέψεων, δράσεων, πρωτοβουλιών, συν-δημουργία, μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε μία κοινή εμπειρία την οποία μοιραζόμαστε, και μας κάνει στο τέλος να έχουμε πρωτότυπες μνήμες και κοινές διηγήσεις.
Θυμάμαι ένα παιδί να λέει «Πώς να το πω… σήμερα αισθάνθηκα ότι… εμπνεύστηκα» και μία άλλη περίπτωση «Σήμερα ήρθε το μουσείο στο σχολείο και μας δόθηκε η ευκαιρία να πούμε πράγματα που υπό άλλες συνθήκες δεν θα λέγαμε ποτέ».
Κάτι που με εκπλήσσει ωστόσο κάθε φορά, είναι αυτή η απεριόριστη φαντασία τους, η δημιουργικότητα χωρίς τέλος.

Στο πλαίσιο της τεκμηρίωσης των δράσεων συστηματικά καταγράφαμε ορισμένες φράσεις που αυθόρμητα διατύπωναν τα παιδιά, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μία ανθολόγηση– σχεδόν αποφθεγματικών φράσεων. Παραθέτω λίγες από αυτές που αφορούν στην τέχνη: Για κάθε μία από τις παρακάτω υπάρχουν πίσω σύντομες ιστορίες:
«Η Τέχνη σού δίνει ταυτότητα, είναι στοιχείο πολιτισμού, είναι ξέσπασμα»
«Όλοι μπορούμε να δημιουργήσουμε, παρά τις δύσκολες καταστάσεις»
«Όσο η ζωή σού δίνει ερεθίσματα τόσο θα προχωράς και δεν θα τα παρατάς. Και η Τέχνη δίνει ερεθίσματα στη ζωή».
«Η Τέχνη όπως και η γνώση ανοίγει και φωτίζει το μυαλό»
«Ένα κατάλαβα: Δεν πρέπει να φυλακίζουμε τη σκέψη μας»
«Η Τέχνη είναι απεριόριστη γιατί η φαντασία είναι απεριόριστη»
«Η Τέχνη τελικά είναι για όλους»
«Η αλλαγή… είμαστε εμείς»

Είναι σημαντικό να δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για δράσεις που αφορμώνται και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής της καθημερινότητας και ταυτόχρονα να μπορούν να συνδέουν το ατομικό με το συλλογικό. Δράσεις και θεματικές που δημιουργούν ευκαιρίες για να συνδέονται τα μέλη μίας κοινότητας, δράσεις που θα έχουν τη δυναμική να μας ευαισθητοποιήσουν, να μας ενεργοποιήσουν, να μας συν-κινήσουν.

Θεματικές όπως η Ισότητα και Ισότιμη συμπεριφορά (equity) των ανθρώπων, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η διαφύλαξη της ειρήνης, δράσεις για την ενίσχυση των διαγενεακών σχέσεων, την καλλιέργεια του «γνώθι σ’ αυτόν», την προστασία του κλίματος, της χλωρίδας και πανίδας. Και – βεβαίως – αξιοποιώντας ως εργαλείο τις Τέχνες, την Επιστήμη και το Παιχνίδι, που οι δενδρίτες τους μπορούν να ακουμπήσουν σε όλες τις παραπάνω θεματικές καθώς και πολλές ακόμα.
Οι μέθοδοι έχουν επίσης σημασία. Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο από την ίδρυσή του -και εξ ορισμού- πιστεύει στην παιδαγωγική αξία των μουσείων και πρωτοπορεί, αξιοποιώντας καινοτόμες εκπαιδευτικές μεθόδους, με σταθερό γνώμονα τη βιωματική μάθηση, τη μάθηση που έχει την απαρχή της στην ενεργό συμμετοχή, την αξιοποίηση των μουσειακών συλλογών και αυθεντικών αντικειμένων, την έρευνα -και βεβαίως, το παιχνίδι. Κι επειδή ο τίτλος καμιά φορά μπορεί να μας προσανατολίσει, το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο είναι ένας οργανισμός που απευθύνεται σε όλα τα παιδιά ανεξαιρέτως, παιδιά από μηνών έως 12 ετών, αλλά απευθύνεται και σε εφήβους, σε ενήλικες, σε οικογένειες, σε άτομα άνω των 65 ετών, και ευρύτερα, σε όποιον/α πρωτομαθαίνει.

Εκεί εγκυμονείται όλη η αλλαγή που οραματιζόμαστε – στην υπερ-αξία της Παιδείας. Εκεί βρίσκονται όλοι οι εν δυνάμει μηχανισμοί που διαμορφώνουν τον ορίζοντα των προσδοκιών μας. Είναι σημαντικό να αγκαλιάσουμε αυτή τη σχέση να επενδυθεί ενέργεια και οι απαραίτητοι πόροι, διότι μέσα από αυτές τις συνέργειες, μπορούμε να έχουμε ουσιαστικά αποτελέσματα και να δούμε τις επιθυμητές κοινωνικές αλλαγές στο μέλλον.

Θα έφερνε μεγάλη και ουσιαστική αλλαγή, πιστεύω, αν υπήρχε σε αυτές τις δράσεις περισσότερη συστηματικότητα – δηλαδή μη σποραδικότητα καθώς και η απαραίτητη επένδυση πόρων με πρωτοπόρες συμπράξεις μεταξύ φορέων. Παράλληλα, όπως το καθετί, ξεκινά από τους κατάλληλους ανθρώπους και ομάδες που θα έχουν γνώση, διεπιστημονικότητα, όραμα, και με επαγγελματισμό και ευαισθησία θα προχωρήσουν τόσο τα παιδιά όσο και τους εαυτούς τους ένα βήμα μπροστά, βαδίζοντας εγγύτερα προς την εκπλήρωση της ετυμολογίας της λέξης που μας ορίζει, ως όντα που άνω θρώσκουν.

*Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο είναι μη κερδοσκοπικό σωματείο, κοινωφελούς χαρακτήρα. Ιδρύθηκε το 1987 στην Αθήνα, με σκοπό να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν όλο τους το δυναμικό, ώστε να γίνουν πολίτες οι οποίοι με σεβασμό στην ατομικότητά τους θα αποκτήσουν και κοινωνική συνείδηση. Ο σκοπός απευθύνεται σε όλα τα παιδιά χωρίς εξαίρεση, στις οικογένειες, στη σχολική κοινότητα και σε όσους ενδιαφέρονται για την πολύπλευρη ανάπτυξη των παιδιών ή σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με αυτά.

Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο υλοποιεί τους καταστατικούς στόχους μέσα από τον θεσμό του Παιδικού Μουσείου, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, την εκπαίδευση ενηλίκων, τις συμβουλευτικές δράσεις, το εθελοντικό πρόγραμμα και την ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού.

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα αποτελούν για το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο τον κορμό της λειτουργίας του από τη στιγμή της ίδρυσής του. Είναι αποτέλεσμα διεπιστημονικής συνεργασίας και στηρίζονται στις σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους μάθησης. Ο σχεδιασμός τους λαμβάνει υπόψη τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά κάθε ηλικίας, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του κάθε χώρου καθώς και το αναλυτικό πρόγραμμα που ισχύει για κάθε σχολική τάξη.
Από το 1994 δημιούργησε και λειτουργεί το πρώτο Παιδικό Μουσείο στην Ελλάδα, σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, το οποίο σήμερα στεγάζεται στο κτίριο του Ωδείου Αθηνών.

By m.vasilakis

Μέτρηση Κοινωνικού Αντικτύπου – HIGGS

Στο HIGGS πολύ νωρίς εντάξαμε τόσο στο εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα όσο και στις προσφερόμενες υπηρεσίες την εκτίμηση του κοινωνικού αντικτύπου. Είναι σημαντικό να δώσουμε σε όλους τους συμμετέχοντες στα εκπαιδευτικά προγράμματά μας να κατανοήσουν ότι η εκτίμηση του κοινωνικού αντικτύπου είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για να βοηθήσει τους οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών να δείξουν τι κάνουν, πόσο καλά το κάνουν και τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπό τους στην κοινότητα. Στην πραγματικότητα, χρησιμοποιείται από τους ενδιαφερόμενους φορείς σε όλο τον τομέα των κοινωνικών αγαθών, όπως μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, κοινωνικές επιχειρήσεις, δημόσιους φορείς, κοινωφελή ιδρύματα, τμήματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Πρόκειται για την ευρεία εκτίμηση των κοινωνικών επιπτώσεων και συνεπειών (θετικών και αρνητικών, επιδιωκόμενων και μη) των σχεδίων, προγραμμάτων, έργων και πολιτικών στη ζωή των ατόμων, των οικογενειών και των κοινοτήτων. Ως εκ τούτου, περιλαμβάνει τη διαδικασία έρευνας, σχεδιασμού, αξιολόγησης, διαχείρισης, παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής ενός έργου. Η εκτίμηση του κοινωνικού αντικτύπου είναι η μελέτη των επιπτώσεων που σχετίζονται με τους ανθρώπους – οι επιπτώσεις από τις δράσεις των ανθρώπων και οι επιπτώσεις στους ανθρώπους – προκειμένου να προωθηθεί η θετική, βιώσιμη και δίκαιη αλλαγή στον κόσμο. Επιπρόσθετα, αποτελεί εξαιρετικό εργαλείο για τις επαναλαμβανόμενες συστηματικές δράσεις των φορέων, μιας και προσφέρει τη δυνατότητα να βελτιωθούν και να υλοποιούνται με μεγαλύτερη συνάφεια, αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα.

Για κάθε φορέα η εκτίμηση του κοινωνικού αντικτύπου έχει διάφορες μοναδικές εκδοχές, η καθεμία από τις οποίες σχετίζεται με διαφορετικά πλαίσια και σκοπούς. Τα πλαίσια εκτίμησης του κοινωνικού αντικτύπου μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία μιας σαφούς στρατηγικής, διαδικασίας και στόχων για την μέτρησή σας. Τα δημοφιλή πλαίσια για την αξιολόγηση του κοινωνικού αντικτύπου περιλαμβάνουν: στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΣΒΑ), θεωρία της αλλαγής, μοντέλο λογικής, αρχές των Ηνωμένων Εθνών για την υπεύθυνη επένδυση (PRIs), πρότυπα της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για την υποβολή εκθέσεων (GRI), Κοινωνική απόδοση της επένδυσης (SROI). Η ομάδα μας στο HIGGS έχει εκπαιδευτεί από τον φορέα Social Value International στην μέτρηση του κοινωνικού αντικτύπου και στις μετρήσεις κοινωνικού αντικτύπου που μέχρι σήμερα έχουμε διεξάγει αξιοποιούμε κυρίως τα πλαίσια της «θεωρίας της αλλαγής», του «μοντέλου της αλλαγής», καθώς και της «κοινωνικής απόδοσης της επένδυσης» (SROI). Ωστόσο, ανεξάρτητα από το πλαίσιο, οι επαγγελματίες που ασχολούνται με την αξιολόγηση του κοινωνικού αντικτύπου τηρούν πάντα ορισμένες κατευθυντήριες αρχές, έτσι ώστε η εκπόνηση της μέτρησης του κοινωνικού αντικτύπου να είναι έγκαιρη, λογική, συμμετοχική, περιεκτική, με σεβασμό, ουσιαστική και προσαρμοσμένη στις ανάγκες των δυνητικά επηρεαζόμενων κοινοτήτων, εμπλέκοντας τις τοπικές γνώσεις, εμπειρίες και αξίες. Επίσης, θα πρέπει να περιλαμβάνει αντικειμενική μέτρηση και ανάλυση επικαιροποιημένων ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων.

Η εκτίμηση του κοινωνικού αντικτύπου είναι σημαντική γιατί η ολοκληρωμένη προσέγγιση της μπορεί να βοηθήσει σχεδόν οποιονδήποτε οργανισμό κοινωνικής ωφέλειας να παρέχει τις κρίσιμες για την αποστολή του υπηρεσίες, να εμπλέξει τις κοινότητές του, να προσελκύσει νέες πηγές χρηματοδότησης και να αυξήσει την εμπιστοσύνη μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών.

Αποδεικνύοντας το βαθμό στον οποίο αλλάζετε τον κόσμο, μπορείτε να δεσμεύσετε καλύτερα τόσο τους υποστηρικτές σας και να χρησιμοποιήσετε την εκτίμηση του κοινωνικού αντικτύπου για να εντοπίσετε τις πιθανές επιπτώσεις εκ των προτέρων και κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων, ώστε να λαμβάνετε καλύτερες αποφάσεις σχετικά με τις παρεμβάσεις σας και τα μέτρα μετριασμού.

Στο HIGGS είμαστε πολλοί περήφανοι που αφενός, εκπαιδεύουμε τους συμμετέχοντες στα προγράμματά μας να κατανοήσουν την αξία αλλά και τον τρόπο εφαρμογής της εκτίμησης του κοινωνικού αντικτύπου στην καθημερινή εργασία τους και αφετέρου, εκπονούμε Μετρήσεις κοινωνικού αντικτύπου είτε για άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, κοινωφελή ιδρύματα και τμήματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης ιδιωτικών εταιρειών. Αν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτή την υπηρεσία θα χαρούμε να μας στείλετε emailστην ακόλουθη διεύθυνση: [email protected].

By m.vasilakis

Η ανάγκη για ένα συνέδριο για τη Φιλανθρωπία και την Κοινωνία των Πολιτών

Ήδη από τα χρόνια της πανδημίας συζητούσαμε στο HIGGS το πόσο η απουσία σημείων συνάντησης μας έχουν απομακρύνει από εκείνες τις τυχαίες ή λιγότερο τυχαίες συζητήσεις ανάμεσα σε οργανώσεις ή οργανώσεις και άλλους stakeholders (όπως κοινωφελή ιδρύματα, εταιρείες, ακαδημαϊκούς, δημοσιογράφους). Συζητήσεις που κατ’ ελάχιστο προσέφεραν την ευκαιρία γνωριμίας, δημιουργίας διαπροσωπικών σχέσεων, ενώ μπορούσαν να αποτελέσουν την εκκίνηση γόνιμων διαλόγων, ακόμα και συνεργασιών.

Και αν και οι περιορισμοί της πανδημίας μας οδήγησαν στο να εξοικειωθούμε με τις δυνατότητες εξ αποστάσεως συναντήσεων, πάντα αναγνωρίζαμε την υπέροχη δυναμική της δια ζώσης επικοινωνίας, της δυνατότητας έναρξης αυθόρμητων συζητήσεων όπου όχι μόνο δύο αλλά και περισσότεροι συνομιλητές μπορούσαν να συμμετάσχουν. Άλλωστε, οι όποιες πρόσφατες συναντήσεις μέρους του οικοσυστήματος σε διάφορες εκδηλώσεις αυτό επιβεβαιώνουν. Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκε και η δράση Civil Society Happy Hour που συνδιοργανώνουμε με τη φανταστική ομάδα της Σχεδίας.

Παράλληλα, πέρα από κατά καιρούς συναντήσεις γύρω από συγκεκριμένες, συχνότερα αρκετά αυστηρά τομεακά προσδιορισμένες, θεματικές, διαπιστώναμε ότι απουσιάζει ένα πλαίσιο συζήτησης για θέματα που αφορούν σε όλο το οικοσύστημα. Ένα σημείο, δηλαδή, συνάντησης όπου θα τοποθετούνται διαφορετικοί δρώντες επί ενός ζητήματος που μας αφορά όλους, και όπου θα προκύπτει μια ζύμωση και, γιατί όχι, κάποια πρόοδος στον τρόπο που διαχειριζόμαστε εκφάνσεις αυτού.

Αναπόφευκτα, λοιπόν, αποφασίσαμε ότι οφείλουμε να δημιουργήσουμε κάτι σχετικό. Συνάδει, άλλωστε, με έναν από τους βασικούς ρόλους του HIGGS, το άνοιγμα ουσιαστικών διαλόγων και η ανάδειξη καλών πρακτικών σε θέματα που αφορούν σε όλο το οικοσύστημα της Κοινωνίας των Πολιτών. Με αυτό το σκεπτικό, έχουμε θεσμοθετήσει το ετήσιο συνέδριο Φιλαθρωπία 2.0 ως ένα κορυφαίο σημείο συνάντησης και διαλόγου για τις κοινωφελείς οργανώσεις, τα κοινωφελή ιδρύματα, τις επιχειρήσεις, τους δημόσιους φορείς, και τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι στο αξιακό μας σύστημα είναι ενταγμένη η πρόθεση να αποτελούμε έναν facilitator στο οικοσύστημα, στηρίζοντας την ενδυνάμωσή του, χωρίς απαραίτητα να καθορίζουμε εμείς όλες τις πτυχές των εργαλείων που δημιουργούμε. Έτσι, και η ετήσια θεματική στόχευση του συνεδρίου προέκυψε και θα προκύπτει στο μέλλον από τις τοποθετήσεις του ίδιου του οικοσυστήματος, στο πλαίσιο μιας «από τα κάτω» διαμόρφωσης της ετήσιας ατζέντας. Έτσι, φέτος το Φιλανθρωπία 2.0 εστιάζει στο ζήτημα του κοινωνικού αντικτύπου και της μέτρησής του – μέσα από την εμπειρία μας και την επαφή με τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, διαπιστώσαμε ότι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα τελευταία χρόνια, είναι η ανάδειξη του ρόλου και του αποτυπώματός τους. Το συνέδριο θα εστιάσει στη σημασία του κοινωνικού αντίκτυπου αντικτύπου ως μοχλού ανάπτυξης της κοινωνίας, και φιλοδοξούμε να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για όλους μέσα από την ανάδειξη καλών πρακτικών και παραδειγμάτων, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό.

Σωτήρης Πετρόπουλος – Συνιδρυτής HIGGS

By m.vasilakis

Μετρήσεις με σύνεση – Τράπεζα Τροφίμων

Η Τράπεζα Τροφίμων είναι ανεξάρτητο και αυτοδιοίκητο Κοινωφελές Ίδρυμα. Ιδρύθηκε με ΦΕΚ το 1995 από τον Γεράσιμο Βασιλόπουλο, και έκτοτε λειτουργεί χωρίς να έχει πάρει καμία κρατική ή κοινοτική χρηματοδότηση. Βάση της κείμενης νομοθεσίας, αλλά και της στρατηγικής μας, από το 2015 οι οικονομικές καταστάσεις της Τράπεζας Τροφίμων συντάσσονται σύμφωνα με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, τις υποβάλλουμε στο Υπουργείο Οικονομικών, ενώ η Deloitte διενεργεί probono τον ετήσιο οικονομικό έλεγχο (audit), και γι’ αυτό και την ευχαριστούμε πολύ.

Τα παραπάνω, είναι μια -ίσως λίγο άχαρη- εισαγωγή στο θέμα «τι μετράμε αλλά και πως μετράμε». Δεν απαντάνε στο ερώτημα τι προσφέρει η Τράπεζα Τροφίμων στην κοινωνία, αλλά σίγουρα περιγράφουν βασικά θέματα που αφορούν την λειτουργία μας, τον τρόπο σκέψης μας, και αποτελούν μέρος της ταυτότητας της Τράπεζας Τροφίμων.

Για τις δράσεις μας, τα τελευταία 5 χρόνια δημοσιεύουμε το έντυπο ‘Στατιστική Αποτύπωση’ (περισσότερα). Σκοπός μας είναι να παρουσιάσουμε την προσπάθειά μας, να ευχαριστήσουμε όσους μας στηρίζουν και να παροτρύνουμε περισσότερους. Μέσα από την Στατιστική Αποτύπωση περιγράφουμε το έργο της Τράπεζας Τροφίμων, παρουσιάζοντας τα βασικά νούμερα που το αφορούν (Key Performance Indicators) καθώς και μερικές δράσεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Όλα τα νούμερα προκύπτουν με συγκεκριμένους μετρήσιμους τρόπους. Πχ. οι δωρεές τροφίμων εκφράζονται σε κιλά, τα οποία προκύπτουν από το εξειδικευμένο λογισμικό που χρησιμοποιούμε για την διακίνηση των προϊόντων (Softone), στο οποίο καταχωρούνται οι δωρεές τροφίμων σύμφωνα με τα δελτία αποστολής. Και εκεί που αναπόφευκτα πρέπει να γίνουν κάποιες προσεγγίσεις, πάντα χρησιμοποιούμε τα πιο συντηρητικά νούμερα.

Καθημερινά ερχόμαστε σε επικοινωνία και βοηθάμε πολλές οργανώσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων δεν είναι μεγάλες. Κάνουν όλες σημαντική και φιλότιμη δουλειά, η οποία αν και δεν φαίνεται, βοηθάει τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη, και έτσι ‘χτίζεται’ σιγά-σιγά μια καλή μαρτυρία για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (ΟΚοιΠ). Η διαχείριση των αριθμών και των αποτελεσμάτων, συνήθως δεν είναι στις προτεραιότητες αυτών των οργανώσεων. Προέχει να ολοκληρωθεί το έργο της κάθε μέρας, να φθάσει η βοήθεια στους ανθρώπους που περιμένουν. Νομίζω όμως ότι, χρειάζεται και λίγος χρόνος και για τα νούμερα. Δεν αφορά απλά την προβολή της οργάνωσης και την ενίσχυση του ‘brand’, αλλά την ανάγκη να λογοδοτούμε για όσα καλά μας προσφέρουν οι δωρητές μας, προσελκύοντας νέους, και διασφαλίζοντας την αξιοπιστία και την βιωσιμότητά της οργάνωσης.

Το σεμινάριο που πρόσφατα παρακολούθησα από το Higgs για την Ανάλυση Κοινωνικού Αντικτύπου ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον και χρήσιμο (κι ευχαριστώ το ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα για την δυνατότητα που μου έδωσε). Οι κατ’ ιδίαν συζητήσεις με τον Σωτήρη Πετρόπουλο ακόμα περισσότερο. Μπορέσαμε να αποτυπώσουμε κάποια στοιχεία για ένα ιδιαίτερο πρόγραμμα της Τράπεζας Τροφίμων. Επιπλέον, η εμπειρία ήταν πολύτιμη για την βελτίωση της ετήσιας Στατιστικής Αποτύπωσής μας.

Το ‘impact’ είναι ένα ευρύ θέμα, και νομίζω διεθνές. Η εκτίμηση του αντικτύπου σε χρηματική αξία (μεθοδολογία SROI – Social Return On Investment) είναι πολύ πιο δύσκολη πρόκληση. Τα αποτελέσματα πολλές φορές υπερβάλλουν τον θετικό αντίκτυπο.Γι’ αυτό και στους προβληματισμούς μου, συνήθως έπαιρνα την απάντηση ότι κατά βάση αυτές οι μεθοδολογίες μας βοηθάνε να καταλαβαίνουμε καλύτερα την δράση μας και να βελτιώνουμε εκείνες τις συνιστώσες που έχουν μεγαλύτερο όφελος στην κοινωνία. Εν τέλει, κοιτάμε την μεταβολή των δεικτών, ώστε να δούμε την εξέλιξή μας στον χρόνο, και όχι τα αποτελέσματα καθ’ αυτά.
Παρακολουθώντας τις δημοσιεύσεις διαφόρων οργανώσεων, μπορεί κανείς να δει υπερβολικά πράγματα. Ταπεινή μου γνώμη, ότι κι αυτό δεν βοηθάει. Καταλαβαίνω ότι είναι ένας πειρασμός για τα στελέχη, να δείχνουμε όλο και καλύτερα νούμερα και να περιγράφουμε με νέους, πιο ‘πιασάρικους’ τρόπους το καλό που αναμφισβήτητα προσφέρουμε. Θέλει όμως προσοχή.Καλό είναι, η κάθε οργάνωση να ορίσει εσωτερικά κάποιες κόκκινες γραμμές, να αποφεύγουμε τα ‘ψιλά’ γράμματα και να μην αθροίζουμε μεγέθη που κανονικά δεν μπορούν να αθροιστούν.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα το 28% του πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (Eurostat), πράγμα που σημαίνει ότι το έργο των ΟΚοιΠ δεν είναι πολυτέλεια, ούτε μια καλή συνήθεια λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Οι άνθρωποι αυτοί περιμένουν την βοήθειά μας, και θα πουν και μια καλή κουβέντα για εμάς. Σημαντικό όμως, μέρος της κοινωνίας βλέπει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών με δισταγμό – τουλάχιστον. Ο έλεγχος των οικονομικών των ΟΚοιΠ, από κάποια εταιρία ορκωτών λογιστών και η δημοσίευση των βασικών αριθμών που περιγράφουν τα αποτελέσματα, χωρίς πολλές φωτοβολίδες, μπορούν να πείσουν και την κοινωνία και τους δωρητές, που είναι κι αυτοί μέρος της.

Δημήτρης Νέντας – Γενικός Διευθυντής Τράπεζας Τροφίμων

By m.vasilakis

Οι αριθμοί πίσω από τον άνθρωπο

Το «καταφύγιο» με τους αριθμούς είναι απαραίτητο όχι μόνο ως μέσο επικοινωνίας ή ως χρηματοδοτικό εργαλείο, μα κυρίως για να αναμετρηθούμε με τις ίδιες μας τις δυνάμεις, εσωτερικά.

«Σχεδία» δεν είναι οι αριθμοί, αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος και ο αγώνας των συνανθρώπων μας εκείνων που δοκιμάζονται σκληρά από την κοινωνική και οικονομική κρίση να ξανακερδίσουν τη ζωή τους, είναι η ανθρωπιά, η αλληλεγγύη, τα χαμόγελα, η σχέση αγάπης μεταξύ αγνώστων, μεταξύ του ανώνυμου πωλητή και του ανώνυμου αναγνώστη-υποστηρικτή. Αναπόφευκτα, ωστόσο, η καταγραφή της εξέλιξης, των συναισθημάτων, των απόψεων των ωφελούμενων, αλλά και των αναγνωστών και υποστηρικτών του ελληνικού περιοδικού δρόμου, ο απολογισμός του έργου, η μέτρηση και η αποτύπωση του κοινωνικού και οικονομικού αντίκτυπου, προϋποθέτουν, συχνά, τη χρήση αριθμών.
Από τα πρώτα χρόνια, αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε ότι ήτανόχι απλώς χρήσιμο, αλλά απαραίτητο αυτό το «καταφύγιο» με τους αριθμούς, όχι μόνο ως μέσο επικοινωνίας προς τρίτους ή ως χρηματοδοτικό εργαλείο (που, αναμφισβήτητα, είναι), μα κυρίως για να αναμετρηθούμε με τις ίδιες μας τις δυνάμεις εσωτερικά, να καταλάβουμε ακόμη καλύτερα αυτά που συνέβαιναν και συμβαίνουν εντός της «σχεδίας» μας μα και γύρω μας, τι κάνουμε σωστά, πώς θα μπορούσαμε να γίνουμε ακόμη πιο αποτελεσματικοί στην προσπάθειά μας να υποστηρίξουμε ευάλωτους συνανθρώπους μας, ώστε να είναι σε θέση να υποστηρίξουν οι ίδιοι τους εαυτούς τους, τι κάνουμε λάθος και τι πρέπει να επανεξετάσουμε ή ακόμη και να αναθεωρήσουμε.

Προς αυτή την κατεύθυνση, η αρχή έγινε, το 2016,με την ανάθεση σε μια μεγάλη εταιρεία συμβουλευτικών υπηρεσιών («Deloitte») μιας έρευνας για τον κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο που προκύπτει από την κυκλοφορία του περιοδικού δρόμου «σχεδία». Η έρευνα, πέρα από την οικονομική ανάλυση, περιλάμβανε επί μέρους έρευνες μεταξύ των πωλητών, των αναγνωστών, ακόμη και μεταξύ των «stakeholders»(δωρητές, συνεργάτες, προμηθευτές, δημοσιογράφοι κ.λπ.).

Η «έρευνα για τον κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο του περιοδικού δρόμου “σχεδία”» παρουσιάστηκε σε δύο συνεχόμενα τεύχη στις αρχές του 2017 και η σύνοψή της βρίσκεται έκτοτε αναρτημένη στην ιστοσελίδα www.shedia.gr. «Αντί για πολλά λόγια, αφήνουμε τους αριθμούς να “μιλήσουν”. Να μιλήσουν και να εξηγήσουν τι, αλήθεια, μπορεί να σημαίνει αυτό το “τετράευρω”, η παρουσία στο “πόστο”, μια “καλημέρα”, μια απλή κουβέντα ενθάρρυνσης και αγάπης, όπως το “μπράβο σας, μη το βάζετε κάτω”, που ακούν συχνά-πυκνά οι διανομείς της “σχεδίας” από τις πολλές χιλιάδες άγνωστους φίλους τους και αναγνώστες του περιοδικού. Άλλωστε, αυτό είναι η “σχεδία”: Όλοι εμείς, η κοινωνία της αγάπης και της αλληλεγγύης που αγωνίζεται, μαζί», γράφαμε, έναν χρόνο αργότερα, τον Φεβρουάριο του 2018, όταν, επ’ αφορμή της συμπλήρωσης πέντε χρόνων κυκλοφορίας στους δρόμους της Αθήνας και Θεσσαλονίκης, δημοσιοποιήσαμε εκ νέου κάποια (επικαιροποιημένα) στοιχεία από την έρευνα της Deloitte, σε συνδυασμό με τα δικά μας «κιτάπια» και τον ηλεκτρονικό σωρό με τα excelαρχεία, που βρίσκουν χώρο στους παλιούς μας υπολογιστές, καθώς προσπαθούμε συνεχώς να κάνουμε το κάτι παραπάνω».
Η καταγραφή του αντίκτυπου του συνόλου των κοινωνικών προγραμμάτων της «σχεδίας» (περιοδικό δρόμου, κοινωνικός αθλητισμός, «Αόρατες Διαδρομές», κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόγραμμα «σχεδίαρτ») συνεχίστηκε όλα αυτά τα χρόνια (με τα αποτελέσματα να αναρτώνται στον ετήσιο κοινωνικό και οικονομικό απολογισμό στο www.shedia.gr) χωρίς, όμως, η αλήθεια είναι, να έχουν το εύρος και το βάθος που όφειλαν να έχουν. Ο λόγος πολύ απλός: Όπως πολύ σωστά το έθεσε μια γυναίκα που θαυμάζω, σε μια τυχαία συνάντησή μας σε εκδήλωση του ΕΒΕΑ, πέρσι την άνοιξη, «ασχολούμαστε με τα επείγοντα και όχι με τα σημαντικά». Είναι τόσο έντονη, τόσο βίαιη, ώρες-ώρες, η καθημερινότητά μας, που δεν μας αφήνει χρόνο για να ασχοληθούμε με τη μεγαλύτερη εικόνα, στο βαθμό που επιθυμούμε και θα έπρεπε.

Έπρεπε να περάσουν άλλα πέντε χρόνια, να προστεθούν στην ομάδα της «σχεδίας» μας, άλλοι εννέα συνεργάτες πλήρους απασχόλησης (εκ των οποίων οι δύο κοινωνικοί λειτουργοί), να φτάσουμε στο 2023, και μαζί με τη μεγάλη γιορτή που, βεβαίως, είναι για μας τα 10α γενέθλια του περιοδικού δρόμου «σχεδία», να δρομολογηθεί ένα σύστημα εσωτερικής καταγραφής του κοινωνικού και οικονομικού μας αντίκτυπου, το οποίο περιλαμβάνει, σε αυτή τη φάση, ένα εκτενές ερωτηματολόγιο που απευθύνεται στους πωλητές, η συμπλήρωση του οποίου προβλέπεται να γίνεται δύο φορές το χρόνο με την υποστήριξη εθελοντών (δεν κάνουμε, δηλαδή, οι ίδιοι τις συνεντεύξεις). Τα ερωτηματολόγια συμπληρώνονται με τις μηνιαίες αναφορές του τμήματος κοινωνικών προγραμμάτων (κυρίως), αλλά και των υπολοίπων τμημάτων (επικοινωνίας, ανάπτυξης, κοινωνικής καινοτομίας κ.λπ.).

Παράλληλα, αυτό τον καιρό, βρισκόμαστε στην αναζήτηση πόρων για μια νέα «Deloitte», μια νέα διευρυμένη, επιστημονικά τεκμηριωμένη έρευνα για τον αντίκτυπο της «σχεδίας» μας (το κόστος ανέρχεται σε δεκάδες χιλιάδες ευρώ).
Ακόμη κι έτσι, όμως, εξακολουθεί να μας τρώει το σαράκι της δημιουργίας, της ανάπτυξης, της επιθυμίας να γίνουμε ακόμη πιο αποτελεσματικοί στην κοινή μας προσπάθεια για να γίνει ο κόσμος δίκαιος, για όλους.
Να, για παράδειγμα, Μεγάλη Τετάρτη, γράφονται αυτές οι γραμμές, και μια μέρα νωρίτερα, είχαμε συνάντηση, στα γραφεία μας, με τον γενικό συντονιστή του βελγικού προγράμματος κοινωνικού ποδοσφαίρου Μπέρτ Μπέλινγκερ (ένα υπέροχο πρότζεκτ, που τρέχει σε όλη τη χώρα, με τη συμμετοχή σαράντα, συνολικά, ομάδων και εκατοντάδων ανθρώπων που προέρχονται από ευάλωτους συναθρώπους μας). Γνωρίζαμε, ότι το «monitoring and evaluation system» τους είναι πρότυπο στους κύκλους του Παγκοσμίου Κυπέλλου Αστέγων (www.homelessworldcup.org), της σπουδαίας αυτής διεθνούς πρωτοβουλίας κοινωνικού ποδοσφαίρου, της οποίας η «σχεδία» είναι μέλος.
Βεβαίως, το ζητήσαμε.

Μας υποσχέθηκε ότι θα μας το στείλει με το που θα επιστρέψει στο Άντβερπ. «Και ας είναι στα γαλλικά». Η μετάφραση είναι μια εύκολη υπόθεση.

Του Χρήστου Αλεφάντη –
Ίδρυτής και διευθυντής σύνταξης περιοδικό δρόμου «Σχεδία»

By m.vasilakis

Τα εργαλεία Μέτρησης Κοινωνικού Αντικτύπου στην Alpha Bank

Στην Alpha Bank έχοντας ως γνώμονα την έμπρακτη στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης και τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας για όλους, θέτουμε στο επίκεντρο της δραστηριότητάς μας τη συνεισφορά στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Σε αυτό το πλαίσιο, σχεδιάζουμε και υλοποιούμε προγράμματα και δράσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας, σε συνεργασία με φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών, στους τομείς της υγείας, της οικονομικής εκπαίδευσης και συμπερίληψης, του περιβάλλοντος και του πολιτισμού.

Η αξιολόγηση των προγραμμάτων και δράσεων Εταιρικής Υπευθυνότητας είναι, κατά την άποψη μου, σχεδόν εξίσου σημαντική με την ίδια την υλοποίησή τους. Αποτελούν το μέσο και το εργαλείο παρακολούθησης, εκτίμησης, επένδυσης, διαφάνειας, επανασχεδιασμού, ακόμα και επικοινωνίας μιας δράσης. Κατά τα τελευταία 2 χρόνια, στην Alpha Bank έχουμε δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη μέτρηση και την αξιολόγηση των πρωτοβουλιών μας.

Τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε είναι η Μέτρηση Κοινωνικού Αντικτύπου (Social Impact Assessment – SIA) και η μεθοδολογία Social Return on Investment (SROI), τα οποία εκπονούνται από εξωτερικές εταιρίες – συμβούλους που συνεργαζόμαστε. Το SIA βοηθά τόσο εμάς όσο και τους συνεργάτες μας από την Κοινωνία των Πολιτών, να αναλύσουμε, να παρακολουθήσουμε και να κατανοήσουμε τις πιθανές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων μας, μας παρέχει ένα πλαίσιο για τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων και των συνεργασιών μας, ενώ τα αποτελέσματα της μέτρησης μπορούν να αξιοποιηθούν και επικοινωνιακά βελτιώνοντας τη φήμη και την εικόνα ενός οργανισμού. Επιπλέον μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό πιθανών κινδύνων ή ευκαιριών, στη συμμόρφωση με τις κανονιστικές απαιτήσεις και βέβαια στην προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Με τη διεξαγωγή SIA, προωθείται ο διάλογος και η συνεργασία μεταξύ εταιρειών, κοινωφελών οργανισμών και των ενδιαφερομένων μερών τους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικά προγράμματα και πρωτοβουλίες Εταιρικής Υπευθυνότητας.

Το Social Return on Investment (SROI) είναι μια μεθοδολογία που υπολογίζει και κοινοποιεί τη χρηματική αξία των κοινωνικών και περιβαλλοντικών αποτελεσμάτων που παράγονται από τις επενδύσεις μιας επιχείρησης σε δραστηριότητες Εταιρικής Υπευθυνότητας, καθώς και την απόδοση επένδυσης (ROI) που δημιουργείται από αυτά. Μας βοηθάει να εντοπίσουμε τομείς βελτίωσης και να λάβουμε τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με την κατανομή των πόρων μας. Μέσω του SROI γίνεται δυνατή η αποτύπωση του πλήρους φάσματος των οφελών που δημιουργούν τα προγράμματα Εταιρικής Υπευθυνότητας και μπορεί να προσδιοριστεί ο βαθμός στον οποίο συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη. Η μεθοδολογία SROI παρέχει μια τυποποιημένη γλώσσα για την επικοινωνία του αντίκτυπου των προγραμμάτων Εταιρικής Υπευθυνότητας, προσφέροντας μια διαφανή και αντικειμενική αξιολόγηση του αντικτύπου τους.

To πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς αξιοποιήσαμε καλύτερα τα αποτελέσματα μέτρησης κοινωνικού αντικτύπου αφορά το Πρόγραμμά μας «Μαζί, με στόχο την υγεία» το οποίο υλοποιούμε αδιάκοπα από το 2014, σε συνεργασία με την Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Άγονη Γραμμή Γόνιμη». Το πρόγραμμα έχει ως στόχο την κάλυψη πραγματικών αναγκών του Εθνικού Συστήματος Υγείας, παρέχοντας απρόσκοπτη πρόσβαση σε κατοίκους απομακρυσμένων περιοχών σε υπηρεσίας Υγείας, μέσω δωρεών ιατροφαρμακευτικού υλικού και ιατρικών μηχανημάτων. Τα πρώτα 8 χρόνια λειτουργίας του, πραγματοποιήθηκε σε 70 νησιά και με την ολοκλήρωση αυτού του κύκλου, θέλαμε να κάνουμε έναν απολογισμό, μια αξιολόγηση, να σχεδιάσουμε μια σχετική επικοινωνιακή καμπάνια, αλλά επίσης να πάρουμε και μια απόφαση για το αν θα υπάρξει και ποια θα είναι η επόμενη μέρα. Προχωρήσαμε λοιπόν στην πρώτη μεγάλη «Μελέτη Κοινωνικού Αντικτύπου» του προγράμματος, η οποία σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από τον οργανισμό HIGGS.
Όσον αφορά τα αποτελέσματα, από το 2014 έως και το 2021, το πρόγραμμα επισκέφτηκε 70 νησιά σε όλη την Ελλάδα, ενίσχυσε 74 δομές υγείας και προσέφερε 242.504 τεμάχια ιατροφαρμακευτικού εξοπλισμού και υλικού. Η πραγματική συμβολή του λειτούργησε πολλαπλασιαστικά, αφού παρήγαγε θετικά αποτελέσματα για 833.357 μόνιμους κάτοικους, αλλά και εκατομμύρια επισκέπτες των ελληνικών νησιών. Η πολλαπλασιαστική αξία (Social Return on Investment) που προέκυψε ήταν 9,62, κάτι που σημαίνει ότι, για κάθε €1 που επενδύθηκε στο πρόγραμμα, η αξία που έλαβε η κοινωνία ανήλθε σε €9,62. Πρόκειται, λοιπόν, για μια σχεδόν δεκαπλάσια ενίσχυση προς τις τοπικές κοινότητες, απόδοση εξαιρετικά υψηλή συγκρινόμενη με αποτελέσματα SROI προγραμμάτων εταιρικής ευθύνης της ευρύτερης αγοράς, γεγονός που έκανε ιδιαίτερη αίσθηση στα ενδιαφερόμενα μέρη και αποτέλεσε την αφορμή και το ενδιαφέρον για περαιτέρω ανάλυση και ανάδειξη των αποτελεσμάτων.

Το περιεχόμενο της μελέτης Μέτρησης Κοινωνικού Αντικτύπου αξιοποιήθηκε σε ένα δομημένο και εκτεταμένο πρόγραμμα δημοσιότητας, ενώ αποτέλεσε και το επικοινωνιακό εργαλείο για μια δέσμη ενεργειών στον πυλώνα του stakeholder activation, με φορείς της πολιτείας, της πολιτικής ζωής του τόπου, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της κοινωνίας των πολιτών και του εθελοντισμού, αλλά και του κλάδου της Υγείας να ενημερώνονται θεσμικά μέσα από επιστολές και επικοινωνιακό υλικό βασισμένο στην Μελέτη. Μάλιστα το πλάνο Stakeholders engagement που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε με αφορμή την Μελέτη Κοινωνικού Αντικτύπου, οδήγησε την αύξηση της εμπλοκής των stakeholders στο πρόγραμμα, με την ενεργή πλέον συμμετοχή και συνεργασία των Περιφερειών, με το Υπουργείο Υγείας να δίνει την Αρωγή και Στήριξή του, αλλά και με την έναρξη συνεργασιών με νέους φορείς από την ΚτΠ.

Πέρα από όλα τα θετικά αποτελέσματα της μελέτης, τα οποία επιβεβαίωσαν την επιλογή μας, την μακροχρόνια συνεισφορά αυτού του προγράμματος και την αποδοτική συνεργασία μας με τον οργανισμό Άγονη Γραμμή Γόνιμη, η μελέτη μας βοήθησε να επικεντρωθούμε σε όσα μπορούσαμε να κάνουμε καλύτερα. Ουσιαστικά αξιολογήσαμε το πρόγραμμα και επαναξιολογήσαμε τα δεδομένα του, με βάση πια τις ανάγκες και τα δεδομένα του σήμερα.

Με βάση τα recommendations της Μελέτη, σχεδιάσαμε το δεύτερο κύκλο ζωής του προγράμματος. Η Μελέτη δηλ, ήταν η σκυτάλη που ένωσε την πρώτη διαδρομή με τη δεύτερη. Στη δεύτερη αυτή διαδρομή αποφασίσαμε το πρόγραμμα γίνει περισσότερο συμπεριληπτικό, τόσο γεωγραφικά, οικονομικο-κοινωνικά, αλλά και ηλικιακά. Έτσι λοιπόν, το 2022 επεκτάθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα, κάθε χρόνο και μια νέα περιφέρεια, σε περιοχές, κατά κύριο λόγο, απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες, μια πρόταση που μας ήρθε και από την Μελέτη. Μια ακόμη διαφορά είναι ότι πλέον δεν στηρίζουμε μόνο τις δομές Υγείας, αλλά και Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων, μια μερίδα πληθυσμού που επλήγη σοβαρά από την πρόσφατη πανδημική κρίση. Ενώ τέλος, στον κύκλο προσφοράς μας μπήκαν και τα Κοινωνικά Φαρμακεία, τα οποία στηρίζουν τους πλέον ευάλωτους πληθυσμούς. Εκεί μάλιστα, λαμβάνοντας υπόψη και ένα εύρημα της Μελέτης που αφορούσε το ενισχυμένο αίσθημα προσφοράς και περηφάνιας των εργαζομένων της Τράπεζας που συμμετείχαν στο «Μαζί με στόχο την υγεία», αποφασίσαμε να μην κάνουμε απλά μια δωρεά. Έτσι να συνεργαστήκαμε με τον οργανισμό GivMed, που ασχολείται με την εξασφάλιση της πρόσβασης ευπαθών ομάδων σε φάρμακα, και οργανώσαμε μια δράση εθελοντισμού καλώντας τους συναδέλφους μας να συγκεντρώσουν φάρμακα, με σκοπό να τα δωρίσουμε σε Κοινωνικά Φαρμακεία. Τέλος, ένα ακόμα recommendation που λάβαμε υπόψη μας και δρομολογήσαμε στο 2ο κύκλο του Προγράμματος, ήταν η στενότερη επαφή και συνεργασία με θεσμικούς φορείς και οργανώσεις, αλλά και εκτενέστερη επικοινωνία, που έχουν δώσει μια ακόμη μεγαλύτερη διάσταση στο πρόγραμμα και φέρνουν πιο στοχευμένες δράσεις. Στόχος μας πλέον είναι η Μέτρηση Κοινωνικού Αντικτύπου να επαναλαμβάνεται σε ετήσια βάση, προκειμένου να παρακολουθούμε στενότερα το πρόγραμμα, κάνοντας αλλαγές και παρεμβάσεις αν και εφόσον χρειάζεται.

Ρούλη Χριστοπούλου, Επικεφαλής Εταιρική Υπευθυνότητας, Alpha Bank

By m.vasilakis

Η Μελέτη Κοινωνικού Αντικτύπου για τον Δεσμό

Από την ίδρυση του το 2012 ο Δεσμός λειτουργεί ως αποτελεσματικός και αξιόπιστος συνδετικός κρίκος για την κοινωνική προσφορά στην Ελλάδα, με επίκεντρο 4 πυλώνες δράσης: Κοινωνική Πρόνοια, Υγεία, Αντιμετώπιση Κρίσεων και Οικοδόμηση ενός Καλύτερου Μέλλοντος.

Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε την κάθε δωρεά, σε είδος, υπηρεσία ή οικονομική εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη με τρόπο αποτελεσματικό και μέσα από διαφανείς διαδικασίες έτσι ώστε κάθε δωρεά να έχει τον μέγιστο αντίκτυπο.

Η ομάδα του Δεσμού βρίσκεται σε διαρκή και ανοιχτή επικοινωνία με κοινωνικούς φορείς σε όλη την χώρα για να ανιχνεύσει τις ανάγκες τους και να διοχετεύσει τους διαθέσιμους πόρους εκεί που χρειάζονται περισσότερο κάθε στιγμή. Παράλληλα, εδραιώνει σχέσεις εμπιστοσύνης με δωρητές (ιδιώτες, εταιρίες, ιδρύματα και συλλογικότητες) δημιουργώντας αξία σε όλη τη διαδικασία της προσφοράς. Αναλαμβάνουμε την έρευνα και καταγραφή αναγκών, την επικοινωνία με τους ωφελούμενους φορείς, την αποτελεσματική σύνδεση προσφοράς – ανάγκης, την υλοποίηση και τον απολογισμό του αντίκτυπου κάθε δωρεάς, μικρής ή μεγάλης.

Η διαφάνεια και η λογοδοσία αποτελούν βασικές αξίες για το Δεσμό όπως και η μέτρηση της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας μας. Έτσι το 2018 και το 2020 συνεργαστήκαμε με την Deloitte η οποία μελέτησε σε βάθος το έργο μας, και μέτρησε τον οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο μας.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη Μελέτη Αντικτύπου της Deloitte που αφορά στο έργο του Δεσμού από το 2012 έως το Δεκέμβριο 2020:
➢ Για κάθε 1€ που δέχεται για την λειτουργία του ο Δεσμός ως δωρεά δημιουργείται και επιστρέφεται αξία 9.2€ για την κοινωνία.
➢ Το οικονομικό αποτύπωμα της συνολικής δραστηριότητας του ΔΕΣΜΟΥ για την κοινωνία ανέρχεται μέχρι σήμερα σε 13.000.000€.
➢ Η εξοικονόμηση δημοσίων πόρων που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής μέσω της δραστηριότητας του Δεσμού ανέρχεται σε 2.200.000€.
➢ 800+ κοινωφελείς οργανισμοί σε όλη την Ελλάδα λαμβάνουν τακτική υποστήριξη από τον Δεσμό
➢ 215.752 συνάνθρωποί μας έχουν βελτιώσει τις συνολικές συνθήκες διαβίωσής τους μέσα από τα προγραμματα και τα έργα του Δεσμού.

Η Μελέτη αυτή έχει προσφέρει σημαντικά ευρήματα για τον αντίκτυπο του Δεσμού έχει προσθέσει στην αξιοπιστία του, έχει αποτελέσει έναυσμα για βελτιώσεις και αλλαγές διαδικασιών και πρακτικών και έχει γίνει παράδειγμα προς μίμηση και από άλλους οργανισμούς. Επιπλέον, συμβάλλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης από το σύνολο της κοινωνίας αλλά και των υποστηρικτών μας, υφιστάμενων και δυνητικών.

Η δυσπιστία απέναντι στους Φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών μπορεί να αλλάξει μόνο μέσα από την ενεργοποίηση δικλείδων ασφαλείας όπως υιοθέτηση ανοιχτών διαφανών διαδικασιών λειτουργίας, μηχανισμούς ελέγχου των οικονομικών από εξωτερικούς φορείς, αλλά και την μέτρηση του οικονομικού και κοινωνικού αντικτύπου του κάθε φορέα. Επίσης όλη αυτή η διαδικασία παρότι χρονοβόρα και απαιτητική μας κάνει να συλλέγουμε όλο και περισσότερα αλλά και καλύτερα δεδομένα που στοιχειοθετούν το εύρος και την αξία του έργου μας.
Δημοσιοποιούμε τη ίδια τη Μελέτη Αντικτύπου και τα ευρήματα της ανακοινώνονται με Δελτίο Τύπου, μέσα από την ιστοσελίδα του Δεσμού, στα SoMe και φυσικά αποτελούν το βασικό κορμό τόσο των παρουσιάσεων μας όσο και των προτάσεων χρηματοδότησης προς υποψήφιους δωρητές. Αυτή τη στιγμή προχωράμε στην συγκέντρωση των στοιχείων για την επόμενη Μελέτη Αντικτύπου μας.

Έμιλυ Κερν, Γενική Διευθύντρια, ΜΚΣ ΔΕΣΜΟΣ

By m.vasilakis

Γιατροί του Κόσμου & Μέτρηση Κοινωνικού Αντικτύπου

Οι Γιατροί του Κόσμου στη προγραμματική τους δράση ακολουθούν διαδικασίες μέτρησης κοινωνικού αντίκτυπου αναγνωρίζοντας πως μία από τις πρόκλησεις που αντιμετωπίζουν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών είναι να μπορούν να αναδείξουν με έναν εύληπτο και αξιόπιστο τρόπο την κοινωνική και την οικονομική αξία των έργων και των προγραμμάτων που υλοποιούν.

Στο πλαίσιο πάντα της μεγαλύτερης και καλύτερης λογοδοσίας προς τους δωρητές, τους ωφελούμενους και τους συμμάχους τους, οι οργανώσεις οφείλουν να διαθέτουν εκείνα τα κατάλληλα εργαλεία και τις μεθόδους για την ορθολογική και ρεαλιστική αποτίμηση των πεπραγμένων τους και την ανάδειξη του θετικού κοινωνικού τους αντικτύπου.

Συνεπώς η μέτρηση και η αξιολόγηση του κοινωνικού αντικτύπου είναι ζωτικής σημασίας, προκειμένου να εδραιωθεί και να συνεχίζει έτσι, μία σχέση εμπιστοσύνης με την κοινωνία αλλά και το ειδικό κοινό της κάθε οργάνωσης, όπως η επαφή με τους επωφελούμενους, η εύκολη πρόσβαση σε χρηματοδοτικούς πόρους αλλά και η δυνατότητα άσκησης επιρροής σε επίπεδο συνηγορίας και δημόσιας τοποθέτησης.

Η επίτευξη θετικού κοινωνικού αντίκτυπου είναι ο βασικός σκοπός της ύπαρξης μιας κοινωφελούς οργάνωσης και συχνά αποτελεί συνεχές και αναπόσπαστο τμήμα των δραστηριοτήτων της. Ωστόσο είναι σημαντικό να διαχωρίζουμε τα κοινωνικά από τα επιχειρησιακά αποτελέσματα. Και αυτό γιατί η μέτρηση του κοινωνικού αντίκτυπου σκοπεί να παρουσιάσει κάθε φορά τα αποτελέσματα ένος προγράμματος ή ενός έργου και όχι το σύνολο της εσωτερικής και εξωτερικής λειτουργίας των οργανώσεων.

Αρκετά συχνά η αποτίμηση του κοινωνικού αντίκτυπου προβληματίζει τις οργανώσεις, και αυτό γιατί φαίνεται να είναι δύσκολο να καταδειχθεί η σχέση μεταξύ της δραστηριότητας και του άμεσου αποτελέσματος. Οι θετικές συνέπειες είναι συχνά ποιοτικής φύσεως και συνήθως τεκμηριώνονται μόνο μετά την πάροδό κάποιου χρονικού διαστήματος.

Η προσπάθεια αποτύπωσης της χρηματικής – οικονομικής αξίας ώστε να εκφραστεί μια δραστηριότητα με οικονομικούς όρους, ενέχει το κίνδυνο οι πληροφορίες που θα συγκεντρωθούν να μην αποτυπώνουν επακριβώς τον αντίκτυπο της κοινωφελούς δραστηριότητας.

Επομένως, οι οργανώσεις δεν πρέπει να πιέζονται να εξισώνουν την μέτρηση με την ποσοτικοποίηση και να εστιάζουν την προσοχή τους μόνο σε δραστηριότητες που επιδέχονται την εύκολη μέτρηση με ποσοτικοποίηση για την έξωθεν αναγνώριση και μόνο.

Αντίθετα, η ποσοτικοποίηση θα πρέπει να θεωρείτε ένας από τους διάφορους δυνατούς τρόπους μέτρησης και παράλληλα να πλαισιώνεται με ποιοτικές προσεγγίσεις όπως οι αφηγηματικές μέθοδοι, η χρήση συνεντεύξεων καθώς και η ανάλυση των εμπλεκόμενων φορέων.

Αυτή η εναλλακτική, συμπληρωματική προσέγγιση της συλλογής πλούσιων σε πληροφορίες αφηγήσεων από τη σκοπιά των δικαιούχων και των εταίρων έχει κεφαλαιώδη σημασία για την αξιολόγηση της προστιθέμενης αξίας των δραστηριοτήτων της οργάνωσης.

Για αυτό θεωρώ ότι η μέτρηση της παραγωγής αξίας δεν θα πρέπει κατ’ανάγκη να καταλήγει σε ένα συγκεκριμένο τελικό αριθμητικό μέγεθος, αλλά θα πρέπει εκ του σχεδιασμού διεξαγωγής της διαδικασίας μέτρησης να περιλαμβάνει έναν συνδυασμό αριθμητικών μεγεθών και τεκμηριωμένων ποιοτικών πληροφοριών.

Οι Γιατροί του Κόσμου έχουν χρησιμοποιήσει τα τρία τελευταία έτη τη μεθοδολογία SROI (Social Return on Investment) συνεργικά με ημιδομημένες συνεντεύξεις με τους ωφελούμενους και την ανάλυση εμπλεκόμενων φορέων ώστε να μετρήσουν τον κοινωνικό αντίκτυπο από τις παρεχόμενες υπηρεσίες και τη λειτουργία των Ανοικτών Πολυϊατρείων της οργάνωσης στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Τα αποτελέσματα για το έτος 2022 αφορούσαν σε SROI 6,0 για κάθε ένα ευρώ που επενδύθηκε στα Ανοικτά Πολυϊατρεία. Ωστόσο οι αναλυτικές εκθέσεις αξιοποιούνται για εσωτερική χρήση και καλύτερη πληροφόρηση σε δωρητές, χορηγούς και εμπλεκόμενους φορείς.

Σε ετήσια βάση και στο σύνολο των προγραμμάτων της οργάνωσης, οι Γιατροί του Κόσμου ανακοινώνουν στο ευρύ κοινό τα αποτελέσματα και τα επιτεύγματα τους μέσω της ετήσιας έκθεσης προγραμματικής δράσης της οργάνωσης, η οποία δημοσιεύεται στην κεντρική ιστοσελίδα mdmgreece.gr και παράλληλα αποστέλλεται ηλεκτρονικά στις λίστες επαφών της οργάνωσης, οι οποίες εμπεριέχουν τις διευθύνσεις μελών και εκπροσώπων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, κοινωφελών ιδρυμάτων, χορηγών και θεσμικών εταίρων, αποφεύγοντας την εκτύπωση και την έντυπη αλληλογραφία, σεβόμενοι το περιβάλλον και ακολουθώντας την συλλογική προσπάθεια για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του φορέα.

Ευγενία Θάνου, Γενική Διευθύντρια Γιατρών του Κόσμου

By m.vasilakis

Περί της εικόνας της οργανωμένης Κοινωνίας Πολιτών

Παρακολουθώντας κανείς τις συζητήσεις που ξεκίνησαν μετά τη γνωστή υπόθεση για την οργάνωση που λειτουργεί στο πεδίο της παιδικής προστασίας καταλήγει μάλλον στο συμπέρασμα ότι καταγράφεται μια παρόμοια εικόνα, ένα “Déjà vu”, άλλων περιόδων όπου η οργανωμένη Κοινωνία Πολιτών βρέθηκε να βάλλεται με αρκετή ένταση.

Το τελευταίο διάστημα, δε, έχουμε γίνει λήπτες πληροφοριών που θέλουν εθελοντές να είναι λιγότερο δοτικοί, χρηματοδότες να είναι πιο διστακτικοί, το πεδίο της παιδικής προστασίας, το «Άγιο Δισκοπότηρο» του fundraising, να θεωρείται ένα «δύσκολο πεδίο».

Διερωτάται κανείς, λοιπόν, τι έπρεπε να είχε αλλάξει για να μην συμβούν αυτά. 

Φυσικά δεν μπορεί κανείς να εγγυηθεί ότι δεν θα υπάρξουν νέες καταγγελίες, δικαστικές διερευνήσεις, κτλ στο μέλλον. Είναι πέρα από τον έλεγχο του καθενός και, δυστυχώς, το τεκμήριο της αθωότητας δεν ενσωματώνεται στον τομέα της επικοινωνίας – μια πρώτη ζημιά, αθώος ή ένοχος, θα γίνει.

Οπότε ας δούμε τι θα θωράκιζε το οικοσύστημα από ανεξέλεγκτες αρνητικές επιδράσεις:

Πρώτον, η ανάδειξη της συμβολής του οικοσυστήματος στην ελληνική κοινωνία. Πώς; Στα θετικά είναι ότι αναμένουμε μια σχετική έρευνα του ΙΟΒΕ (χρηματοδότηση Μποδοσάκη – ACF) αλλά αυτή κυρίως θα εστιάζει στην οικονομική συμβολή και σε κάποια ίσως ποσοτικά δεδομένα. Άρα χρειάζεται το κάτι παραπάνω: μια ανάδειξη της συμβολής με ποσοτικά αλλά και ποιοτικά χαρακτηριστικά που πρέπει να οργανωθεί από το ίδιο το οικοσύστημα. Έτσι κι αλλιώς αρκετές οργανώσεις εκδίδουν απολογισμούς δράσεων, μια πρώτη βάση υπάρχει. Υπάρχουν κάποιες διεργασίες στο πεδίο αυτό και ας ελπίσουμε ότι θα καταλήξουμε σε πρακτικά αποτελέσματα στο επόμενο διάστημα.

Φτάνει να γίνει μόνο από τις οργανώσεις; Όχι. Άλλωστε σκέφτομαι ότι αρκετοί θα το μεταφράσουν ως μια προσπάθεια ενός “πεδίου σκοτεινού” να “ξεπλύνει” τον εαυτό του. Πρέπει, λοιπόν, και τα άλλα μέρη του οικοσυστήματος να συμβάλουν. Χρηματοδότες (κοινωφελή ιδρύματα, εταιρείες) μπορούν να επικοινωνήσουν περισσότερο τη θετική εικόνα που έχουν για οργανώσεις, την εξαιρετική εμπειρία της υλοποίησης δράσεων από οργανώσει σε ολόκληρη τη χώρα. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι διαθέτουν καλύτερες προσβάσεις στα μέσα μαζικής επικοινωνίας. 

Κυρίως, όμως, ένα τέτοιο αφήγημα πρέπει να διατυπώνεται και από την Πολιτεία. Αν και έχουμε περιπτώσεις πολιτικών που το κάνουν, το άθροισμα του πολιτικού λόγου μάλλον είναι ουδέτερο αν όχι αρνητικό. Λες και αγνοούν, ενώ καταγράφεται και γνωρίζουν, τη συνεισφορά των οργανώσεων στον τομέα της παιδικής προστασίας, της υποστήριξης ευάλωτων ομάδων, της φιλοξενίας ατόμων τρίτης ηλικίας, της συνδρομής σε ζητήματα πολιτικής προστασίας, κτλ. Γιατί η πραγματικότητα είναι ότι σε τόσους και τόσους τομείς οι οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών αποτελούν έναν πολύ χρήσιμο συνεργάτη του κράτους αλλά αυτό δεν προβάλλεται. Ενδιαφέρον είναι ότι σύμφωνα με πληροφορίες ετοιμάζεται μια καμπάνια “By Social” για την προώθηση της αξίας να αγοράζει κάποιος κοινωνικά, να προτιμά κοινωνικές επιχειρήσεις. Πολύ θετικό βήμα! Μήπως να είχαμε και ένα αντίστοιχο για τις ΜΚΟ, προτρέποντας όλους να τις στηρίζουμε (με χρόνο, χρήμα, προϊόντα και υπηρεσίες);

Δεύτερον, η υιοθέτηση ενός θετικού αφηγήματος για το οικοσύστημα από κάθε οργάνωση και σε κάθε ευκαιρία. Παρουσία στον σχετικό δημόσιο διάλογο χωρίς “κρατήματα”. Στο ερώτημα τι έχετε να πείτε για την τάδε οργάνωση που ελέγχεται, η απάντηση πρέπει να είναι ότι εμπιστευόμαστε την ελληνική δικαιοσύνη. Άνω τελεία. Και συμπληρωματικά: Οι οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών διαδραματίζουν έναν κρίσιμο ρόλο στην καταπολέμηση πολλών δεινών εντός της ελληνικής κοινωνίας. Και συχνότερα με ελάχιστους πόρους. Τελεία. Και μετά ας μιλάει την οργάνωσή του ο καθένας. Ιδανικά, δε, αυτο θα έπρεπε να γίνεται από εκπροσώπους του χώρου, έστω δευτεροβάθμιων οργάνων και άτυπων δικτύων, αφού απουσιάζει το ένα κύριο όργανο εκπροσώπησης του χώρου.

Με τον τρόπο αυτό θα έχουμε σταδιακά την παραγωγή μιας άλλης εικόνας, της πραγματικότητάς μας.

Και τρίτον, η ολοκλήρωση θεσμικών διαδικασιών. Ο πρόσφατος νόμος του Υπουργείου Εσωτερικών προχωράει. Να λειτουργήσουν τα δύο μητρώα, να εντοπίσουμε αδυναμίες (αρκετές τις γνωρίζουμε ήδη), να προωθήσουμε αλλαγές. Για να περάσουμε από τη διάθεση για έλεγχο σε μια διάθεση για ουσιαστική συνεργασία. Κατά τη δική μας άποψη, δε, ακόμα και αν δεν προσδοκά κάποια οργάνωση κρατικές χρηματοδοτήσεις, θα πρέπει να ενταχθεί έστω στο πρώτο μητρώο, τη “Δημόσια Βάση Δεδομένων Ο.Κοι.Π.”, ώστε να αναδειχθεί ο πλούτος του οικοσυστήματος αλλά και η διάθεση για διαφάνεια. 

Γνωρίζω ότι κάποιοι θα διαφωνήσουν αλλά, δυστυχώς, είμαστε σε μια θέση που οφείλουμε να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε ελέφαντες, ότι δεν αποστρεφόμαστε τη λογοδοσία (όσο και αν το σημείο εκκίνησης της πολιτείας δεν είναι το καλύτερο), ότι είμαστε φορείς με ξεκάθαρα θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία. Προς αυτό, θεωρούμε ότι θα λειτουργήσει θετικά και η διαδικασία του ΘΑΛΗΣ ΙΙ, σε τακτική βάση πλέον, με τα αποτελέσματα του 2021 (από 107 οργανώσεις με πλήρως ολοκληρωμένη τη διαδικασία και 256 με μερικώς ολοκληρωμένη τη διαδικασία!) να δίνουν τον τόνο του τρόπου με τον οποίο λειτουργούμε ως οικοσύστημα: με διαφάνεια, δημοκρατία, αποτελεσματικότητα και ουσιαστική συμβολή στο πεδίο.

Σωτήρης Πετρόπουλος, συνιδρυτής HIGGS

By m.vasilakis

Rethinking your advocacy strategy with storytelling and design thinking

Our journey in exploring the best examples and inspirations for successful advocacy and civil society development in Norway and Greece started with a surprising email invitation from Higgs.

Before the project, we did not know each other and the project has brought two entities together in the first place, opening possibilities to learn from each country´s practices of supporting civil society at different levels.

In this article, I would like to share some of these insights and learned lessons with you with a special focus on good examples of advocacy tips from Norway and some useful tools to follow.

As many of you are aware, advocacy campaigns have objectives to raise public awareness and motivate people to care or act on relevant public, social, civic, political, and economic issues. So, any advocacy campaign will serve at least one of the following goals:

• To educate a specific audience about the issue;

• To motivate a specific audience to care about the issue;

• To mobilize a specific audience to act upon the issue in a particular direction.

Your advocacy campaigns are more powerful and reach their goals when you can create an emotional connection with your audience. In this endeavor, storytelling and design thinking are two important tools. The empathy feeling you can generate through storytelling is a more powerful method than any rational change you propose in your campaign(1). Your audience, people are moved by emotions, not by facts. This is how our brain works and gets wired when we need to make decisions and act.

You may ask how to ensure we empathize with our audience. It is a long learning process but luckily there are some useful tools and methods that can help you to start better empathizing and storytelling. I would like to share two of them here:

• Design thinking, for understanding your audience and tailor your message and campaign based on needs and insights you gathered about them;
• The Story Canvas developed by Digital Storytellers, for impactful and meaningful digital storytelling campaigns;

Design thinking is a problem-solving process used mainly to generate innovative services and products and meaningful communication and storytelling campaigns.

It is a human-oriented method that helps us unblock ourselves from the self-imposed constraints we work within, challenge our assumptions, redefine problems, and identify alternative strategies that might not be instantly obvious. It focuses on solving problems, but what makes this process more remarkable is the focus on the “users”, on those for whom you want to re-design experiences as users, audiences, customers, clients, beneficiaries, etc.

The process includes five steps: empathize, define, ideate, prototype, test.

In planning an advocacy campaign through storytelling, the empathize step’s main objective is to discover the needs of the users/your target audience. To really empathize, it is not enough only to ask people: What is your need? What do you want to hear? What will make you act or care? Sometimes they do not know, or they cannot express it in the best way.

A good tool to use for guiding you in this is empathy map you can find in this link.

After completing your emphathising, your storytelling for advocacy would have a better kick. For this. I recommend Story Canvas by Digital storytellers. The Storytelling Canvas is based on the idea that storytelling is a powerful tool to inspire and engage people, communities and organisations to contribute ideas, energy and resources to advance a cause.

To  achieve these results, storytelling must be strategic. After working with hundreds of nonprofits, social enterprises and impact organisations, the creators of this tool have distilled their steps for developing awesome stories into an easy to follow process, The Story Canvas. The Story Canvas is based on the Business Model Canvas’ and is a simple to use tool to develop and iterate your story ideas.

I would like to conclude this short guide to the world of design thinking and storytelling for better advocacy with a good advocacy example from Norway. SAIH is a solidarity organization of students and academics in Norway.

Since 1999, SAIH has been engaged in questions around how to raise. Awareness about lacking in nuance and focuses exclusively upon war, poverty and conflict.

A central argument in their advocacy campaign called Radi-Aid was that stereotypes and oversimplifications lead to poor debates and poor policies. To change the way that aid organizations communicate, they have created an award ceremony for the most harmful and the most creative charity campaign videos: The Radiator Awards.

The campaign received an enormous amount of attention. Here is one of the many campign materials that can inspire you and would like to invite you to evaluate it from design thinking and story canvas framework.

https://youtu.be/xbqA6o8_WC0

You can find more tools and tips about effective advocacy in the following links.

1. Beudean, P. (2022), Storytelling Handbook for Young Activists https://milagers.org/portfolio/storytelling-handbook/

Vedat Sevincer, project manager at NorSensus – Media Forum

The bilateral initiative between HIGGS and Norsensus Mediaforum is being implemented under the Active citizens fund in Greece.

The Active citizens fund in Greece is supported through a € 13.5 m grant from Iceland, Liechtenstein and Norway as part of the EEA Grants 2014 – 2021. The programme aims to develop the sustainability and capacity of the civil society sector in Greece, and to strengthen its role in promoting and safeguarding democratic procedures, active citizenship and human rights. The Fund Operator for the Active citizens fund in Greece is Bodossaki Foundation in consortium with SolidarityNow. More information: www.activecitizensfund.gr/en/

The views and opinions expressed in this article are those of the authors and do not necessarily reflect the position of the EEA Financial Mechanism or the Fund Operator of the Active citizens fund program in Greece (Bodossaki Foundation in consortium with SolidarityNow)